ظرفیت های تجاری و ترانزیتی ایران در گفت وگو با کارشناسان / دروازه های صادرات رنگ و روغن می خواهد

بند چهارم سیاست های کلی برنامه ششم توسعه در امور اقتصادی در چند بخش به اهمیت توسعه ترانزیت حمل و نقلی کشور با توجه به ظرفیت ها و پتانسیل های ترانزیتی کشور پرداخته است. در این بند آمده است: توسعه پیوندهای اقتصادی و تجاری متقابل و شبکه ای کشور به ویژه با کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی و تبدیل شدن به قطب تجاری و ترانزیتی و انعقاد پیمان نامه های پولی دو یا چند جانبه با کشورهای طرف تجارت در چارچوب بندهای 10، 11، 12، سیاست های کلی اقتصاد مفاومتی مورد توجه این برنامه در طول اجرای آن خواهد بود.

گذشته از تمام حواشی که برنامه های گذشته و چگونگی اجرای آن برای مسئولان و کارشناسان در برداشت، اجرای برنامه جدید نیز برای فعالان بخش خصوصی و سرمایه گذاران این بخش با ممکن و غیر ممکن های خودش روبه روست.

آنان بر این باورند با توجه به ظرفیت های تجاری ایران با کشورهای همسایه و پتانسیل خوبی که ایران از طریق مرز های شهرهای مختلف خود با کشورهای همسایه از آن برخوردار است. ایران اگر بخواهد می تواند یکی از بزرگ ترین دروازه های صادراتی محصولات غیر نفتی برای تولیدکنندگان ایرانی و سایر کشورها باشد، آن هم منوط به آنکه ایران بخواهد در توسعه ناوگان های مختلف حمل و نقلی خود به نوسازی خطوط تا تغییر و اصلاحات جدید تر و اجرایی تر کردن برنامه های توسعه خود در این خصوص پیش از گذشته بپردازد.

***

امید قربانی:

ترانزیت تجاری ایران و عراق بدون کمک دولت ممکن نیست

امید قربانی، عضو اتاق بازرگانی آبادان است. او درخصوص اجرای بند چهارم از برنامه ششم توسعه درخصوص تبدیل شدن به قطب تجاری و ترانزیتی و همچنین انعقاد پیمان نامه های پولی دو یا چندجانبه با کشورهای طرف تجارت در چارچوب بندهای یاد شده از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی معتقد است که استان آبادان از پتانسل های خوب ترانزیتی برخوردار است و بیشتر از همه نیازمند مساعدت دولت  دو کشور است. او بر این باور است که بازار عراق با توجه به نیازمندی های روزمره خود از جمله نیاز به برق و انرژی می تواند در صورت بهبود مسیرهای ترانزیتی از جمله ترانزیت حمل و نقل آبی و زمینی یکی از بزرگ ترین مناطق هدف گذاری شده در تجارت باشد.

با توجه به برنامه های ارائه شده در بند چهارم برنامه توسعه ششم، آبادان از چه پتانسیل های مرزی برخوردار است و شما چه برنامه هایی در راستای توسعه برنامه ششم توسعه دارید؟

آبادان با دو کشور کویت و عراق سال هاست که هم مرز است و از گذشته تا به امروز نیز عمده تجارت ما با این دو کشور در صادرات محصولاتی نظیر صنایع دستی، میوه و مصالح ساختمانی بوده که هنوز هم این دادوستدها از طریق مرزهای آبی بین این چند کشور ادامه دارد.

درخصوص پتانسیل های ترانزیتی نیز باید یادآور شد بین ایران و عراق از گذشته خط آهن مرز ایران تا شلمچه برقرار بوده اما در ادامه به دلیل کوتاهی که خود کشور عراق انجام داده و چیزی نزدیک به 17 کیلومتر از این ترانزیت ریلی و خط آهن را تکمیل نکرده همین عامل باعث افت قابل توجهی در میزان دادوستدهای کالایی بین دو کشور شده است، بنابراین در ادامه در صورت تکمیل این 17 کیلومتر توسط خود دولت عراق می توان به حجم مبادلات کالایی بین دو کشور اضافه و موقعیت بهتری را برای هر دو کشور ایجاد کرد.

غیر از مرز ریلی و امکانات خط آهن برای ادامه تجارت از چه امکانات ترانزیتی دیگری این استان برخوردار است یا می توان با توسعه در بخش های مختلف حمل و نقلی به اهداف یاد شده در برنامه ششم توسعه رسید؟

مرز آبی که در استان آبادان وجود دارد ازجمله بزرگ ترین مزیت های تجاری و حمل و نقلی این استان است که درحال حاضر به دلیل گل آلود بودن مرز دهانه آبی اروندرود نمی توان همچون سابق درآن تردد داشت، به عبارتی با وضعیت فعلی زمان حمل و نقل کالا در این مرز بالا است.

این در حالی است که قبل از جنگ در این مرز آبی چیزی بالغ بر7 متر آب وجود داشت و می توانستیم از طریق این مرز آبی از طریق کشتی های بزرگ نسبت به جابه جایی کالا اقدام کنیم اما اکنون با توجه به گل آلود بودن منطقه و دهانه اروندرود تردد با قایق هم به سختی صورت می گیرد، بنابراین حل این مشکل تجاری و حمل و نقلی نیازمند مساعدت های لازم از سوی هر دو دولت ایران و عراق است که تاکنون هیچ کدام هیچ اقدامی در این راستای انجام نداده اند.

از این رو باید عنوان کرد که ما از نظر جایگاه تجاری و حمل و نقلی در جایگاهی هستیم که می توانیم با حداقل هزینه نسبت به دادوستد کالایی اقدام کنیم و این در کاهش هزینه تمام شده و فروش کالا مزیت چشمگیری دارد که می توانیم بیش از این از آن بهره  مند شویم.

این استان از چه امتیازات تجاری دیگری برخوردار است؟

این استان هم مرز عراق است و این کشور اکنون در شرایطی به سر می برد که بخشی از ساعات روز را در خاموشی سپری می کند، به عبارتی نیاز شدید به انرژی دارد و این در حالی است که ما با بهبود مرز تجاری و گسترش مسیرهای حمل و نقل ریلی تا آبی می توانیم در صادرات انرژی به این کشور نقش برجسته ای داشته باشیم؛ نقشی که اکنون در غیاب ایران، ترکیه در حال ایفای آن است. از سوی دیگر یک سرمایه گذار نیز باید از بازگشت سرمایه خود مطمئن باشد که در هر شکل آن حتی پس از رفع مشکلات حمل و نقلی نیازمند حمایت های دولت در بخش مالی و بانکی هستیم.

***

حسین وثوقی ایرانی، عضو کمیسیون اتاق بازرگانی اردبیل:

اردبیل شهر مرزی خاموش

حسین وثوقی ایرانی از اعضای اتاق بازرگانی استان اردبیل است. او در خصوص بند چهارم عنوان شده از سیاست های کلی برنامه ششم توسعه در خصوص تبدیل شدن به قطب تجاری و ترانزیتی و همچنین انعقاد پیمان نامه های پولی دو یا چندجانبه با کشورهای طرف تجارت در چارچوب بندهای یادشده از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بر این باور است که با توجه به سوابق موفق تجاری استان اردبیل با کشورهای همسایه می توان با توسعه و نوسازی زیرساخت های ریلی و حمل و نقلی مستقر در این استان پرداخت و از ظرفیت های توسعه ای مستقر در این استان استفاده کرد.

به نظر شما چگونه می توان از تمام ظرفیت ها و پتانسیل های تجاری استان اردبیل با توجه به قابلیت های مرزی و ظرفیت های حمل و نقلی آن استفاده کرد؟

باید درنظر داشته باشیم که نقش امروز استان اردبیل همان نقش بندرعباس در زمان شاه عباس صفوی از نظر جایگاه صادراتی است، جایگاهی که اکنون اردبیل را به بارانداز کالاهای صادراتی ایران به کشورهای قفقاز تا شمال اروپا و آسیای میانه تبدیل کرده است و می توان از قابلیتی که برای تقریبا کل کشور به صورت ژئوپولیتیک فراهم شده است برای این استان نیز استفاده کرد.

از این استان به کدام کشورها و چه کالاهایی صادر می شود؟

برای این استان 15 کشور به عنوان کشورهدف تعیین شده است که از میان این کشورها از اردبیل با سه کشور جمهوری آذربایجان، عراق و افغانستان طی سال های گذشته بیشترین مراودات تجاری صورت گرفته است. از سوی دیگر از سایر کشورهای هدف و تعیین شده برای مراودات تجاری نظیر کشورهای قفقاز تا جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان و برخی کشورهای خودمختار روسیه تا کشورهای عضو سی ای اس در کنار ترکیه و آسیای میانه به عنوان کشورهای هدف صادراتی برای اردبیل هدفگذاری شده است.

اردبیل در صادرات چه محصولاتی موفق عمل کرده است؟

محصولات کشاورزی نظیر سیب زمینی تا مصنوعات پلاستیکی ومصالح ساختمانی، کاشی، سرامیک، مواد غذایی و شیرینی و شکلات جزو صادرات اصلی استان از سال های گذشته تاکنون بوده است.

با توجه به پتانسیل های صادراتی مرزهای این استان چه کارهای دیگری باید در راستای توسعه برنامه ششم و بند چهارم از این برنامه انجام داد تا بتوان به قطب تجاری یا ترانزیتی در منطقه تبدیل شد؟

از آنجایی که برای تبدیل شدن به قطب تجاری در منطقه مستلزم اجرای برخی سیاست های کلان نظیر تنظیم برنامه های سیاست خارجی هستیم لازم است تا ما نیزهمچون سایر کشورها از توافقات بین المللی در این زمینه کمک بگیریم و از موافقت نامه هایی اقتصادی دراین راستای بهره مند شویم. از سوی دیگر به ارتقای سایر زیرساخت ها نظیر زیرساخت های نرم افزاری مثل بانک و بیمه و ضمانت نامه های صادراتی دست یابیم.

در ادامه من  معتقد هستم علاوه برسخت افزار مسئله که کالاهای تولیدی  و محصولات کشاورزی ما هستند نرم افزار قضیه نظیر موضوعات بانکی و بیمه وحتی حمل ونقل ازجمله مسائلی هستند که لازم است برای توسعه آن از برنامه های سیاسی مدد بگیریم و نسبت به توسعه این بند به ایجاد ارتباطات با کشورهای اطراف بپردازیم. یادآور می شوم درمنطقه با بحران های امنیتی روبه رو هستیم که قطعا این بحران های امنیتی می تواند مضر سیاست های اقتصادی ما باشد.

برای انعقاد قراردادها و پیمان نامه های پولی دوجانبه یا چندجانبه با کشورهای طرف قرارداد آیا از توانایی ها و امکانات بانکی لازم برخوردار هستیم یا خیر؟

ما چند سالی از برخی نرم افزارهای بین المللی بالاخص در حوزه بانک و بیمه ای عقب ماندیم، اکنون نیز پس از برجام یکی از مشکلات ما در تجارت آماده نبودن سیستم های بانکی و نرم افزارهای لازم ایرانی است که باید در صدد تقویت این حوزه باشیم تا بتوانیم وارد پیمان نامه های پولی و مالی بشویم.

ارتباط با نویسنده: soheila.vakili@gmail.com