زمینه رقابت ناسالم را حذف کنید

نگاه جدید دولت یازدهم به بخش خصوصی در سـیـاسـت‌هـایـش بازهم سرمایه‌گذاران اقتصادی را نه‌تنها در داخل که در خارج از کشور هم، امیدوار کرد و آنها با به فراموشی سپردن آنچه در سال‌های اخیر بر سرشان رفته است می‌خواهند دوباره بختشان را در تجارت داخلی و بین‌المللی ایران بیازمایند. بخش خصوصی به عرصه‌ای وارد می‌شود که پیش از این انتقاد دولتی و شبه‌دولتی بودن آنها را از ورود به این میدان منع کرده بود، اما امروز چه تغییراتی این فعالان و سرمایه‌گذاران را به ایران کشانده و آنها از دولت چه می‌خواهند؟ همایش کاربردی تجارت با امارات و قطر فرصتی شد تا برخی فعالان اقتصادی که هنوز تعلقی به ایران دارند، به همایش بیایند، شاید ایران از تجارت در منطقه سهم بیشتری را از آن خودش کند.

عطایی‌راد، سرمایه‌گذار ایرانی که از کانادا برای شرکت در همایش تجارت کاربردی با قطر و امارات به ایران آمده، معتقد است دولت نگاه جدیدی به بخش خصوصی دارد و این نگاه بسیاری از ایرانیان را امیدوار کرده است. او به «فرصت امروز» می‌گوید: اگرچه دولت تمام تلاشش را می‌کند و سعی دارد سهم خودش را در چرخه اقتصاد کشور کمتر کند، اما به نظر می‌رسد در ورود به بخش دیگر که در سال‌های اخیر ریشه دوانده و بزرگ شده است، کوتاهی می‌کند.

او در ادامه می‌افزاید: بخش خصوصی در ایران یک رقیب بزرگ و انکارناپذیر دارد که نباید آن را دست‌کم گرفت. عطایی‌راد توضیح می‌دهد: بخش دولتی یا شبه‌دولتی، بزرگ‌ترین رقیب بخش خصوصی است و فعالان اقتصادی به لحاظ سرمایه و ثروت واقعا توان رقابت با آنها را ندارند.

این سرمایه‌گذار ایرانی که نزدیک به یک دهه در خارج از ایران زندگی می‌کند، رویکرد جدید دولت به بخش خصوصی را چه در اجرا و چه در اصلاح قوانین مثبت ارزیابی می‌کند و ادامه می‌دهد: دولت روحانی به موازات تلاش برای حضور فعال بخش خصوصی و خیلی بیشتر از آن باید به فکر کوچک کردن بخش دولتی و شبه‌دولتی باشد. به گفته وی تا زمانی که این اتفاق نیفتد بخش خصوصی همچنان لنگ می‌زند و برای دولت بهتر است تا اعتماد بخش خصوصی را جلب کرده و قدم آخر را بردارد. این سرمایه‌گذار معتقد است فعالیت متمرکز برای بخش خصوصی که صدای واحدی داشته باشند می‌تواند آنها را در رقابت توانمند کند.

سهم بخش خصوصی در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی

بازرگان دیگری که از آلمان آمده است نیز فضای ایجاد شده در ایران را برای فعالیت‌های اقتصادی، بهتر ازگذشته عنوان می‌کند و قصد دارد فعالیتش را در ایران بر واردات خودرو متمرکز کند. کریمی کار بخش خصوصی را در ایران سخت می‌داند و به «فرصت امروز» می‌گوید: بخش خصوصی توانایی لازم را برای مشارکت در اقتصاد کشور ندارد درحالی‌که قوانین باید به شکلی باشد که صدایشان شنیده شود. او ادامه می‌دهد: تشکیل کنسرسیوم بهترین کاری است که فعالان بخش خصوصی باید برای آن برنامه داشته باشند، آنها با این تشکیلات می‌توانند حق و حقوق روشن و شفاف‌تری داشته باشند و می‌توانند به سیاست‌های نادرست اقتصادی معترض شده از تز حقوقشان دفاع کنند.

کریمی توضیح می‌دهد: در بسیاری از کشورها بخش خصوصی بیشتر از دولت در اقتصاد کشور مشارکت دارند، دولت به آنها نیاز دارد و در سیاست‌هایش سهم زیادی برای این بخش قائل و نظراتشان تعیین‌کننده است، اما در ایران این‌طور نیست. تاجر دیگری که در مرزهای غربی کشور تجارت دارد، هدفش را از شرکت در این همایش، آشنایی با بازار خلیج‌فارس و زمینه‌های سرمایه‌گذاری در قطر و امارات عنوان می‌کند، یوسفی می‌گوید: امارات و قطر فرصت‌های بسیار منحصربه‌فردی دارند و برای ما بهترین فرصت است که بتوانیم از آنها استفاده کنیم،

او ادامه می‌دهد: من در همایش‌های تجاری اخیر بیشتر شرکت می‌کنم چون احساس می‌کنم قرار است بخش خصوصی رشد کند و قد بکشد، اما هنوز با یک تغییر بزرگ که بخش خصوصی را متحول کند، فاصله داریم. این تاجر می‌گوید: بخش خصوصی ما صدای واحدی ندارد. به نظر من اتاق بازرگانی هم به‌ظاهر برآمده از بخش خصوصی است، اما صدای واقعی بخش خصوصی از آن شنیده نمی‌شود، شاید به همین دلیل است که تاثیر‌گذاری لازم را ندارد. یوسفی ادامه می‌دهد: به نظر من شناسایی بخش خصوصی از دولتی و شبه‌دولتی دیگر برای ما کار سختی نیست، شرایط اقتصادی در سال‌های اخیر و اختلاس‌ها و اتفاقاتی از این دست باعث شد، حتی مردم و کسانی که در فعالیت‌های اقتصادی حضور مستقیم ندارند، پیگیر موانع و مشکلات اقتصادی باشند و از بخش دولتی و شبه‌دولتی و خصوصی سردر‌بیاورند و این موضوع است که کار تغییر و تحولات اقتصادی را سخت می‌کند چون ما با مسئله اعتماد مواجه هستیم.

اصلاح قوانین اصلاح مجریان

یوسفی معتقد است درخصوص قوانین مالیاتی برای تجارت اقدامات مثبتی انجام شده است، او توضیح می‌دهد: دولت اگرچه در این بخش کارهای خیلی خوبی انجام داده و تا آنجا پیش رفته که ما شاهد قوانینی باشیم که بتوانیم کم‌کم خودمان را به استانداردهای بین‌المللی نزدیک کنیم اما در اجرا شاهد این تغییرات نیستیم و هنوز قوانین توسط مجریان به‌خوبی اجرا نمی‌شوند، به نظر من در این بخش هم لازم است تغییر و تحولاتی انجام شود. به گفته یوسفی این تغییر و تحولات حداقل می‌تواند ایجاد آموزش‌های لازم و جدید برای مجریان قوانین وضع‌شده باشد.

ایرانی دیگری که از ایتالیا آمده و خودش را معرفی نمی‌کند، معتقد است اطلاعات لازم برای تجارت خارجی باید توسط دولت به بازرگانان داده شود، او با بیان اینکه دولت یازدهم در ایجاد فضای باز سیاست خارجی سهم قابل توجهی دارد و این دیدگاه، درهای کشور را به تجارت خارجی باز می‌کند، می‌گوید: دولت باید از طریق سازمان‌ها و ارگان‌های زیر دستش استفاده کرده و به‌طور رایگان اطلاعات و مقرارت لازم را به بازرگانان بدهد. در بسیاری از کشورها این خدمات رایگان داده می‌شود و بازرگانان با شرایط، مقررات و قوانین کشورهای هدف آشنا می‌شوند و کمتر دچار اشتباه شده و آسیب نمی‌بینند.

این بازرگان با بیان اینکه بخش خصوصی رونق‌بخش اقتصاد یک کشور است ادامه می‌دهد: دولت‌ها با حمایت و پشتیبانی از بخش خصوصی خودشان را ضعیف نمی‌کنند بلکه قوی‌تر می‌شوند چون بار اقتصادی‌شان کمتر می‌شود و می‌توانند به داشتن جامعه‌ای باثبات امیدوار شوند، چیزی که هر دولتی آرزوی آن را دارد.

برنامه‌ریزی برای تجارت بلند‌مدت

علی حیدری، جوانی که تحصیلاتش را در زمینه تجارت تا کارشناسی ارشد ادامه داده است، کار 35 ساله پدر را در پیش گرفته و در کار تجارت با امارات است. او به آینده دولت تدبیر و امید امیدوار است و ایجاد ارتباطات تجاری با روسیه، آذربایجان و دیگر کشورهای شمالی را نشانه‌ای از این چشم‌انداز می‌داند، این بازرگان جوان بسته‌بندی و کیفیت را یکی از مسئله‌های صادرات محصولات ایرانی عنوان کرده و به «فرصت امروز» می‌گوید: اینکه برخی محصولات بی‌کیفیت یا با بسته‌بندی بد به کشور هدف ارسال می‌شوند به کشور هدف هم بستگی دارد.

او ادامه می‌دهد: البته نباید فراموش کنیم که به‌هرحال ایران باید بسته‌بندی را جدی بگیرد و آن را ارتقا دهد. حیدری توضیح می‌دهد: در ایران به بسته‌بندی بهایی نمی‌دهند، یکی از ایرادها این است که بسته‌بندی کالاهای صادراتی ایران دو لفافه نیست و محصول در روند حمل‌و‌نقل آسیب‌های زیادی می‌بیند. به اعتقاد او تاجر واسطه بین تولید‌کننده و بازار هدف است و می‌تواند در بالا بردن کیفیت و بسته‌بندی تاثیرگذار باشد، در غیر‌این صورت ممکن است بازار هدف را از دست بدهد.

او با بیان اینکه داشتن جایگاه در تجارت منطقه‌ای یا جهانی باید برای ایران دغدغه شود، می‌افزاید: با شرایط جدید سیاسی و با نتایج بعدی مذاکرات که ما به سرنوشت آن امیدوار هستیم، ایران می‌تواند مسیر عضویت در سازمان تجارت جهانی را سریع‌تر طی کند. این بازرگان جوان به وضعیت تجارت در سال‌های گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: بخش خصوصی در دولت قبل و با شروع تحریم‌ها خیلی آسیب دید هر‌چند برخی فرصت‌طلب سود بسیاری از این وضعیت بردند. حیدری ایجاد زیرساخت و چارچوب تعریف‌شده در تجارت را یک ضرورت عنوان می‌کند و معتقد است تجار ایرانی باید برای تجارت بلند‌مدت برنامه‌ریزی و از تجارت مقطعی پرهیز کنند.

به گزارش «فرصت امروز» همایش بین‌المللی تجارت ایران با قطر و امارات در سالن خلیج‌فارس واقع در نمایشگاه بین‌المللی تهران چهارشنبه گذشته در حالی برگزار شد که میهمانی از این دو کشور نداشت. از طرفی دیگر ایرانی‌های مقیم کشورهای مختلف از کانادا، آلمان، ایتالیا و... به این همایش آمده بودند که در مصاحبت با همتایان عرب خود، شاید بتوانند فرصتی از فرصت‌های تجاری این دو کشور ثروتمند را در اختیار بگیرند تا علاوه‌بر مشارکت در سرمایه‌گذاری در کشورهای همسایه، امتیاز تجاری ایران را در منطقه بالا برده باشند. قطر با میزبانی جام جهانی 2022 و امارات با پیشی گرفتن از برزیل، ترکیه و روسیه و تایلند در ربودن اکسپوی 2020 کشورهایی هستند که در سال‌های پیش‌رو بیشترین سرمایه‌گذاری را برای زیرساخت‌ها در برنامه دارند.

قطر برای ساخت و سازهایش برای جام‌جهانی 106 میلیارد دلار پیش‌بینی کرده که بخش اعظم آن دولتی و رقم قابل توجهی را نیز به بخش خصوصی اختصاص داده است. همچنین امارات با رقمی نزدیک به 20 میلیارد دلار و ایجاد 277 هزار فرصت شغلی در سال‌های 2013 تا 2021 که 90 درصد آن در بخش سفر و گردشگری است، فرصت سرمایه‌گذاری منحصر‌به‌فردی برای ایران است تا با شرکت در رقابت سخت مناقصات بزرگ این اکسپو در آغاز 2015، ببینند کجای اقتصاد منطقه ایستاده‌اند.