جایگزینی کارت های بانکی با پرداخت های موبایلی بررسی می شود / زیرساخت ها برای تحول مهیا نیست

این روزها بسیاری از شرکت های مطرح حوزه فناوری اقدام به راه اندازی سیستم های پرداخت موبایلی خود می کنند؛ اپل پی، گوگل ولت و حتی مسنجر فیس بوک از جمله مهم ترین سرویس های راه اندازی شده در دنیا هستند که البته هنوز پایشان به ایران باز نشده است. با در نظر داشتن همین مسئله وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر داده که به زودی پرداخت های موبایلی جایگزین کارت های بانکی برای پرداخت خُرد می شود.

اما نخستین سوالی که در این رابطه به ذهن می رسد، این است که در کشور ما تا چه اندازه زیرساخت ها برای چنین اقدامی مهیا است؟

به نظر می رسد ما نسبت به برخی کشورها که از مدت ها پیش، پرداخت های موبایلی را جایگزین کارت های بانکی کرده اند آنطور که باید و شاید از زیرساخت های لازم برخوردار نیستیم و همین موضوع موجب می شود که این اقدام در این مقطع زمانی یک نوع آرمانگرایی باشد تا واقع گرایی.

این در حالی است که میزان دانش و آگاهی مردم و فروشندگان در این رابطه، مقاومت های احتمالی عرضه کنندگان کالا و خدمات و نبود امکانات ارتباطی و اینترنتی در تمام نقاط کشور هم از مسایلی است که تردیدهایی را در رابطه با تحقق پذیری این موضوع به وجود می آورد. «فرصت امروز» در این گزارش جایگزینی کارت های بانکی با پرداخت های موبایلی را بررسی کرده است.

***

علی موحد:

استارت کار ابتدا از شهرهای بزرگ زده شود

علی موحد، دبیر کارگروه صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران و مدیر عامل شرکت آذرنوش معتقد است با توجه به نبود ارتباطات موبایلی و اینترنتی در تمام نقاط کشور، جایگزینی کارت های بانکی با پرداخت های موبایلی باید به صورت تمرینی از شهرهای بزرگ که امکان ارتباطی بیشتری دارند، آغاز و سپس در شهرهای کوچک اجرایی شود.

برخی معتقدند هنوز در کشورمان زیرساخت های لازم برای جایگزینی کارت های بانکی با پرداخت های موبایلی وجود ندارد. شما با این نظر موافق هستید؟

در کشورهای پیشرفته که زیرساخت های لازم فراهم است، سعی کرده اند جایگزینی را برای پول نقد در نظر بگیرند از جمله همین ارتباطات الکترونیکی و ارتباطاتی که از طریق موبایل صورت می گیرد. مشخص است که لازمه این کار وجود زیرساخت های مستمر و پایدار و درست است و چیزی که به سهولت در اختیار همه قرار بگیرد و همه بتوانند از آن استفاده کنند.

شما این را در نظر بگیرید در نقاطی از کشورمان که هنوز آنطور که باید و شاید ارتباطات موبایلی و اینترنتی ایجاد نشده و توسعه پیدا نکرده است، فردی پول نقد همراه نداشته باشد و در جایی نیاز به خرید مایحتاج خود و پرداخت پیدا کند، قطعا این فرد دچار مشکل می شود.

به نظر می رسد در حال حاضر در کشور ما زمینه لازم برای جایگزینی کارت های بانکی با پرداخت های موبایلی وجود ندارد اما اگر به صورت موردی، طرحی ارائه شود که به تدریج و آهسته آهسته مردم از این خدمات استفاده کنند و برای زمانی که زیرساخت ها فراهم شود، علی الاصول کار بدی نمی تواند باشد.

بنابراین به نظر شما در کشور ما جایگزینی پرداخت های موبایلی با کارت های بانکی کار زمان بری است؟

قطعا همین طور است. در حال حاضر امکان دسترسی به اینترنت در تمام نقاط کشورمان فراهم نیست. این در حالی است که با توجه به اینکه امروز نسل جوان به شدت علاقه مند به داشتن ارتباطات اینترنتی و موبایلی است و به هر نحوی که باشد سعی می کند به این ارتباطات دسترسی پیدا کند، اما در برخی نقاط این امکان فراهم نیست و از این نظر دچار تنگنا هستیم.

البته ظرف دو سه سال اخیر اقدامات خوب و قابل قبولی انجام شده است و با توجه به ممانعت هایی که وجود داشته، در سال های اخیر بخش ارتباطی ما نسبتا در مسیر رشد قرار دارد و اگر به همین ترتیب جلو برود، شاید در کوتاه مدت ما هم به چنین ابزاری دسترسی پیدا کنیم.

همان طور که اشاره کردید در برخی نقاط کشورمان همچنان مشکل ارتباطات اینترنتی و موبایلی وجود دارد و در همین راستا به نظر می رسد در شهرهای کلان و بزرگ امکان جایگزینی پرداخت های موبایلی با کارت های بانکی وجود داشته باشد اما در شهرهای کوچک این امکان فراهم نیست، نظر شما در این رابطه چیست؟

بله، کاملا درست است. اگر این موضوع به همه تعمیم داده نشود که الزاما از این روش استفاده کنند، به صورت تمرینی باید از شهرهای بزرگ که امکان ارتباطی بیشتری دارند آغاز شود و سپس در شهرهای کوچک اجرایی شود.

***

قاسمعلی حسنی:

جایگزینی کارت بانکی با پرداخت موبایلی آرمان گرایانه است

قاسمعلی حسنی، عضو هیات مدیره  اتحادیه بنکداران مواد غذایی معتقد است جایگزینی کارت بانکی با پرداخت های موبایلی در این مقطع زمانی یک نوع آرمان گرایی است و با واقع گرایی فاصله زیادی دارد.

یکی از خریدها و پرداخت های خرد روزمره مردم مربوط به مواد غذایی است. با توجه به این موضوع به نظر شما در کشور ما تا چه اندازه زیرساخت ها برای آنکه در چنین خریدهایی پرداخت های موبایلی جایگزین کارت های بانکی شود، وجود دارد؟

این ایده در این مقطع زمانی در کشور ما یک نوع آرمان گرایی است و با واقع گرایی فاصله زیادی دارد. زیرا هنوز درصد قابل توجهی از مردم کارت بانکی ندارند و در عین حال آشنایی چندانی هم با موضوعی مانند پرداخت های موبایلی ندارند و قاعدتا نمی توانیم چنین اقدامی را که مرتبط با سواد و آشنایی مردم و امکانات و آمادگی های کسبه است، به راحتی انجام دهیم. ممکن است در شهرهای بزرگ و کلانشهرها بتوان به صورت آزمایشی پرداخت های موبایلی را جایگزین کارت های بانکی کرد ولی در بحث کلان به این زودی ها امکان آن فراهم نیست.

بنابراین اینکه پرداخت های موبایلی در خریدهای خرد جایگزین شود، به این سرعت شدنی نیست؟

به این زودی ها خیر. باید توجه داشته باشیم که در حال حاضر همچنان برخی از مردم از پول نقد استفاده و آن را جابه جا می کنند. این در حالی است که سال ها از ورود کارت های بانکی به اقتصاد کشورمان می گذرد اما همچنان برخی سنتی عمل می کنند و با پول نقد به خرید می روند.

به زعم شما فروشگاه های عرضه مواد غذایی و سوپرمارکت ها چقدر آمادگی برای استفاده از پرداخت های موبایلی به جای کارت های بانکی دارند؟

واجب تر از پرداخت های موبایلی این است که باید صندوق های مکانیزه در فروشگاه ها و مغازه ها راه اندازی شود. این در حالی است که باوجود تاکیدات وزارت امور اقتصادی و دارایی هنوز هم آمادگی برای نصب این صندوق ها وجود ندارد، زیرا صندوق های مکانیزه هم نیاز به دانش و اپراتور دارند. بنابراین در این مقطع زمانی استفاده از پرداخت های موبایلی یک ایده است و تا اجرای آن چند سال فاصله داریم. البته ممکن است به صورت آزمایشی قابلیت اجرا داشته باشد.

جایگزینی پرداخت های موبایلی با کارت های بانکی چه مزایایی دارد؟ آیا می توان معایبی را هم برای آن برشمرد؟

اتفاقا تصور من این است که کارت های بانکی دارای مزایای بیشتری است و مردم با استفاده از کارت های بانکی خریدهای روزمره خود را راحت تر انجام می دهند. هر چند کارت های بانکی هم بدون خطا و اشتباه نیستند اما پرداخت های موبایلی می تواند ضریب اشتباه بیشتری نسبت به کارت های بانکی داشته باشد. موضوع این است که برای فروشندگان فرقی ندارد مردم با کارت خود خرید کنند یا از طریق موبایل.

ممکن است کسبه و مغازه داران در مقابل این موضوع مقاومت کنند؟

موانع اجرایی آن بسیار زیاد است که عملا اجرای آن را دشوار می کند. قطعا کسبه و حتی مردم در مقابل این موضوع مقاومت خواهند کرد و استقبالی از آن نخواهد شد. از همین رو معتقدم در حال حاضر این کار جواب نمی دهد اما ممکن است در آینده قابل اجرا باشد.

***

محمد طحان پور:

رفاه و آسایش را برای مردم به ارمغان می آورد

محمد طحان پور، رئیس اتحادیه لوازم خانگی معتقد است جایگزینی کارت های بانکی با پرداخت  های موبایلی رفاه و آسایش را برای مردم به ارمغان می آورد اما از آنجا که منافع بانک ها را به خطر می اندازد، قطعا بانک ها در مقابل آن مقاومت خواهند کرد.

به نظر شما تا چه اندازه زیرساخت ها در کشور ما آماده است تا پرداخت های موبایلی جایگزین کارت بانکی در پرداخت های خرد شود؟

ما یک بحث تجارت الکترونیک و یک بحث دانش و تکنولوژی و فناوری را داریم و دیگر دوران چرتکه و ماشین حساب تمام شده است و ما باید با دنیا هماهنگ شویم و دانش و تکنولوژی روز دنیا را اخذ و مطابق با آن حرکت کنیم. در همین راستا در ابتدا باید زیرساخت ها را اصلاح کنیم و پس از این اتفاق چنانچه به این سمت برویم که پرداخت های موبایلی را جایگزین کارت بانکی کنیم، بسیار خوب خواهد بود. موضوع جایگزینی کارت های بانکی با پرداخت های موبایلی مربوط به علم و دانش و تکنولوژی است و کسی نمی تواند در مقابل آن مقاومت کند.

مصداق بارز اتفاق جدیدی که در سال های اخیر در حوزه بازار رخ داده مربوط به ایجاد فروشگاه های اینترنتی است. در حال حاضر استقبال خوبی از فروشگاه های اینترنتی می شود اما متاسفانه بعضا کالاهای قاچاق در این فروشگاه ها عرضه و کالاهایی فروخته می شود که خدمات پس از فروش ندارند. بنابراین عرضه کنندگان کالا مشکلی با این موضوع ندارند اما اگر قرار باشد در خریدهای موبایلی هم مانند فروشگاه های اینترنتی پای کالاهای قاچاق باز شود، عرضه کنندگان کالا با آن مشکل خواهند داشت.

بنابراین هنوز زیرساخت ها برای چنین تغییری آماده نیست و این موضوع به خصوص در شهرهای کوچک مصداق بیشتری دارد؟

بله، همین طور است. هنوز زیرساخت های مرتبط با این موضوع به شکل کامل آماده نیست. این در حالی است که این احتمال وجود دارد به دنبال این رخداد منافع برخی به خطر بیفتد و مدام چوب لای چرخ کسانی بگذارند که می خواهند کارهایی را در این زمینه انجام دهند.

به زعم شما اگر روزی جایگزینی پرداخت های موبایلی با کارت های بانکی انجام شود، چه مزیت هایی می تواند داشته باشد؟

قطعا این موضوع رفاه و آسایش را برای مردم به ارمغان می آورد و می تواند شرایط خرید را برای مردم آسان تر کند، اما در مقابل مشکلاتی را هم برای بانک ها به وجود می آورد زیرا درآمدشان کم می شود و منافع آنها به خطر می افتد و قطعا با این موضوع مقابله می کنند. در پرداخت ها و جابه جایی ها بانک ها ارقامی را از کارت های بانکی کم می کنند که در مجموع ارقام قابل توجهی است و در صورتی که پرداخت های موبایلی جایگزین کارت های بانکی شود، بانک ها چنین مبالغی را دریافت نخواهند کرد.