رونمایی از مصحف شریف قرآن طباخ

مراسم «رونمایی از کتاب قرآن خطی نفیس به کتابت عبدالله طباخ هروی»، کاتب برجسته قرن نهم هجری قمری و همچنین مراسم «ارتقای موسسه آموزش عالی خاتم به دانشگاه خاتم» برگزار و از لوح این دانشگاه پرده‌برداری شد.

به گزارش روابط‌عمومی بانک‌پاسارگاد، در این مراسم که در تاریخ 19 اسفند 1394 و در محل دانشگاه خاتم برگزار شد، دکتر جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دکتر فرهادی وزیر علوم تحقیقات و فناوری، معاونان و مدیران کل وزارت‌خانه‌ها، حضرت آیت‌الله دکتر محقق داماد، رییس هیأت‌ امنای دانشگاه خاتم، دکتر داوری، رییس فرهنگستان علوم، دکتر مجید قاسمی، رییس دانشگاه و مدیرعامل بانک‌ پاسارگاد، اعضای هیأت امنا و هیأت‌رییسه دانشگاه، استادان و دانشجویان حضور داشتند.

بر اساس این گزارش، این قرآن نفیس به خط عبدالله طباخ که در بازنشر آن، مصحف شریف خراسان نام‌گذاری شد، از قرآن‌های نفیس و کم‌نظیر گنجینه‌ی آستان قدس رضوی است. انتخاب مصحف عبدالله طباخ به سبب ویژگی‌های شایان توجه خط، آرایه‌ها و جایگاه تاریخی آن خود گواه اهمیت بالا و نفیس بودن این نسخه است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
همت بانک‌پاسارگاد در حمایت از فرهنگ و هنر، جای سپاس و تقدیر فراوان دارد

دکتر جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در این مراسم ضمن تقدیر از این اقدام ارزشمند بانک‌پاسارگاد گفت: همت و حمایت دوست عزیز فرهیخته ارجمندم آقای دکتر مجید قاسمی و گروه مالی پاسارگاد جای سپاس و تقدیر فراوان دارد. امروز دست‌نوشته فاخر این هنرمند بزرگ در پیشگاه اهل فرهنگ و هنر و اساتید گرانقدر عرضه می‌شود. امیدوارم این اقدام در میان بنگاه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به یک نهضت فراگیر تبدیل شود و هر نهاد، در هر سال دست کم بازنشر یا تولید یک اثر فاخر را در فهرست فعالیت‌های خود قرار دهد. ما نیز بتوانیم به عنوان شهروندان ایران آباد و سرافراز، به نیاکان فرزانه خود ببالیم و افتخار کنیم.

وی افزود: در گذشته هم یکی از آثار بسیار فاخری را که دکتر قاسمی به چاپ و انتشار آن کمک کردند، شاهنامه شاه‌طهماسبی بود. آن هم از آثار بسیار فاخر و ارزنده‌ای بود که با همت ایشان و همکارانشان به چاپ رسید و انتشار یافت و از افتخارات ما است که این اثر بلیغ و فاخر را می‌توانیم به همه دنیا عرضه کنیم.

دکتر جنتی ادامه داد: قرآن بی‌تردید پایه و مایه حیات مسلمانان و جوهر رشد و تعالی تمدن اسلامی است. از این رو همواره مورد توجه خاص و عام بوده و هست. شاید نخستین نمود اثرگذاری کتاب آسمانی را بتوان در سنت کتابت مشاهده کرد. در کتابت اسلامی که ایرانیان بی‌تردید معماران و سازندگان بخش عمده‌‌ی آن هستند، کانونی اعجاب‌انگیز و شگفت‌آفرین از تمام توش و توان هنرمندان فراهم می‌آید .گویی همه رشته‌های هنری، به دست و زبان واحدی تبدیل می‌شوند تا جامه‌ای برازنده برای کلام وحی پدید آورند. قاب شکیل و شایسته‌ای که خود نماد و نشانه‌ای باشد از عبودیت و اعتقاد راستین به معجزه پیامبر خاتم (ص). اینگونه بود که هر کس دستی بر قلم داشت دل به اشاره قرآن سپرد و در این سیر و سلوک، اکثر کاتبان حتی شمار قابل توجهی از اهل تسنن، مراد و معلم و پیر خود را حضرت مولی‌الموحدین علی‌(ع) می‌دانستند که سرآمد کاتبان وحی بود و تمسک و تشبث به عادات و اخلاق علوی را فرض حضور خود در این عرصه دانسته و معتقد بودند خط خوش در کتابت و قرائت قرآن هم عبادت است و هم دریچه‌ای به درک معانی ناب آیات و معانی شیفتگی و دلدادگی و دعوت به آیین محمدی.

وی افزود: این نگاه در مسیر تاریخ، هنرهای مختلف اسلامی را رقم زد. به ویژه هنرهای خوشنویسی و کتابت قرآن و کتاب‌آرایی. هنرمندان زبده‌ی هر زمان، آنگاه که در می‌یافتند که هنرشان به قله کمال رسیده و قابلیت تشرف به کتابت آیات الهی را یافته، با هزار تسلیم و تسبیح جانشان را بر سر انگشتانشان آورده و کتابت قرآن را آغاز می‌کردند. در کنار ایشان تذهیب‌گران و صحافان و وراقان با اعتقاد تام، جهد بلیغ به کار بستند تا شمه‌ای کوچک از مینوی الهی را با طلا و لاجورد و روحیه‌ای آمیخته با عشق و ارادت، در حاشیه‌ی صفحات آن ثبت کنند تا کلام خدا تا حد امکان انسانی نفیس و جمیل جلوه کند.

وزیر فرهنگ خاطرنشان کرد: بدین ترتیب قرآن‌های پدید آمده از بدو چنین سنتی، مستوره‌ای شد برای نشان دادن زیبایی و شیوایی این کتاب آسمانی. بنابراین این پیام که ممتازترین و عالی‌ترین هنر در پیشگاه مفاهیم بلند وحی، تنها وسیله‌ای است برای روشن‌تر نشان دادن معنا. چنانکه پیامبر اکرم فرمودند: " الخط الحسن یزید الحق وضوحا "

وی افزود: قرآن‌نگاری نگارخانه جامعی شد از فضل و فرهنگ و هنر ایرانی. و به تدریج نه تنها هنرمندان و کاتبان بلکه مشتاقان دیگری که می‌خواستند با نواختن حمایت اهل هنر، نقشی در این آفرینش ایفا کنند، در این حلقه وارد شدند و پایه‌های کاخ رفیعی را استوار ساختند که از حوادث روزگار گزند نبیند. حامیان، آثار برآمده از حمایت خود را وجه امتیاز و تفاخر خود می‌شناختند و مبالغی خطیر در این راه صرف می‌کردند. دایره این سنت حتی ناخواندگان مغول را کارگزار خود کرد، چنانچه اولجایتو حامی قرآن شیخ احمد سهروردی شد و ده‌ها نمونه از این دست در حافظه تاریخ ثبت است. چه بسیار کسانی که به عشق قرآن، هنر آموختند. خط نوشتند و تذهیب کردند و چه نذرها و وقف‌ها کردند، در تمام عمر.

دکتر جنتی ادامه داد: کم نیستند مصاحف شریفی که در گنج‌خانه‌های هنر ایران نگهداری می‌شوند و در پایان کتابتشان، کاتب با تمام خلوص و خضوع عبارتی را با این مضمون نگاشته‌است: " که خداوند را شاکرم توفیقی ارزانی داشت تا هفتادمین مصحف شریف را به قلم ناقابل خود به پایان برسانم".

وی افزود: قرآن‌های بازمانده از گذر 15 قرن گذشته، آینه تمام‌نمای سیر تطور و تحول هنر این سرزمین‌اند. می‌توان لحظه لحظه‌ی تغییرات و بروز پختگی در خط و تذهیب و تجلید و صحافی را در آنها دنبال کرد. ورق گردانی و تبدیل نسخ به ثلث و محقق و ریحان و رقاع و توقیع تا تحولات تدریجی و درونی هر قلم در دستان سلسه‌ی هنرمندان دیده‌می‌شود. و اکنون هر یک در گنجینه‌های شناخته شده‌ی بین‌المللی، موجب مباهات ایرانیان است. آثاری که می‌تواند مبین و مبلغ بالندگی فرهنگ اسلامی ایران و نشانه‌ از عمق بینش مردم این سرزمین باشد. آثاری که می‌تواند چراغ راه و سرلوحه‌ی کار هنرمندان معاصر قرار گیرد و با معرفی مناسب، ذوق و سلیقه مخاطبان را ارتقاء بخشد.

وزیر فرهنگ خاطرنشان کرد: امشب در این آیین یکی از ممتازترین نمونه‌ها رونمایی می‌شود؛ مصحف شریف خراسان به خط عبدالله هروی. طباخ زاده‌ای که فخر اسلاف و اخلاف خود شد. عبدالله هروی نه تنها به عنوان یک استاد تمام عیار خوشنویسی شایسته تکریم است بلکه او در سایر هنرهای کتاب‌آرایی نظیر زرافشانی خبرگی داشت، تحصیل علوم کرده‌بود. ادیب بود. شعر می‌سرود و مهم‌تر از همه تأثیرگذار بود و در تاریخ هنر، صفحه‌ای روشن و افتخارآمیز به نام خود گشود و فخر استادان و شاگردان خود شد. بی‌تردید حضور و تأثیر او بر روند تعالی و تحول خطوط به‌ویژه خطوط شش‌گانه نه تنها در ایران که در جهان اسلام مشهور بود. میراث هنری او تا آناتولی و عثمانی رفت و ثمر داد. هنرمندان بسیاری پدید آمدند که از سرچشمه گوارای هنر او جرعه‌ای نوشیده‌بودند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری:
انجام کارهای ماندگار به ویژه در حوزه علم، فرهنگ و پژوهش در ذات دکتر قاسمی است

دکتر محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز با قدردانی از مدیرعامل بانک پاسارگاد و رییس دانشگاه خاتم، اظهار داشت: من در این مدت کوتاه چندین بار به این دانشگاه بزرگ آمده و در جریان فعالیت‌ها و پیشرفت‌های آن قرار گرفته‌ام. وی با بیان این نکته که دکتر قاسمی در مسئولیت رییس کل بانک مرکزی در شرایط سخت جنگ تحمیلی و دفاع مقدس هم همواره به بحث آموزش عالی عنایت خاصی داشتند و یار و یاور وزارت علوم بودند، افزود: انجام کارهای ماندگار به ویژه در حوزه علم، فرهنگ و پژوهش در ذات ایشان است.

فرهادی با اشاره به تصویب سند آمایش آموزش عالی پس از چندین جلسه، اعلام کرد که بر اساس این سند، برنامه‌های اساسی را در ساماندهی آموزش عالی در برنامه داریم. وی با اشاره به فعالیت 2880 موسسه آموزش عالی که باید ساماندهی شوند، تأکید کرد: رتبه‌بندی و منطقه‌بندی دانشگاه‌ها به دانشگاه‌های بین‌المللی، ملی، منطقه‌ای، استانی و با مأموریت‌های خاص، از جمله اقداماتی است که در برنامه قرار دارد. ضمن این که سهم بیشتری از آموزش عالی باید به بخش خصوصی اختصاص داده‌شود.

وزیر علوم با بیان این نکته که به غیر از دانشگاه آزاد، 364 موسسه آموزش عالی غیردولتی در حال فعالیت‌اند، تصریح کرد: دانشگاه خاتم یکی از بهترین دانشگاه‌ها است که امیدواریم در سطح بین‌المللی و بسیار جامع، در ردیف دانشگاه‌های طراز اول دنیا مانند هاروارد قرار گیرد. به گفته وی، تحقق این آرمان، با وجود برنامه‌های تدوین شده و استادان مسلط و معتبر و رشته‌های خوبی که روی آنها سرمایه‌گذاری شده‌است، دور از دسترس نیست و امکانات و ارتباطات علمی دانشگاه خاتم، این دانشگاه را در سطح دانشگاه‌های بزرگ دنیا قرار خواهد داد.

وی ادامه داد: دانشگاه خاتم، یک دانشگاه نسل سومی و کارآفرین نیز هست و قطعاً در رشته‌های جدید که ضرورت دارند و بیشتر مورد نیاز جامعه هستند، فعالیت می‌کند. وزیر علوم پیشنهاد کرد که در کنار رشته فلسفه اسلامی، دانشگاه خاتم روی فلسفه کاربردی و رشته‌های کاربردی علوم انسانی نیز سرمایه‌گذاری کند.

دکتر فرهادی بر دقت در اجرای درست برنامه‌های مربوط به گزینش و جذب در دانشگاه‌ها تأکید کرد و گفت: ان‌شاءالله به برکت این قرآن نفیس که کتاب مبین و وحی مستمر بی‌انتها است، دانشگاه خاتم، نگین دانشگاه‌های کشور خواهد شد؛ به جهت اینکه یک دانشگاه درست و اساسی است که دارد شکل می‌گیرد و حتی از نظر ظاهری، از ویژگی‌های برجسته‌ای برخوردار است. ان‌شاءالله این دانشگاه به سرعت توسعه می‌یابد و در ردیف دانشگاه‌های معتبر جهان قرار می‌گیرد.

رییس هیأت‌امنای دانشگاه خاتم:
بانک‌پاسارگاد پشتیبان دانش، هنر، علم، اندیشه و فرهنگ شده است

حضرت آیت‌الله دکتر محقق داماد، رییس هیات امنای دانشگاه خاتم نیز در سخنانی اظهار داشت: از دکتر قاسمی تشکر می‌کنم نه به خاطر دانشگاه بلکه به خاطر بانکداری در ایران چون به خاطر ندارم که در تاریخ بانکداری کشور، یک بانک پشتوانه فرهنگ شده باشد. وی با بیان این نکته که بانک‌پاسارگاد پشتیبان دانش، هنر، علم، اندیشه و فرهنگ شده است، ادامه داد: ما ایرانی‌ها به هنر نامدار شده‌ایم و نام ایران و هنر در کنار هم قرار گرفته‌اند.

رییس هیات امنای دانشگاه خاتم، قرآن خطی نفیس طباخ هروی را یک مجموعه هنری مرکب از خط تهذیب و نحوه نگارش آن دانست و گفت: در این کتاب که اثر ماندگار یک طباخ‌زاده است چند نوع هنر با هم آمیخته که زیبایی و ماندگاری آن را چندین برابر کرده است. وی از وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری خواست تا خط و خوشنویسی را که سنت ایرانیان است پشتیبانی کنند. 

حضرت آیت‌الله دکتر محقق داماد همچنین از وزیر علوم به خاطر موافقت با ارتقای موسسه آموزش عالی به دانشگاه خاتم قدردانی کرد و اظهار داشت: آرزوی همه ما این است که نام دانشگاه خاتم در کنار دانشگاه‌هایی همچون استنفورد و هاروارد قرار بگیرد. وی اعلام کرد: رشته فسلفه اسلامی را طوری در دانشگاه خاتم آماده خواهیم کرد که دانشجویان برای گذراندن فلسفه به خارج از کشور مهاجرت نکنند. چون معتقدیم که جایی بهتر از ایران برای تعلیم فلسفه اسلامی نیست.

مدیرعامل بانک‌پاسارگاد:
امیدوارم که روزی نام ایران را در صدر نام‌های دانشگاه‌های معتبر دنیا شاهد باشیم

دکتر مجید قاسمی رییس دانشگاه خاتم و مدیرعامل بانک‌پاسارگاد، ضمن خیرمقدم به حاضران و ارایه توضیحاتی در خصوص موضوع مراسم گفت: امروز یکی از بزرگ‌ترین آرزوهای بنده، که همواره برای آن روزشماری کرده‌ام تا فرصت آن فراهم شود، محقق شد. مناسبت اول بنا بر اهمیت و عظمت موضوع، رونمایی از قرآن نفیس به کتابت مرحوم عبدالله طباخ هروی، در قرن نهم هجری است و مناسبت دوم، ارتقای موسسه آموزش عالی خاتم به دانشگاه خاتم است که با عنایت الهی و لطف و توجه ویژه وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری در اعطای مجوز محقق شد.

وی در خصوص مناسبت اول ادامه داد: این قرآن در قرن نهم هجری قمری کتابت شده‌است. بیشتر کاتبان قرآن و مفاخر کتابت قرآن، از اهل تشیع بوده‌اند. مصحف شریف خراسان از بدایع روزگار است. به‌طوری‌که واقف، وقف کرده‌بود که این قرآن در حرم حضرت امام‌رضا (ع) و در کنار ضریح قرائت شود و سال‌ها نیز در آن محل نگهداری می‌شد. تا آنکه مشاهده کردند واقعاً قرائت این قرآن در حرم مطهر امکان‌پذیر نیست. از این‌رو پس از پیروزی انقلاب اسلامی مرحوم شادروان حضرت آیت‌الله طبسی که تولیت آستان را بر عهده گرفتند، از محضر حضرت امام(ره) اذن گرفتند که این کتاب از آنجا خارج و در کتابخانه رضوی نگهداری شود تا صفحات آن آسیب نبینند. در نهایت این اذن شرعی داده‌شد و کتاب از حرم به کتابخانه رضوی منتقل شد.

وی افزود: سال‌ها بعد عزیز بزرگواری به نام دکتر سید محمدصادق خرازی، پیش قدم شده و با مرحوم حضرت آیت‌الله طبسی هماهنگ کردند تا این کتاب به بهترین شکل و با بهترین امکانات به چاپ برسد. در نهایت این کار با همکاری آستان قدس انجام شد و برای چاپ به آلمان فرستاده شد. در نهایت با بهترین امکانات از قبیل کاغذ مرغوبی که به مرور زمان از بین نمی‌رود و جلد چرمی نفیس به چاپ رسد. چرم به کار رفته در جلد کتاب، از ایران به آلمان فرستاده شده‌است و پس از تبدیل شدن به خمیر، برای جلد این کتاب استفاده شده‌است.

وی در ادامه با گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم آیت‌الله طبسی و آرزوی سلامتی برای دکتر خرازی، به نامه ارسالی از سوی دکتر خرازی اشاره کرد و دلیل به تعویق افتادن رونمایی از این کتاب را وضعیت جسمانی آیت‌الله طبسی دانست. وی همچنین با اشاره به مناسبت دوم مراسم، خاطرنشان کرد: دانشگاه خاتم در حال حاضر دارای سه دانشکده فنی و مهندسی، دانشکده مدیریت و مالی و دانشکده علوم انسانی است. به لطف خداوند دانشکده هنر و معماری نیز از سال تحصیلی جدید به دانشگاه خاتم افزوده خواهد شد. در عین حال وزارت علوم از مهر سال آینده این اجازه را به ما دادند که رشته فلسفه را در مقطع دکترا به دانشگاه اضافه کنیم.

وی افزود: از 40 رشته‌ای که در سال آینده خواهیم داشت، 2 رشته در مقطع کارشناسی و 38 رشته در مقطع کارشناسی ارشد خواهد بود. در حال حاضر 1350 دانشجو داریم. وی تصریح کرد: گروه‌های آموزشی ما توسط استادان فرهیخته‌ای هدایت می‌شوند که از استادان برجسته دانشگاه‌های کشور هستند. در عین حال اعضای هیات‌علمی جوان ما که با دقت و ظرافت بسیاری انتخاب شده‌اند، به ‌عنوان سرمایه‌های آینده این دانشگاه محسوب می‌شوند. ما امیدواریم مدرسه تابستانی این دانشگاه را از تابستان سال آینده راه‌اندازی کنیم. برای این کار 27 فرهیخته جوان که همه از استادان و نخبگان ایرانی در دانشگاه‌های معتبر دنیا هستند، به همراه دو نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه این کار را هدایت می‌کنند.

وی در پایان ضمن تشکر از وزیر علوم برای اعطای مجوز ارتقای موسسه به دانشگاه، وزیر فرهنگ برای اعطای مجوز نشریه دانشگاه و همه مدیران و استادانی که در این مسیر همراه بودند، تأکید کرد: امیدوار هستم که روزی نام ایران را در صدر همه‌ی نام‌های دانشگاه‌های معتبر دنیا شاهد باشیم و ما نیز نقش کوچکی برای دستیابی به چنین توفیق بزرگی در سطح بین‌المللی داشته‌باشیم.

جمعی از اعضای هیأت علمی و دانشجویان دانشگاه:
بی تردید آینده از آن دانشگاه خاتم خواهد بود

در پایان دکتر حسنلو، عضو جوان هیأت علمی دانشگاه خاتم نیز با بیان این نکته که کیفیت آموزش و پژوهش در این دانشگاه در کمتر دانشگاهی یافت می‌شود، اظهار داشت: حمایت همه جانبه‌ای از راه‌اندازی این دانشگاه شده است که زبان از بیان تشکر قاصر است و بی‌تردید آینده از آن دانشگاه خاتم خواهد بود.

معصومی، دانشجوی دانشگاه خاتم نیز با اشاره به این نکته که استادان این دانشگاه از بین بزرگان دانشگاه‌های کشور انتخاب شده‌اند، اظهار امیدواری کرد که در آینده‌ای نزدیک، رتبه‌های برتر دانشگاه‌ها به جای دانشگاه‌های بزرگ کشور، دانشگاه خاتم را به عنوان نخستین انتخاب خود برگزینند. شهلا بهتاش، دیگر دانشجوی دانشگاه خاتم نیز با بیان این نکته که جایگاه مروجان دانش بالاتر از آن است که بتوان با زبان و بیان، آن را ارج نهاد، از دکتر قاسمی و دیگر مسوولان این دانشگاه به دلیل فراهم آوردن امکانات لازم و دعوت از استادان معتبر دانشگاه‌ها برای تدریس در این دانشگاه قدردانی کرد.

گفتنی است در انتهای مراسم از لوح دانشگاه خاتم، توسط وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پرده‌برداری شد.