دست‌اندازی در مسیر روان‌کارها

روان‌کارها، مکمل‌ها و روغن‌های صنعتی جزو جدانشدنی از صنعت مدرن امروز هستند که بدون استفاده از این تولیدات و ترکیبات، ماشین‌آلات و ادوات کوچک و بزرگ صنایع از کار بازمی‌مانند و از مدار تولید خارج می‌شوند. علاوه بر کارخانه‌ها و کارگاه‌ها، وسایل نقلیه از موتورسیکلت گرفته تا قطار و هواپیما زمین‌گیر شده و حمل ونقل عمومی را با مشکل جدی مواجه می‌کنند. برای بررسی بیشتر در زمینه سرمایه‌گذاری و شرایط فعلی بازار تولید روغن موتور و روانکارهای صنعتی، زهره رضوی مسئول فنی شرکت کراپ ایران که تولیدکننده انواع روغن‌های صنعتی و مواد شیمیایی است از کم و کیف کسب‌وکارشان طی سال گذشته تاکنون و شرایط سرمایه‌گذاری و هزینه‌های مورد نیاز توضیحاتی به «فرصت امروز» داده است.

وی مانند هر تولیدکننده‌ دیگری سخنانش را با توصیف شرایط نامناسب بازار آغاز می‌کند. بیش از 30 سال از تاسیس شرکت کراپ ایران می‌گذرد. در این مدت نسبتا طولانی به‌عنوان یکی از فعالان بخش خصوصی در تولید انواع مواد شیمیایی، روان‌کارها و مکمل‌های صنعتی، انواع روغن موتور و روغن ترمز فعال بوده است.سال گذشته وضعیت تولید اصلا خوب نبود و با کاهش تولید، موفق به صادرات محدود هم نشدیم.صادرات ما قبلا به روسیه، ارمنستان، عراق، کشورهای آسیای میانه و افغانستان بود که سال گذشته محقق نشد.

مواد اولیه را برای تولید از پالایشگاه‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی تهیه می‌کنیم. حدود 20درصد از مواد اولیه مورد نیاز را از اروپا وارد می‌کردیم که به خاطر تحریم‌ها مجبور هستیم که مواد بی‌کیفیت چینی و کره‌ای سفارش بدهیم. ماده اصلی تولید روغن موتور، فرآورده‌های نفتی به نام لوپکات است که از آن روغن پایه درست می‌شود. روغن پایه بخش اصلی تولید (روغن موتور و ترمز، انواع گریس و روان‌کارها) است که با ترکیبات و مواد مختلفی اقلام متنوع روغن‌ها را پدید می‌آورند. این فرآیند سه مرحله‌ای به تولید محصول ختم می‌شود.

توصیه نمی‌کنم

کار تولید مواد روغنی و شیمیایی یک کار ویژه، حجیم و پرزحمت است و به دلیل وارداتی بودن آن خیلی پرهزینه است و گران تمام می‌شود. در حال حاضر بیش از 50درصد از نقدینگی شرکت صرف خرید مواد اولیه می‌شود. به اضافه اینکه 90درصد روغن پایه پالایشگاهی است و در انحصار دولت قرار دارد.شرکت‌های دولتی مثل پتروپارس و نفت پارس همه گونه مواد اولیه را حاضر و آماده در اختیار دارند ولی تحویل نمی‌دهند.

به شخصه توصیه نمی‌کنم کسی وارد این حوزه شود و پولش را در این کار صرف کند.مشکلات تولید اعم از هزینه‌های بالا، انحصار بلامنازع دولتی، رانت گسترده و تحریم‌های بین‌المللی، کار تولیدکننده را دشوار و حتی ناممکن می‌کند. در حالی که این صنعت، یک صنعت استراتژیک است و می‌تواند باعث رشد اقتصادی و ارزآوری فراوان برای کشور باشد، ولی مختصر توجهی به آن نمی‌شود و از زمان دولت قبلی به حال خود رها شده است.

دولت به جای حمایت و نظارت و ارائه مشوق‌هایی برای تولید و صادرات، دست به تصدی‌گری زده و با انحصار شدید دست ما را می‌بندد.الان 50درصد تولیدات داخلی دولتی است و اجازه رقابت به ما داده نمی‌شود. چون همه چیز دست خودشان است، بدون توجه به شرایط بازار و نرخ‌های مصوب اعلام شده، مواد اولیه را گران‌تر به ما تحویل می‌دهند.این مسئله باعث می‌شود حجم کاری ما کمتر شده و در نتیجه تولید ما پایین بیاید. نتیجه این می‌شود که نیاز بازار با واردات بی‌رویه، به‌خصوص اجناس چینی تامین شود.

ما در ایران می‌توانیم بهترین تولیدات را داشته باشیم که قابل رقابت با نمونه‌های خارجی معروف باشند.این امر حمایت مستمر دولت را می‌طلبد. کسی که می‌خواهد دراین بخش از صنعت نفت و گاز سرمایه‌گذاری کند، باید هزینه زیادی را متقبل شود. مکان مناسب، دستگاه‌ها، ماشین‌آلات و سایر وسایل به 3تا 4میلیارد تومان پول نیاز دارد تا یک واحد کوچک راه‌اندازی شود.

وضعیت موجود

رضوی همچنین در مورد شرایط تولید می‌گوید: تولید روغن موتور، فعالیتی پویا و متغیر است. بدین صورت که با تغییر و ارتقای فنی خودروها، روغن‌های قدیمی قابل استفاده نیستند و به فرمولاسیون تازه برای ساخت محصولات جدید مطابق با سیستم‌های جدید ماشین‌ها نیاز دارند. تهیه محصولات نو در کنار هزینه زیاد آن، زمان‌بر است و چون روند سریعی دارد ممکن است از دو سه فرمول تازه عقب بمانیم. وی درباره میزان واردات روغن موتور به کشور افزود: واردات فقط مخصوص مواد اولیه است و واردات مستقیم روغن موتور نداریم.

برندهای معروف مثل اِلف، آترود و لیکومولی به شکل تحت لیسانس در واحدهای داخلی تولید و عرضه می‌شوند. بعضی از مارک‌های موجود بازار به‌طور نیمه آماده وارد کشور شده و پس از قرار گرفتن در چرخه کامل تولید، بسته‌بندی و عرضه می‌شوند.