دست دولت خالی ماند

این روزها صادرات گاز ایران از اولویت‌های اصلی شده است به طوری که علاوه بر وزیر نفت، وزیر امورخارجه در بیشتر سفرهای خود به این موضوع صراحتا اشاره می‌کند. یکی از سناریوهای انتقال گاز به‌خصوص به اروپا، LNG است، پروژ‌ه‌ای که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید به دلیل در اولویت نبودن متوقف شده است. حال دولت منتظر لغو تحریم است و بخش خصوصی نیز به دلیل نبود صرفه اقتصادی انگیزه‌ای برای این کار نمی‌بیند. در حال حاضر ایران با وجود داشتن ذخایر غنی گاز تنها سهم 2 درصدی از صادرات گاز را به خود اختصاص داده است اما با این وجود سیاست‌های کنونی وزارتخانه نفت بر این است که در چندسال این سهم را به 10 درصد برساند تا ایران در بازارهای جهانی تاثیرگذار باشد. اما این هدف از طریق ایجاد خطوط گاز از چند مسیر با کشورهای همجوار و اروپا و ایجاد کارخانه‌های LNG پیگیری خواهد شد.

دولت دهم در برنامه‌ای برای ایجاد کارخانه‌LNGسرمایه‌گذاری کلانی کرد اما این کارخانه در ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم متوقف شد. علی خیراندیش، مدیرعامل سابق شركت ایران LNG پیش از این در مصاحبه‌ای با «فرصت امروز» رسما این موضوع را اعلام کرده بود: «دولت یازدهم بعد از روی کار آمدن دستور توقف را داده است. دلایل به درستی مشخص نیست اما عنوان کردن موارد آن از سوی دولت شائبه سیاسی ایجاد خواهد کرد.» گرچه علت توقف از سوی علیرضا کاملی مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز این‌گونه اعلام شد: «قرارداد ساخت تجهیزات بخش مایع‌سازی گاز این پروژه تولیدLNG ، به یک شرکت آلمانی واگذار شده بود که این شرکت آلمانی از تحویل تجهیزات گازی ایران با وجود دریافت منابع مالی خودداری می‌کند.»

کشور قطر شریک ایران در پارس جنوبی تولید LNG را به سالانه ۷۷ میلیون تن افزایش داده و موفق شده پنج هزارمین کشتی حامل LNG صادراتی خود را به بازارهای جهانی صادر کند اما ایران یک تن تولید LNG نداشته است. این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده LNG جهان، گاز کشورهایی همچون چین، هند، انگلیس، ژاپن و کره جنوبی را تامین می‌کند. بااین وجود سوال اینجاست در شرایطی که شریک ایران در پارس جنوبی در برداشت و تولید LNG موفقیت زیادی را کسب کرده، برنامه ایران در این زمینه چه خواهد بود؟

سالانه صادرات 10 میلیون تن گاز LNG

علیرضا کاملی، مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «استفاده از LNG برای بازارهای دور گزینه خوبی است. ایران نیز ساخت کارخانه‌ LNG را در دستور کار خود قرار داده، اما به دلیل تحریم‌ها پروژه با وجود 50درصد پیشرفت متوقف مانده و امید داریم با لغو تحریم‌ها این کارخانه به اتمام برسد. بدون‌شک با راه‌اندازی این کارخانه ایران قادر خواهد بود سالانه 10 میلیون تن گاز LNG تولید کند تا بخشی از تقاضای گاز اروپا را تامین کند.» وی با اشاره به اینکه در صورت لغو تحریم‌ها ایران نیز همانند سایر کشورها می‌تواند به‌عنوان تولیدکننده LNG تبدیل شود‌، می‌افزاید: «با این وجود تلاش‌های ما برای تولید LNG آغاز شده، در آخرین مذاکرات به عمل آمده با کشور عمان قرار است ایران از 20درصد ظرفیت خالی کارخانه LNG این کشور با صادرات گاز بیشتر استفاده کند. با این برنامه‌ریزی ایران زودتر از تولید داخل به این صنعت گازی دست خواهد یافت.»

بی‌انگیزگی بخش خصوصی در LNG

حسن خسروجردی، رییس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی‌ با اشاره به اینکه بخش خصوصی انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در صنعت LNG ندارد، به «فرصت امروز» می‌گوید: «تولید LNG به سرمایه بالا و تکنولوژی روز نیازمند است و با توجه به شرایط حاکم امکانات زیادی نداریم تا در این حوزه ورود جدی کنیم و از آنجا که هزینه‌تمام شده آن بالاست، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست.» وی با اشاره به اینکه هم‌اکنون کشور در تامین گاز مورد نیاز صنعت با مشکلاتی مواجه است‌، چگونه انتظار می‌رود که صادرات LNG هدف شود، می‌افزاید: «با این حال سرمایه‌گذاران کشور ترکیه تمایل دارند با ارسال گاز بیشتر ایران، تولیدکننده و صادر‌کننده LNG باشند اما پیشنهادها بر این است که سرمایه‌گذاری همراه با استخراج گاز از حوضچه‌های مشترک گازی ایران و قطر صورت گیرد.» وی با اشاره به اینکه وزارت نفت برای حضور بخش خصوصی در این زمینه مانعی ایجاد نخواهد کرد، ‌اما در سرمایه‌گذاری در این بخش خود تمایلی ندارند، می‌گوید: «پیشنهاد استخراج گاز و استفاده از آن برای تبدیل به LNG کمتر مورد توجه سرمایه‌گذار قرار می‌گیرد. بدون شک ترکیه به دنبال آن است که از طریق خط لوله گاز دریافت کند و خود صادرکننده گاز LNG باشد.»

اما اینکه چقدر ضرورت دارد که ایران در شرایط کنونی برای تولید و صادرات LNG اقدام کند، موضوع مهمی است. این فعال بخش خصوصی در این باره نیز می‌گوید: «اگر برای چشم و همچشمی با کشور قطر به دنبال تولید و صادرات LNG باشیم موضوع دیگری است اما اگر قطر امروز یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان LNG شده برای این است که این کشور نمی‌تواند از طریق زمین گاز اروپا و خاور دور را صادر کند از این رو این صنعت توسط آمریکایی‌ها ایجاد شد.»