زنان در دوراهی نگاه های نو و سنتی مسئولان

برابری جنسیتی بدان معنا است که زن و مرد حقوق و وظایف یکسان دارند و همه از فرصت های مساوی در تقسیم مسئولیت ها در جامعه و خانواده برخوردار هستند. اگر جنسیت مانع از آن شود که ما بتوانیم نقاط قوت و ضعف فرد را ببینیم، این امر می تواند به تبعیض و فرصت های محدود برای فرد منجر شود.

در راستای دستیابی به امر مهم عدالت جنسیتی در چند هفته گذشته، دستور تعویق آزمون استخدامی دولت تا هنگام اطمینان از تأمین حقوق زنان در فرصت های شغلی، از سوی رئیس جمهوری صادر شد و همه اذهان به این سمت رفت. چنین دستورالعمل هایی تا چه میزان در دستیابی عدالت جنسیتی در کشور تأثیر گذار است.

در پاسخ به این پرسش باید گفت مسلما هر اقدامی که مسئولان کشور در راستای برقراری عدالت جنسیتی در کشور انجام می دهند مؤثر و پرفایده خواهد بود، زیرا جنبه روانی که این اقدام در جامعه ایجاد می کند، مثبت بوده و می تواند در درازمدت اثرگذار باشد.

به طور کلی تا برقراری عدالت جنسیتی درکشور راه طولانی در پیش است و این موضوع از عدم مطالعه در نیازهای هر دو جنس در کشور و وجود قانون های نوشته و نانوشته  در دستیابی حقوق واقعی زنان که همه به دست فراموشی سپرده شده است، نشات می گیرد.

طبق آمارهای موجود در کشور 60درصد از قبول شدگان کنکور در کشور، زنان هستند و این قشر با ورود به دانشگاه ها مهارت و علمی که برای آن بستر اقتصادی در کشور فراهم نیست به دست می آورند و این امر خود از آن جهت که باعث اشغال صندلی های تحصیلی می شود، برای جامعه ضرر دارد، چراکه متأسفانه نگاه های سنتی به جایگاه زنان باعث شده که به زن بهایی برای ورود به موقعیت های اجتماعی و اقتصادی ندهند. در این بین، هم موقعیت زنان و هم مردان ضایع می شود.

به عنوان یک مهندس در حوزه معماری در سازمان نظام مهندسی مشاهده می شود که درصد حضور زنان در رشته های مهندسی سازمان نظام مهندسی نیز به شدت پایین است، چرا که این رشته ها، رشته هایی اجرایی هستند و این نشان می دهد که متأسفانه جامعه پذیرش این امر را ندارد که یک زن به راحتی در رشته های اجرایی و ساختمانی قرار بگیرد. در رشته معماری نیز رقابت بین زنان و مردان نابرابر است.

متأسفانه زنان امروز در معرض خطرهای بزرگی هستند و خانه نشین شدن آنها به دلیل عدم تحرک و نبود باشگاه های مناسب ورزشی برای خانم ها و عدم دسترسی به تابش نور مستقیم خورشید، درصد زیادی از آنها در معرض پوکی استخوان هستند و متأسفانه این نشان می دهد که حتی امکانات ورزشی و تفریحی مناسب نیز در سطح شهر برای زنان وجود ندارد و معتقدم زنان باید خود به عنوان یک انسان آزاد در جامعه آموزش ببینند که حق و حقوق شان چیست و از جایگاه خود دفاع کنند.

متأسفانه معیار انجام هر کاری در کشور پول و جنبه های اقتصادی شده است، از این رو مسئولان در موقعیت های رکود اقتصادی و بحران های شغلی با حذف گروه های زنان از این موقعیت درصدد رفع بحران بیکاری مردان می شوند و این امر نه تنها کمکی به بهبود اقتصاد نمی کند. بلکه خانواده های آنان نیز در بحران اقتصادی گرفتار می شوند و این امر یک تبعیض است.

همچنین توصیه مسئولان به خانم های کارمند افزایش فرزند است، اما آیا این مسئولان تمهیداتی نیز در این راستا اندیشیده اند؟ درست است که مهم ترین وظیفه یک زن مادری است، اما این رسالت مادری هیچ گاه نباید به شعاری برای خانه نشین شدن زنان تبدیل شود.

متأسفانه نگاه صرف اقتصادی به جایگاه زنان باعث شده که عدالت جنسیتی در کشور برقرار نشود. در کل بشریت هیچ شغلی بالاتر از پرورش یک انسان و مادری نیست، اما متأسفانه خانم های شاغل کشور بدون هیچ تشویق و حمایتی ترغیب به بچه دار شدن می شوند.

به عنوان مثال در آلمان خانم های کارمند در شرایط مادر شدن سه سال مرخصی با حقوق و با حفظ سمت و جایگاه خود دارند و حتی در برخی از کشورها مادران شاغل در صورت از دست دادن شغل از دولت حقوق دریافت می کنند. اما متأسفانه در کشوری که بارداری و تعدد فرزندان به عنوان یک سیاست مورد تأکید است، چرا باید مرخصی زایمان با مدت زمان محدود اجرا  شود.

هم اکنون اقدام رئیس جمهوری از لحاظ اثبات جایگاه اجتماعی زنان اقدام مثبتی است، اما در شرایط فعلی این امر کوچک ترین کاری است که می توان در برقراری عدالت جنسیتی انجام داد و باید اقداماتی برای جایگاه خانم های خانه دار و مشاغل خانگی انجام داد و بسترهای اقتصادی برای مشاغل خانگی و صنایع دستی که توسط خانم  ها انجام می شود، فراهم آید.

متأسفانه زنان امروز سرزمین مان در دو راهی نگاه های مدرن و سنتی  گیر افتاده اند. زنان تحصیلکرده ای که اکنون بیکار هستند، سرمایه ملی را برای تحصیل صرف کرده اند، بنابراین فراهم شدن بسترهای اقتصادی برای این قشر امری حیاتی است. مقایسه شرایط زنان ایران با کشورهای غربی از هر نظر غلط است. اکنون در خارج رئیس جمهوری، شهرداری و وزیر زن وجود دارد و قشری از زنان هم به امور مادری خود می پردازند، اما در ایران چطور. در ایران نیز همه زنان نباید خانه نشین و زیردست مردان باشند.

متأسفانه زنان ایرانی در جایگاه های مدیریت نیز در فشارهای سختی هستند، چرا که همواره باید بیشتر از مردان برای اثبات توانایی خود در محل کار و حفظ جایگاه مادری و همسری خود در خانواده تلاش کنند.

بنابراین اکنون باید وضعیت جامعه توسط کارشناسان بررسی شود و هر تصمیمی را که برای جایگاه زن گرفته می شود ارزشمند بدانند و قانون را به سمتی پیش ببرند که به جایگاه مادر بودن زنان ارج بنهند و این امر را ابزاری برای خانه نشینی زنان قرار ندهند.

استاد دانشگاه  و  پژوهشگر