مدت زیادی از سرنگونی جت جنگنده ارتش روسیه توسط ترکیه بر فراز آسمان سوریه و به بهانه نقض حریم هوایی ترکیه نمیگذرد، حادثهای که خشم مسکو را برانگیخت و واکنش شدیدی از سوی آن به همراه داشت. کاهش سطح روابط دیپلماتیک دو کشور، اعمال تحریمهای اقتصادی یک جانبه از سوی روسیه، ملغی اعلام کردن قرارداد لغو روادید با ترکیه بهصورت یک جانبه و در نهایت کاهش شدید سطح روابط تجاری دو کشور از جمله تبعات سرنگون شدن جنگنده روسی توسط ارتش ترکیه به شمار میرود.
فراتر از اعمال تحریمهای تجاری و کاهش سطح روابط دیپلماتیک گمانهزنیهای کارشناسان و تحلیلگران در رابطه با احتمال لغو پروژه احداث خط لوله ترکیش استریم و در بدبینانهترین حالت ممکن، قطع صادرات گاز روسیه به ترکیه بود. با وجود خشم وصف ناپذیر مقامات کرملین از اقدام ترکها، بخش انرژی ترکیه از تحریمهای یک جانبه مسکو در امان باقی ماند و در حال حاضر، همزمان با کاهش میزان تنش در روابط دو کشور، نشانههایی از آمادگی روسیه برای افزایش حجم گاز صادراتی خود به ترکیه و ادامه فرآیند ساخت پروژه ترکیش استریم دیده میشود.
در همین رابطه خط لوله ترکیش استریم در پی سرنگونی بمب افکن سوخوی 24روسیه از سوی ارتش ترکیه در ابتدای ماه گذشته میلادی و در پی اعلام رسمی الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه به حال تعلیق درآمد اما مسکو هرگز از لغو این پروژه سخنی به میان نیاورد. حال همزمان با کاهش تنش در روابط دو کشور، الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه در گفتوگوی خود با وبسایت www.RT.com اعلام کرد که فرآیند ساخت پروژه ترکیش استریم در صورت تامین زیرساختهای مورد نیاز برای انتقال گاز در اروپای شرقی و مرکزی از سوی کمیسیون اروپا میتواند ادامه یافته و به بهرهبرداری برسد.
این سخنان در حالی مطرح میشود که تاکنون بیش از این در مورد امکان ادامه ساخت ترکیش استریم سخنی به میان نیامده، اما وزیر انرژی روسیه از آمادگی کشورش برای ادامه فرآیند ساخت این پروژه خبر میدهد. وزیر انرژی روسیه در سخنان خود پیرامون ترکیش استریم گفت: «اگر همکاران ما به ادامه فرآیند ساخت اینپروژه علاقه مند باشند، گفتوگوها در این زمینه ادامه خواهد یافت.»
لازم به ذکر است که این نخستین بار نیست که روسیه پس از تعلیق یک پروژه، در رابطه با گزینه ادامه آن سخن میگوید. در 17 دسامبر سال 2015 میلادی، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه در نشست مطبوعاتی خود با خبرنگاران اعلام کرد چنانچه اتحادیه اروپا موفقیت ترکیش استریم را تضمین کند، این پروژه محقق خواهد شد.
رئیسجمهور روسیه در جریان کنفرانس مطبوعاتی خود اظهار داشت: «ما در رابطه با مسیرهای مورد نیاز خصوصا مسیری که از طریق ترکیه به اروپا میرسد، نیازمند تضمین کتبی کمیسیون اروپا هستیم. ما انتظار داریم که مسیر انتقال گاز روسیه به اروپا از طریق ترکیه نه تنها به رسمیت شناخته شود، بلکه در اولویتهای کمیسیون اروپا قرار گرفته و حمایتهای لازم از آن به عمل آید. چنانچه همکاران شرکت گازپروم در ترکیه مدارک مربوط به تضمینهای کمیسیون اروپا را به ما ارائه کنند پروژه ترکیش استریم ادامه خواهد یافت. ولی این اتفاق تاکنون رخ نداده است.»
در جریان نشست مطبوعاتی مذکور، آقای پوتین بلغارستان را به اتخاذ مواضع غیرسازنده در رابطه با پروژه لغو شده ساوت استریم که میلیاردها دلار خرج روی دست گازپروم گذاشت متهم کرد. رئیسجمهور روسیه در این رابطه گفت: «مواضع صوفیه علیه منافع ملی ما بوده و دلایل اتخاذ چنین مواضعی برای ما مشخص نیست.»
پس از مطرح شدن امکان ادامه فرآیند ساخت پروژه ترکیش استریم از سوی وزیر انرژی روسیه، در نشانهای دیگر از کاهش تنشها در روابط مسکو – آنکارا، نوواک وزیر انرژی روسیه از آمادگی کشورش در رابطه با افزایش حجم گاز صادراتی به ترکیه خبر داد. وزیر انرژی روسیه پیرامون آمادگی مسکو برای افزایش صادرات گاز به ترکیه اعلام کرد: «روسیه منابع وسیعی از گاز طبیعی را در اختیار دارد و با توجه به وجود زیرساختهای مورد نیاز جهت انتقال گاز و همچنین قیمت ارزان آن همکاریهای اقتصادی دو طرف در حوزه انرژی باید ادامه یابد.»
منبع: مجله گاز طبیعی اروپا