اقتصاد هر کشور افزون بر تصمیمگیریهای دولتها و سیاستهای اقتصاد خارجی، تا حد زیادی از متغیر مهم فعالیت و پویایی فعالان اقتصادی داخل کشور تأثیر میپذیرد. این فعالیتها خواه در قالب کارآفرینی و خواه در قالب تولید و صادرات، نقش مهمی در جابهجایی شاخصههای رشد اقتصادی کشورها ایفا میکنند.بنابراین ارزیابی وضعیت فعالیتهای اقتصادی و رتبهبندی فعالان اقتصادی روشی برای ارزیابی اقتصاد ملی از یکسو و ارزیابی فعالیت سازمانها و شرکتهای بزرگ اقتصادی از سویی دیگر است.
در معیاری وسیعتر، کشورهای مختلف نیز به واسطه میزان فعالیت اقتصادی و کارآفرینی مورد طبقهبندی قرار میگیرند.بهطورکلی طبقهبندیهای اقتصادی، روش مناسبی برای درک وضعیت بسامان و نابسامان اقتصادی است. برای طبقهبندی فعالیتهای اقتصادی عمدتا سه گروه از فعالیتهای اساسی مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرند:
فعالیتهای اقتصادی اولیه: شامل مواردی مانند جنگلداری، کشاورزی، ماهیگیری، بهرهبرداری و استخراج صنایع و معادن
فعالیتهای اقتصادی ثانویه: شامل مواردی مانند تولید خودرو، منسوجات، تجهیزات مهندسی و ساختوساز
خدمات: شامل مواردی مانند ارائه خدمات به مصرفکنندگان یا سایر تولیدکنندگان، توزیع قطعات، خردهفروشی و حملونقل.شاید بررسی وضعیت فعالان اقتصادی کشورها، براساس این نوع تقسیمبندی بسیار ساده به نظر برسد اما این در واقع کلیترین حالت تقسیمبندی فعالان عرصه اقتصاد است و برای کنترل فعالیت هر بخش، به زمان و دقت بالایی نیاز است.
طبقهبندیهای متعدد و مزایای ویژه
رتبهبندی فعالان اقتصادی هر کشور در دو بخشخصوصی و دولتی قابل انجام و بررسی است. فارغ از بخش دولتی، بسیاری از نشریات، مجلات، وبسایتهای تحلیلی و نهادهای خصوصی بهطور مستقل به ارزیابی عملکرد فعالان اقتصادی میپردازند. این بررسیها لزوما نتایج یکسانی ندارند و گاه هر یک از این بررسیها، برترینهایی متفاوت را معرفی میکنند.
اما چرا بررسی و طبقهبندی فعالان اقتصادی اهمیت دارد و آیا اساساً این بررسیها تأثیری بر وضعیت اقتصاد کشورها دارد و قادر است شاخصهای رشد اقتصادی را ارتقا بخشد؟ این سوالی است که آنتونی بیکیم، جیمز رابرتز، برایان رایلی و رایان اورلسون، چهار تحلیلگر برجسته اقتصادی، در مقالهای جامع به آن پاسخ دادهاند. براساس این مقاله، مزایای رتبهبندی فعالان اقتصادی پرتعداد است:
رقابت: نزدیک بودن شرایط برخی موسسات، نهادها یا کارآفرینان برتر، باعث میشود برای رسیدن بهعنوان «فعال برتر اقتصادی» تلاشی مضاعف داشته باشند. گرچه، نحوه برخورد دولت در حوزه انتخاب برترینها و بها دادن به بخشخصوصی در کنار بخش دولتی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در واقع در شرایطی که رقابت عادلانهای در جریان باشد، رقبا برای احتراز مقام نخست، رقابت تنگاتنگی داشته و در سایه این رقابت اقتصاد کلان نیز با سرعت مضاعفی رشد خواهد داشت.
رشد زیرساختها: توسعه زیرساختها تحت تأثیر رتبهبندی اقتصادی در شرایطی صورت میگیرد که دو بخش دولت و فعالان اقتصادی را به یک اندازه درگیر میکند. به بیانی ساده، میتوان چنین استنباط کرد که هر واحد تولیدی، صنعتی و خدماتی برای افزایش سطح کیفیت و خدمات، نیاز به ارتقای سطح دانش، آموزش و کلیه زیرساختهای فنی و علمی دارد اما این فقط یکسوی ماجراست. دولتها نیز برای ایجاد فرصتهای بهتر در حوزه اقتصاد، نیاز به تغییر و تحولات زیرساختی و حمایت از بخشهای مختلف خصوصی و دولتی دارند.
کنترل نرخ تورم: شکی نیست که بین نرخ تولید داخلی، رشد اقتصادی و کاهش سطح تورم رابطهای مستقیم وجود دارد. افزایش فضای شغلی، کارآفرینی، ارتقای کیفیت خدمات و در نتیجه افزایش صادرات، از مهمترین مزایای معرفی و تکریم فعالان عرصه اقتصادی است.
توسعه صادرات و نوآوری: ردهبندی اقتصادی تنها یک تشویق نیست، هر ردهبندی یک اخطار یا یک نمایشگر وضعیت است که تعیین میکند استانداردهای تولید در کشور تا چه حد با قدرتهای بزرگ جهانی فاصله دارند، این تعیین فاصله، هدفها را بازیابی میکند و مسیری مشخصتر برای رسیدن به جایگاههای مناسب ترسیم میکند. افزایش کیفیت و خدمات زمینه را برای توسعه صادرات و جلب نظر بازارهای جهانی مهیاتر میکند. نوآوری و میل به ایجاد مسیری جدید از پتانسیلهایی است که بهویژه در کشورهای در حال توسعه بهعنوان مزیت فرعی طبقهبندی اقتصادی در نظر گرفته میشود.
برترینهای فعالیت اقتصادی دنیا
بنابرگزارش نشریه گاردین، ایالات متحده، کانادا، استرالیا و بریتانیا چهار کشوری هستند که اغلب عنوان برترینها در حوزه کارآفرینی و فعالیت اقتصادی را به نام خود ثبت میکنند، در بین این کشورها، بریتانیا در حوزه اروپا، عنوان نخست را یدک میکشد، این عنوان به سبب پویایی مداوم اقتصاد انگلستان حاصل شده است اما نمیتوان از رقابت تنگاتنگ کشورهای اتحادیه اروپا گذشت. کشورهایی مثل آلمان، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و... بهطور دائم در رقابت تولید و صادرات قرار دارند و همین رقابت باعث شده شاخصههای اقتصادی این کشورها، مسیر نسبتا پایدار صعود را حفظ کند.