فعالان بازار سرمایه سال جاری را با امید و انتظارات مثبت نسبت به آینده سیاسی و اقتصادی کشور آغاز کردند. چراکه روزهای ابتدایی امسال با دستاوردهای کابینه سیاسی دولت پیرامون مذاکرات هستهای و ارائه بیانیه مشترک لوزان همراه شد. بر این اساس روند قیمتی سهام شرکتهای فعال بورسی و شاخصها در مسیر صعودی قرار گرفت و سهامداران که طی سال گذشته از سرمایهگذاریهای خود عایدی جز زیان بهدست نیاورده بودند نسبت به رشد و شکوفایی بازار سرمایه امیدوار شدند.
این در حالی بود که روزهای خوش سهامداران به چند روزی بیشتر ختم نشد و در این بین عرضههای قابلتوجه سهامداران حقوقی در گروهها بهویژه گروه بانکی و در برخی تک نمادهای پربیننده بورس و نیز عرضه اولیه سهام شرکتهایی با سرمایه بالا همچون پتروشیمی مبین که نیازمند نقدینگی قابل توجهی بود، موجب افزایش فشار عرضه در روند معاملات و ترس و بیاعتمادی سهامداران شد. در کنار آن تداوم سیاستهای پولی و مالی انقباضی دولت و برنامههای دولتمردان برای کاهش و کنترل نرخ تورم و نیز اعلام نرخ سود سپردهگذاری بالا از سوی بانکها موجب شد تا بار دیگر جو ناامیدی و بیاعتمادی در بازار سرمایه ایجاد شود.
در این میان تلاش صنایع و تولیدکنندگان برای دریافت مجوز افزایش نرخ فروش محصولات جهت جبران بخشی از رشد هزینههای تولید آنها به نتایج مثبتی منجر نشد و دولت با اجرای سیاستهای ضد تورمی خود مانع از رشد قیمت فروش تولیدات صنایع شد. به گونهای که بزرگترین خودروسازان داخلی در حالی درخواست خود را به شورای رقابت برای دریافت مجوز افزایش قیمت 10درصدی خودرو ارائه کردند که نهتنها این شورا با درخواست مذکور موافقت نکرد بلکه تقاضا برای خرید خودرو به دلیل برگزاری کمپین نخریدن خودرو و انتظار برای کاهش قیمت آن با افت مواجه شد و خریداران خرید خودرو را تا تعیینتکلیف قیمت آن به تعویق انداختند.
همین وضعیت را در گروه سیمان شاهد بودیم، بهطوریکه درخواست انجمن گروه جهت افزایش 17 تا 21.5 درصدی قیمت سیمان با مخالفت سازمانهای مربوطه روبهرو شد و در پی آن شرکتهای سیمانی به دلیل عدم افزایش نرخ فروش محصولات و در مقابل آن رشد هزینههای تولید و نیز افت تقاضا برای محصولات ناشی از کاهش فعالیتهای عمرانی و ساختوساز با دپوی محصولات در انبارها مواجه شدند.
در این شرایط اما، میتوان گفت گروه قند و شکر تنها گروهی بودند که از حاشیههای دریافت مجوز افزایش نرخ فروش محصولات منتفع شدند. چراکه انتشار شایعات مختلف پیرامون این موضوع موجب افزایش تقاضا برای خرید سهام این مجموعهها و رشد قابل توجه ارزش سهام آنها شد. هرچند مذاکرات انجمن قند و شکر طی مهرماه سال جاری به بار نشست، اما سهامداران گروه مذکور بازدهی مناسبی از سرمایهگذاریهای خود طی نیمه اول امسال بهدست آوردند. بر این اساس، در حالی صنایع مختلف بورس به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی و اتخاذ سیاستهای ضدتورمی اوضاع ناخوشایندی را پشت سر گذاشتند که در پی آن گزارش عملکرد سهماهه شرکتها که آخرین امید سهامداران برای ایجاد جو مثبت در بازار سرمایه و حرکت رو به رشد آن به شمار میرفت به یأس و ناامیدی تبدیل شد و تقریبا اغلب شرکتها گزارشهای نامطلوبی را ارائه کردند.
بر این اساس بازار سرمایه طی نیمه اول امسال تنها چند روز طلایی مثبت را تجربه کرد و پس از آن به دلایل عنوان شده بار دیگر همچون سال گذشته در مسیر نزولی متداومی گام برداشت و طعم شیرین امید در روزهای ابتدایی سال به تجربهای تلخ طی روزهای پایانی شهریورماه تبدیل شد.
شاخص کل بورس نیز با شروع از کانال 62 هزار واحدی و تجربه بالاترین مقدار آن یعنی کانال 70 هزار واحدی طی 17 فروردین ماه، در نهایت طی آخرین روز معاملاتی شهریورماه امسال در محدوده نیمه کانال 61 هزار واحدی ایستاد و بدین ترتیب نماگر بازار سرمایه طی عملکرد ششماهه نخست امسال بازدهی منفی حدود یکدرصدی را به ثبت رسانید. از لحاظ بازدهی صنایع مختلف طی معاملات نیمه اول امسال، گروه منسوجات بازدهی مثبت 45 درصدی را به سهامداران زیرمجموعههای خود اعطا کرد و عنوان پر بازدهترین صنعت از میان صنایع مختلف را از آن خود کرد. بعد از آن گروههای وسایل ارتباطی با تحقق بازدهی مثبت حدود 41 درصدی و قند و شکر با بازدهی مثبت حدود 28 درصدی رتبه دوم و سوم را از نظر بیشترین بازدهی مثبت به خود اختصاص دادند.
در مقابل اما، گروه تجارت عمده و خردهفروشی با کاهش قیمت تک سهم آن یعنی «بدکو» کمترین بازدهی را بهدست آورد و در صدر جدول کمبازدهترین گروهها قرار گرفت. پس از آن صنعت سایر حملونقل که سهام زیرمجموعههای فعال در آن به طور میانگین با رشد قیمتی 34 درصدی همراه شده و نیز گروه خردهفروشی در پی کاهش ارزش سهام تک نماد آن یعنی «قاسم» در جایگاههای دوم و سوم قرار گرفتند. علاوه بر این، شرکتهای شیشه قزوین، لوازم خانگی پارس و تجهیزات سدید در حالی بهعنوان پربازدهترین سهام طی معاملات نیمه اول امسال مطرح شدند که در مقابل مجموعههای پتروشیمی کازرون، خودکفایی آزادگان و پارسپامچال در ردیفهای نخست جدول سهام شرکتهایی که بیشترین افت قیمتی را تجربه کردند، جای گرفتند.
البته توجه به این نکته حائز اهمیت است که نماد معاملاتی «کقزوی»، «لخانه» و «فسدید» که در جدول پربازدهترین سهام قرار گرفتند در بازار پایه فرابورس معامله میشوند. حال آنکه نمادهایی همچون «ثنام»، «لازما»، «وتعاون»، «انرژی«، «شوش» و«لپیام» که در ردیفهای بعدی جای میگیرند نیز در بازار پایه فرابورس معامله میشوند. پس از مجموعههای مذکور نمادهایی همچون «شتهران»، «قشرین» و«حفارس» بازدهی مثبت 60 تا 70 درصدی محقق ساختند که نماد معاملاتی این مجموعهها در بازار بورس و فرابورس معامله میشوند. در پایان خاطرنشان میشود، عنوان نقدشوندهترین سهام شرکتها طی مدت مذکور به مجموعههای کشتیرانی ایران، سرمایهگذاری رنا و سرمایهگذاری صنعت بیمه اعطا میشود و در نهایت طی معاملات ششماهه نخست امسال معامله بیش از 99 میلیارد سهام ارزشی به مبلغ بیش از 207 هزار و 49 میلیارد ریال را به ثبت رسانیده است.