دوگانگی عواطف و احساسات اهالی بازار

در هفته گذشته، اخبار بازار سرمایه نقل صحبت محافل مختلف بود. در برخورد با افراد غیر‌بورسی، به نظر می‌رسید عامه مردم این هفته اندکی دقیق‌تر بازار را دنبال می‌کرده‌اند. دلیل این توجه عمومی چیزی نبود به‌جز کرنش دو روز ابتدایی هفته در شاخص کل و قیمت نمادهای مختلف. با وصول اخبار مطبوع از سوییس، موجی ازهیجان در معامله‌گران به وجود آمده و در پی آن دو روز نخست هفته گذشته با تقاضای چشمگیری گره خورد. بدین ترتیب شرایط برای حرکت قوی شاخص به وجود آمد و طی این دو روز شاخص کل رشدی بیش از 4هزار واحد را تجربه کرد. با این رشد، شاخص کل به کانال 70هزار واحد قدم نهاد و همین امر باعث شد تحلیلگران بسیاری گمان بر تغییر روند بلند‌مدت بازار ببرند.

در روز میانی هفته، باوجود آنکه شاخص کل رنگی سبز به خود داشت، عمومیت بازار رنگ قرمز بر تن کرد. حرکت صعودی شاخص در روز دوشنبه، رقم آن را به 71هزار واحد (که رقمی بحرانی و کلیدی برای شاخص کل محسوب می‌شود) نزدیک‌تر کرد. روز سه‌شنبه یادآور این حقیقت تلخ بود که «پس از هر صعودی نزولی وجود دارد.» نزول حدودا 700‌واحدی روز سه شنبه صرفا توانست شاخص کل را به رقم پایانی روز یکشنبه‌اش نزدیک کند. اما در میان تمام روزهای هفته، روز پایانی آن زیباترین عملکرد را از خود به نمایش گذاشت. صفوف خرید ابتدایی روز چهارشنبه به‌وضوح در حال از بین رفتن بودند و این اتفاق در 30 دقیقه نخست بازار رخ داده و با رسیدن به ساعت 9:40 شاهد تشکیل صف خرید برای اکثریت نمادها بودیم. با گذشت زمان و رسیدن به ربع سوم بازار، صفوف خرید کمرنگ‌تر شده بودند؛ اما در پایان بار دیگر دم مسیحایی تقاضا در بازار دمیده شد تا صفوف خرید در بازار سنگین شده و شاخص کل به رقم7.70.684 واحد برسد و باز هم در آستانه شکستن مقاومت اساسی خود قرار بگیرد.

در بین تمام کنش‌ها و واکنش‌های بازار، شدیدترین منبع انرژی چیزی به‌جز تبعات مذاکرات هسته‌ای کشورمان نیست. بازار سرمایه بیش از آنکه به حقایق مشغول باشد، دل در گروی اگرها و شایدها قرار داده است. لذا تحلیل‌های بنیادی و تکنیکالی که این روزها نوشته می‌شوند، به‌صورت کامل در سایه این گمانه‌زنی‌ها قرار گرفته و تقریبا دیده نمی‌شوند. بعضی افراد هر سخنی را به فال نیک می‌گیرند و به یکدیگر تبریک می‌گویند. در این میان برخی دیگر نیز فریاد در داده‌اند که نگذارید بازار حبابی شود که در پاسخ به این عزیزان باید گفت: «این بازار در نهایت سالی یک روز حباب ندارد.»

همان‌طور که مشهود است، بازار با کمبود شدید منطق و فزونی اساسی هیجان روبه‌رو گشته و این موضوع آن را به کارزار خرس‌ها و گاوها تبدیل کرده است. این در حالی است که در مقایسه‌ای ساده به واقعیتی دردناک پی‌‌می‌بریم: قیمت پایانی 80 درصد از نمادها در پایان روز چهارشنبه، 4یا 5درصد با قیمت سه‌شنبه هفته پیش از آن تفاوت دارد. این حقیقت نیز مبین آن است که با وجود تمام این تنش‌ها در بازار، پول هنوز مسیری را به‌عنوان جهت غالب انتخاب نکرده است. در شرایطی نیز این روزهای بازار، توصیه به سهامداری و انتخاب و انجام این عمل به‌صورت عمومی منجر به راکد ماندن سرمایه است و این پدیده که در بازار «خواب سرمایه» نامیده می‌شود به قطع کابوس تمام معامله‌گران است. بنابراین توصیه اکید نگارنده برای مخاطب عمومی پرهیز از رفتارهای متعصبانه و برای مخاطب متخصص انتخاب سهم‌های پیش‌روی بازار است. 

در هفته پیش‌رو، شاخص کل با محدوده مقاومتی قوی کانال‌های 70هزار و 71هزار درگیر است که عبور از آنها می‌تواند از بحران کنونی موجود در بازار به‌شدت بکاهد. اما عبور از این مسیر ملزم به پیش نیازهایی است که مهم‌ترین آنها رفتار منطقی و غیر‌دلالانه حقوقی‌های بزرگ بازار است که در هفته گذشته از نقش کنترل‌کننده خود خارج شده و به خیل عظیم نوسان‌گیرها پیوسته بودند. یکی از دلایل اصلی پراکندگی احساس در هفته گذشته نیز همین کوتاه بینی بزرگ‌ترهای بازار بود که تاثیر عمیقی در روند معاملات ایجاد کرد. با در نظر داشتن تمام این موارد، به نظر می‌رسد بازار هفته پیش‌رو نیز عاری از هیجان و تلاطم نباشد؛ چرا که در پایان هفته گذشته، رهبر معظم انقلاب سخنرانی‌ای را به مناسبت روز زن انجام دادند و در بین مباحث مطروحه به روند مذاکرات نیز اشاره‌ای داشتند که پیگیری جدی را در بین معامله‌گران بازار سرمایه به همراه داشت.

* کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه