وقتی نشریه اكونومیست در شماره جدید خود گزارشی را به بررسی سیاستهای اقتصادی دونالد ترامپ، نامزد جنجالی جمهوریخواهان در انتخابات ریاستجمهوری آمریكا اختصاص داد، دیگر دنیا متوجه شد كه ترامپ دیگر یك شوخی رسانهای نیست. اكونومیست در این گزارش به سرمایهگذاران توصیه كرده كه سیاستهای اقتصادی ترامپ را مطالعه كنند تا غافلگیر نشوند. البته برنامههای اقتصادی نامزد جنجالی جمهوریخواهان به اندازه شعارهای سیاسی و سخنرانیهای حیرتآورش، عجیب نیست. او در زمینه اقتصاد شبیه طیف لیبرال جمهوریخواهان برنامه داده است و از كاهش مالیات و سیاستهای رفاه اجتماعی و بیمه دفاع میكند.
نكته جالب توجه در رقابتهای امسال ریاستجمهوری آمریكا، كمرنگ شدن اقتصاد در برنامه نامزدهاست. البته این نكته بیشتر درباره نامزدهای حزب جمهوریخواه صدق میكند. جمهوریخواهان آنقدر درگیر ترامپ و جنجالهای رسانهای او شدهاند كه فرصت تبلیغات سازمانیافته با محور اقتصاد را از دست دادهاند. سالهای اخیر یكی از جنجالیترین و پركشمكشترین مقاطع تاریخ آمریكا از نظر دعوای بین كنگره و كاخ سفید و مشاجرههای جناحی بوده است.
طرحهای اقتصادی اجتماعی اوباما یكی پس از دیگری با چالش و مانع كنگره روبهرو میشد و كار در بسیاری مواقع به شكایت در دادگاه كشیده میشد.به همین دلیل تصور میشد كه جمهوریخواهان در رقابتهای انتخاباتی از این فرصت استفاده كرده و با ارائه طرحهای جایگزین اقتصادی، دموكراتها را با استناد به كارنامه اوباما به چالش بگیرند و شانس خود را برای تصاحب كاخ سفید بعد از هشت سال تقویت كنند.البته كارنامه اقتصادی اوباما در سالهای گذشته كارنامه موفقی بوده است.
او اقتصاد بحرانزدهای را كه نتیجه هشت سال ریاستجمهوری جورج بوش بود تحویل گرفت و اكنون اقتصادی را تحویل میدهد كه آمار اشتغال و رشد آن هر روز بالاتر میرود. البته رقبای جمهوریخواه اوباما میگویند كه این وضعیت كوتاهمدت است و طرحهایی كه اوباما به اجرا گذاشته در بلندمدت به زیان اقتصاد آمریكاست. به هر حال باوجود همه این بحثها، جمهوریخواهان برنامه جدید و شعار اقتصادی روشنی در این رقابتها ندارند.
این درحالیاست كه این رقابت را رقابت میلیونرها میتوان نام گذاشت. رقبای اصلی جمهوریخواهان از یك سو ترامپ میلیونر است و از سوی دیگر تدكروز كه مرد پشت صحنه و حامی مالی چون شلدون ادلسون دارد.این اولین رقابت ادلسون و ترامپ نیست. هتلها و قمارخانههای آنها سالهاست كه با هم رقابت دارند.در روزهای اخیر با قدرت گرفتن ترامپ بعد از چندین انتخابات پیدرپی درون حزبی ایالتی، شركتهای ثروتمند والاستریت هم وارد میدان شدهاند و قرار است در دو هفته آینده میلیونها دلار صرف تبلیغات علیه ترامپ كنند.
همه اینها در عرصه سیاست است و در زمینه اقتصاد هنوز طرح و شعار مشخصی اعلام نشده است. در سوی دیگر این رقابتها یعنی در اردوگاه دموكراتها، هیلاری كلینتون و برنی سندرز هم رویارویی میلیونی و پرهزینهای دارند. كلینتون با تكیه بر حامیان مالی ثروتمند سیستماتیكش و سندرز با كمكهای مالی مردمی، به رقابت با هم میپردازند. برخلاف جمهوریخواهان، رقبای دموكرات كه فعلا برای دستیابی بهعنوان نامزدی نهایی حزب با هم رقابت میكنند، از برنامههای اقتصادیشان سخن گفتهاند و اختلافنظرشان برای رایدهندگان مشخص شده است. اما واقعیت آن است كه دموكراتها در این انتخابات كاملا در گرد و غبار دعوای درون جمهوریخواهان محو شدهاند.
کارشناس مسائل بینالملل