دولت پیشقدم شود

طبق گزارش مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی نهایت عمر مفید ساختمان‌ها در کشورمان چیزی حدود 25 تا 30 سال است و اغلب ساختمان‌ها هم قبل از اینکه به این سن برسند زودتر از موعد تخریب می‌شوند که این پیری زودرس ساختمان‌ها منجر به تولید 60میلیون تن نخاله ساختمانی در سال می‌شود که تنها تهران به‌طور روزانه 20 هزار تن نخاله یا پسماند ساختمانی تولید می‌کند.  هرچند در کشورهایی که صنعت ساختمانی تعریف و چارچوب تخصصی و مشخصی دارد، کارخانه‌های بازیافت پسماندهای ساختمانی پدیده جدیدی نیست اما هنوز سازندگان یا به‌اصطلاح بسازوبفروش‌ها که می‌توانند در شکل‌گیری این چرخه نقش بسیار موثری داشته باشند، اعتقادی به بازیافت و استفاده دوباره از مصالح ساختمانی که شکل اولیه خود را از دست داده‌اند، ندارند. البته راه‌اندازی کارخانه بازیافت نخاله‌های ساختمانی در کرمانشاه نخستین تجربه صنعت ساختمانی در استفاده دوباره از مصالح ساختمانی خانه‌های تخریب شده بود که البته فاصله افتتاح تا تعطیلی این کارخانه بسیار کوتاه بود. 

گودال‌های دفن پسماند  فرصتی برای سرمایه‌گذاری 

چندی پیش مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان پیشنهاد راه‌اندازی کارخانه بازیافت پسماند ساختمانی را به سرمایه‌گذاران حوزه صنعت ساختمان داد و گفت: بسیار دردآور است که این حجم از سرمایه‌های ملی زیر خاک دفن شوند. طبق گفته غلامرضا هوایی، در حال حاضر پسماندهای ساختمانی در دو گودال بزرگ در تهران به خاک سپرده می‌شوند که معروف‌ترین آن دره‌ای در انتهای اتوبان بابایی به سمت رودهن است که معتقدم واقعا فرصتی بسیار خوب برای سرمایه‌گذاری در این رشته است و در همه جای دنیا بازیافت توجیه اقتصادی داشته و دارد.  وی با اذعان بر اینکه تجهیزات مورد نیاز برای راه‌اندازی کارخانه یا کارگاه بازیافت آن هم از نوع نخاله‌های ساختمانی گران است، گفت: درست است که تمام تجهیزات مورد نیاز وارداتی و گران است اما قطعا بازیافت مصالح ساختمانی کسب‌و‌کار سوددهی است. 

 هر خانه چقدر نخاله دارد؟ 

قیر، تجربه خوب بازیافت مصالح عمرانی است که چند سالی می‌شود که راه‌سازان تجربه استفاده از آن را در پروژه‌های عمرانی دارند. حال که هزینه‌های ساخت‌و‌ساز و مصالح ساختمانی افزایش یافته وزارت راه و شهرسازی هم به سازندگان پیشنهاد استفاده دوباره از مصالح ساختمانی خانه‌های تخریب شده را می‌دهد.

جواد خوانساری، رییس انجمن شركت‌های ساختمانی در گفت‌وگو با ایلنا بیان کرد: استفاده از محصولات بازیافت شده در ساخت‌و‌سازها موضوع جدیدی نیست اما در ایران هنوز سازندگان به این موضوع اعتقادی ندارند.  وی ادامه داد: پیشنهاد راه‌اندازی کارخانه‌های بازیافت کاملا اقتصادی و منطقی است و این تجربه را در قیر سرد داشته‌ایم که جواب هم داده اما به هر حال جزو سرمایه‌گذاری‌های گران است.  خوانساری با اشاره به اینکه از هر ساختمان چقدر پسماند تولید می‌شود، تصریح کرد: به‌طور متوسط در هر مترمربع زیربنا با ارتفاع حدود سه متر حدود یک متر مربع مصالح ساختمانی به دست می‌آید که البته بخش عمده‌ای از آن پسماند است. 

گرانی پسماندی باقی نگذاشته است 

درحالی‌که مسئولان از تولید سالانه 60 میلیون تن نخاله ساختمانی آمار می‌دهند، احمدرضا سرحدی، رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی مهندسان ساختمان در گفت‌وگو با «فرصت امروز» گفت: در چند سال گذشته قیمت مصالح ساختمانی آنقدر گران شده که هیچ سازنده‌ای حتی از آجرهای نصفه هم نمی‌گذرد.  وی ادامه داد: درست است که پسماندهای ساختمانی بیشتر از حد نرمال است اما این نخاله‌هایی که دفن می‌شوند بخش عمده‌ای از آن پودر گچ و آجر و سیمان است که برای بازیافت نیاز به افزودنی‌های خاص دارد.  

سرحدی با بیان اینکه نخاله‌های بافت فرسوده بیشترین بخش از پسماندهای تولیدی را دارند، گفت: مصالحی که از بافت فرسوده به جا می‌ماند دیگر کاربرد  ندارد و نمی‌توان از آنها بدون بازیافت استفاده کرد اما این مصالح بعد از بازیافت به خمیر تبدیل می‌شوند که می‌توانند کاربردهای مختلفی داشته باشند.  رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی مهندسان ساختمان تاکید کرد: بازیافت مصالح ساختمانی پیشنهاد خوبی است اما باید دید برای تولید مصالح چقدر باید هزینه کنیم که معتقدم عملیات بازیافت، مصالح ساختمانی را گران‌تر می‌کند. در حال حاضر برای سازندگان این مهم است که از بازیافت مصالحی مانند آجر به دست بیاورند این در حالی است که عمده محصول تولید شده از بازیافت انواع خمیر ساختمانی است. 

دولت پیشقدم شود 

راه‌اندازی و ساخت کارگاه و کارخانه بازیافت پسماند ساختمانی پیشنهاد دولت به بخش خصوصی بود و در کل هم نگاه وزیر راه و شهرسازی برون‌سپاری و واگذاری فازهای اجرایی به سرمایه‌گذاران است. حال بخش خصوصی مدعی است از آنجایی که تاکنون در راه‌اندازی چنین کسب‌و‌کاری تجربه‌ای نداشته‌ایم و از بازگشت سرمایه آن مطلع نیستیم، دولت باید نمونه‌ای را به‌عنوان پایلوت راه‌اندازی کند تا بخش خصوصی با جوانب مختلف این کار آشنا شود.