زیرآفتاب سوزان...

«لطفا کِرم ضد آفتاب بمالید!»این درخواست، عنوان متن سخنرانی مشهور «کرت ونه‌گات» در جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان بود که شاید شما هم آن را خوانده باشید.  اگرچه معلوم شد اشتباه شده و نویسنده اصلی متن مری اشمیت بوده، اما متن سخنرانی مهم‌تر از نام واقعی نویسنده بود. موضوع این بود که اگر قرار باشد جوانان را برای زندگی آینده راهنمایی کرد، به آنها چه باید گفت؟ 

مهم‌ترین و بهترین و درست‌ترین پیشنهاد این بود که «از کرم ضدآفتاب استفاده کنید!» چراکه هر پیشنهاد یا نصیحت دیگری می‌تواند با تغییر شرایط عوض شود یا هنوز تاثیر یا خاصیت چیزی صددرصد ثابت نشده و در حد حدس و گمان یا تجربه شخصی است، اما خاصیت و مفید و لازم بودن استفاده از کرم ضد‌آفتاب صددرصد ثابت‌ شده است.  اثر پرتوهای مُضر موجود در نور خورشید روی پوست انسان ثابت‌ و قطعی شده است و می‌دانیم که باعث تغییرات پوست، ایجاد چین‌وچروک، لک و خال و پیر شدن پوست می‌شود، بدتر آنکه اشعه مضر خورشید می‌تواند باعث ابتلا به سرطان پوست شود. 

در بین خانم‌ها، عده‌ای هزینه زیادی را صرف خرید کرم‌های زیبایی کرده، یا برای طراوت و شادابی پوست خود به دکتر پوست مراجعه می‌کنند یا وقت خود را در سالن‌های زیبایی جهت آب‌رسانی و جوان‌سازی پوست صرف می‌کنند. نه‌فقط در ایران بلکه در همه جای دنیا، بیماری و درمان‌هایی که به پوست مربوط شوند، اغلب شامل بیمه درمانی نمی‌شوند و معمولا بسیار گران هستند. اما نکته اصلی و قدم اول و مهم‌ترین اصل برای داشتن پوست سالم و جوان، استفاده از کرم ضدآفتاب است. خرید و استفاده از کرم و محلول‌های گران بدون استفاده از کرم‌هایی که جلوی جذب پرتوهای مضر خورشید را بگیرند، تنها دور ریختن پول بلکه صددرصد بی‌فایده است.

درست برعکس، معمولا آقایان خطر آفتاب‌سوختگی پوست بدن خود را جدی نگرفته، استفاده از کرم ضد آفتاب را کاری زنانه یا تجملی می‌دانند. آنها با دیدن لک یا خال روی پوست خود حاضر به مراجعه به دکتر پوست نیستند درحالی‌که به‌خصوص افرادی که ساعت بیشتری در معرض آفتاب هستند، خطر ابتلا به سرطان پوست برای آنها جدی است. پوست هیچ انسانی آن‌قدر ضخیم نیست که مانع از جذب پرتوهای مضر نورخورشید شود و بدن هیچکس به اشعه مضر عادت نمی‌کند!

در کشوری مثل ایران که درتابستان روزها بلند و طولانی است، به‌خصوص برای بچه‌ها که پوست لطیف‌تری دارند و در زیر آفتاب بازی یا شنا می‌کنند می‌تواند بسیار خطرناک باشد. حتما باید برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی از کرم‌هایی که ضد اشعه UV گروه Aو B باشند استفاده کرد. کرم‌هایی که در آن از «اکسیددو‌زنگ» به‌کاررفته مثل یک‌لایه مانع نفوذ اشعه فرابنفش می‌شود. کرم‌های ضد آفتاب معمولی در بازار که براساس معیار SPF شناخته می‌شوند، تنها محافظ پوست در برابر اشعه ماورای بنفش B هستند و نه اشعهA که عامل اصلی ابتلا به سرطان پوست است.

به‌طور متوسط پوست بعد از ۲۰‌دقیقه در زیر آفتاب می‌سوزد. عدد کنار SPFنشان می‌دهد که بعد از استفاده ازکرم، چند برابر این زمان طول می‌کشد تا پوست دوباره دچار آفتاب‌سوختگی شود. یک‌بار استفاده از کرم ضدآفتاب برای ساعت‌های طولانی زیر آفتاب ماندن کافی نیست. اگر می‌خواهید مدت طولانی زیر آفتاب باشید، حتما از کلاه و عینک و کرم مناسب با شدت آفتاب و پرتوهای ماورای بنفش استفاده کرد. پارچه و لباس‌هایی ضد اشعه، مخصوص کارگران و ورزشکاران و افرادی که باید مدت طولانی زیر آفتاب کار کنند با استاندارد UPF وجود دارد که مخصوص جلوگیری از نفوذ اشعه ماورای‌بنفش است. برداشتن خال، سوزاندن لک و رفتن به دکتر پوست یا برداشتن قسمتی از پوست، و به‌طورکلی درمان پوست، هزینه و زمان بیشتری را نسبت به خرید کرم ضدآفتاب و استفاده از آن نیاز دارد.

* روزنامه نگار و جهانگرد