رقم منطقی برای تک نرخی شدن ارز چند است؟

درحالی‌که سال 94 وارد نیمه دوم خود می‌شود، رفته‌رفته موضوع بودجه سنواتی سال آینده در کانون توجه فعالان اقتصادی قرار می‌گیرد. در این باره خبرگزاری فارس به نقل از یک منبع آگاه خبرداده است که نرخ دلار در لایجه بودجه سال آینده 3100 تومان پیشنهاد شده است. زمانی که دولت یازدهم روی کار آمد نرخ دلار مبادله‌ای 2470 تومان بود. اما در حال حاضر نرخ 3100 تومانی در بودجه سال 95 درحالی بر سر زبان‌ها افتاده است که نرخ ارز مبادله‌ای این روزها در مرز 3هزار تومان است و در صورت مهار نرخ ارز آزاد که در هفته گذشته مرز 3500 تومان را دیده می‌تواند چراغ سبزی باشد به سیاست تک نرخی شدن ارز در افق پیش‌رو. اما آیا ارز 3100 تومانی می‌تواند نماینده نرخی باشد که قرار است بانک مرکزی در افق پیش‌رو روی آن ارز را به سیاست تک نرخی برساند؟ آیا این نرخ می‌تواند به کمک تولیدکنندگان و بخش مولد اقتصاد آمده و در شرایط رکودی اقتصاد کشور، فشارهای سیاست‌های پولی و مالی را روی آنها کاهش دهد؟

نرخ ارز در سال 94 واقع‌بینانه نبود

حسین مظفریان، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: در سال 94 نرخ ارز با دید واقع‌بینانه‌ای در بودجه در نظر گرفته نشد. سقف 2850 تومان در بودجه سال 94 در حالی در نظر گرفته شد که بازار ارز در روزهای گذشته تا3500 تومان هم افزایش پیدا کرده است. وی افزود: بودجه‌ریزی باید براساس واقعیت‌های بازار ارز صورت بگیرد و با درک درست از چشم‌انداز نوسانات قیمتی، در بودجه لحاظ شود. درج ارقام غیر‌واقعی شرایطی را به وجود می‌آورد که در آن دولت مجبور است کسری آن را در محل درآمدی دیگر جبران کند و به بودجه سنواتی فشار وارد خواهد کرد.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دولت از زمانی که روی کار آمده چشم‌انداز تک نرخی کردن ارز را مدنظر داشته است. آن زمان دلار مبادله‌ای 2470 تومان بود و دولت رفته‌رفته این نرخ را افزایش داد و در حال حاضر آن را تا مرز 3هزار تومان برده که انتظار می‌رود در روزهای آتی مرز 3 هزار تومان هم برای نرخ دلار مبادلاتی شکسته شود. وی اظهار کرد: در نظر گرفتن 3100تومان می‌تواند رقمی منطقی در شرایط یکسان‌سازی نرخ ارز باشد. بانک مرکزی قصد دارد تا با راه‌اندازی بورس ارز و سپردن سازوکارهای تعیین نرخ ارز به این بورس، روند با ثباتی را ایجاد کند البته اگر این بورس به سرنوشت دیگر بورس‌های کشور مثل بورس انرژی دچار نشود و اسیر دست دلالان و سفته بازها نشود.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: بورس ارز درصورتی‌که بتواند سازوکارهای تعیین نرخ ارز را از چنگ دلالان خارج کند می‌تواند روند با ثباتی را ایجاد کند که در آن نرخ ارز برای فعالان اقتصادی از شفافیت کافی برخوردار باشد و قادر باشند که تصمیمات اقتصادی خود را براساس آن استوارکنند.

3100 تومان، نماینده ارز تک نرخی؟

محمد حسن‌نژاد، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: با وجود اینکه بانک مرکزی در مورد سیاست تک نرخی شدن ارز وعده‌هایی داده اما تا زمان اجرایی شدن آن نمی‌توان از موفقیت طرح صحبت کرد. افزایش یکباره قیمت ارز به 3500 تومان نشان داد که عواملی غیر‌عادی در بازار ارز می‌تواند این سیاست را به ناکامی بکشاند هرچند همه چیز به نحوه مدیریت این طرح باز می‌گردد و بانک مرکزی در دوره‌های قبل توانسته با مدیریت صحیح برای سال‌ها ارز را تک نرخی نگه دارد.

وی افزود: باید دید تعیین نرخ ارز دلار 3100 تومانی در بودجه آیا به نرخ ارز در آن سال نزدیک خواهد بود؟ آیا قرار است ارز روی این قیمت تک نرخی شود؟ اینها ابهاماتی است که تنها با پاسخ به آن می‌توان درباره ارز 3100 تومانی بودجه 95 قضاوت کرد. این در حالی است که ممکن است مجلس در بررسی بودجه نظر متفاوتی داشته باشد و این نرخ را قبول نکند و در نهایت نرخ دیگری در بودجه سال آینده در نظر گرفته شود. تجربه هم نشان می‌دهد که نرخ دلار و نرخ نفت در بودجه‌های سنواتی همواره از موارد اختلاف پر بحث در مجلس است.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: نرخ ارز اگر براساس واقعیت‌های بازار ارز تعیین نشود به تولید‌کنندگان فشار وارد می‌کند. زمانی که نرخ بازار آزاد از نرخ ارز پیش‌بینی شده در بودجه پیشی می‌گیرد، کسانی که به واردات کالا اشتغال دارند می‌توانند با استفاده از ظرفیت‌های این اختلاف، به سود برسند درصورتی‌که تولیدکنندگانی که به هدف‌های صادراتی چشم دوخته‌اند از این اختلاف قیمت متضرر می‌شوند. بنابراین برای حمایت از تولیدکنندگان ضرورت دارد که دولت و مجلس در تعیین نرخ ارز کار کارشناسی دقیقی انجام دهند و به یک نرخ واقعی برسند.