خارجی‌ها توان ایرانی را می‌پذیرند

تولیدکنندگان تجهیزات صنعت نفت در تولید اقلام اساسی و حساس گام توانمندی را برداشته‌اند و در مواجهه با شرکت‌های خارجی دغدغه‌ای ندارند زیرا کار هرگز مونتاژ نبوده است و به دانش فنی روز دست یافته‌اند. به گفته فعالان این بخش، تولید محصولات اساسی صنعت نفت دور از دسترس نیست.  وزارت نفت این روزها مهمان شرکت‌های برتر در صنعت نفت است؛ مهمانی که هر کدام برای تصاحب بخش عمده از بازار این صنعت حتی حاضرند در گام نخست امتیازاتی را به ایران بدهند. این میان نگرانی فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان صنعت نفت از اشباع بازار داخلی از محصولات خارجی به دغدغه اصلی تبدیل شده است. اگرچه رییس‌جمهور برای حل این دغدغه نظر نهایی را اعلام کرد اما نمی‌توان در برابر آینده مبهم این صنعت برای تولیدکنندگان پیش‌بینی شفافی داشت.

در این میان تولید‌کنندگان داخلی صنعت نفت که با تلاش بسیار در دوران تحریم سعی کردند همراه خوبی برای وزارت نفت باشند دوران پساتحریم را فرصتی برای جوینت‌ونچر با شرکت‌های خارجی می‌دانند تا بتوانند نقاط ضعف‌شان را شناسایی کنند و قوت ببخشند. اما بدون شک یکی از اصول اصلی برای جوینت شدن، توان شرکت‌های داخلی است که در صورت راستی‌آزمایی در بومی‌سازی تولیدات‌شان می‌توانند اعتماد بخش مقابل را جلب و راه موفقیت را برای خود و شرکت‌شان هموار کنند. شاید از دید بسیاری از شرکت‌های خارجی برتر، تولیدکنندگان داخلی در برابر دانش فنی و تکنولوژی روز حرفی برای گفتن نداشته باشند اما بخش‌خصوصی داخلی نظر دیگری دارد.

بخش‌خصوصی دغدغه‌ای در راستی‌آزمایی ندارد

حسن کاظمی، مدیرعامل شرکت پارت‌سازی مشهد و تولید‌کننده تجهیزات صنعت نفت با اشاره به اینکه بیش از 70درصد از انواع کالاهای مورد نیاز صنعت نفت در کشور بومی‌سازی شده است، به «فرصت امروز» می‌گوید: «برای این بخش بحث دانش‌بنیان کردن مطرح نیست و مسئله سرمایه‌گذاری برای توسعه است. در دو سال گذشته تولیدکنندگان این اقلام اگر با ظرفیت 40 درصدی فعالیت داشتند تنها به دلیل نبود نقدینگی کافی برای توسعه، نبود بازار مطمئن و صادرات بوده ازاین‌رو شرکت‌های خارجی برای جوینت شدن با شرکت‌های داخلی تنها زمانی را برای بین‌المللی کردن تعاملات‌شان نیاز دارند.»

وی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان ایرانی موفق شدند تا 10 قلم کالای اساسی را بومی‌سازی کنند، می‌افزاید: «با وجود تولید این کالاها خریداران داخلی با احتیاط از این اقلام استفاده می‌کنند و ترجیح می‌دهند که سازنده داخلی با شرکت‌های خارجی برند جوینت‌ونچر شوند زیرا کالاهای اساسی از حساسیت بالایی برخوردار هستند. البته در 30درصد باقی اقلام صنعت نفت به دلیل نبود توجیه اقتصادی تولیدکنندگان ورودی کمتری داشته‌اند.»

کاظمی معتقد است: بخش‌خصوصی واقعی در راستی‌آزمایی شرکت‌های خارجی برای جوینت ونچر نگرانی ندارد زیرا صادق هستند، اگر دانشی دارد حقیقی است و هرگز ادعایی در مورد کالای خاص نداشتند بدون شک در مواجهه با شرکت‌های خارجی دغدغه‌ای ندارند. در این میان برخی از شرکت‌های خصولتی هستند که بدون کسب دانش فنی تعدادی از اقلام صنعت نفت را مونتاژ کردند و تاکید بر بومی‌سازی دارند.

از دید این فعال بخش‌خصوصی باید وزارتخانه‌های نفت یا صنعت بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری خارجی را به بخش‌خصوصی واقعی منتقل کنند تا این بخش بتواند توسعه یابد. این فرصتی خواهد بود تا علاوه بر ایجاد اشتغال برای نیروهای داخلی کشور را در منطقه برتر کند. شرکت‌های خارجی به‌خوبی می‌دانند که صنعت نفت ایران تشنه سرمایه‌گذاری است اما در این میان آنچه موفقیت را برای ایران رقم می‌زند اعتماد به بخش‌خصوصی است تا در کنار دولت به انتقال تکنولوژی کمک کند.

توانایی بالای تولیدکنندگان داخلی

احمد جدیر، مدیرعامل شرکت مدیریت، ‌تدارکات و ساخت طوس یکی از سازندگان دکل حفاری در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «شرکت‌های داخلی در ساخت تجهیزات با کمبود سرمایه مواجه هستند و اگر قرار به راستی‌آزمایی از سوی شرکت‌های خارجی باشد بدون شک در مقوله تکنیکی و دانش فنی حرفی برای گفتن دارند زیرا معتقدم که هیچ دانشی برای ایرانی‌ها دست‌نیافتنی نیست برای نمونه ایران به غنی‌سازی هسته‌ای دست یافت آیا دانش فنی ساخت تجهیزات نفت سخت‌تر از غنی‌سازی هسته‌ای است.»

وی با اشاره به اینکه شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران سرمایه‌های محدود دارند و تنها چیزی که آنها را به ایران می‌کشاند، سود فراوان است، می‌افزاید: «تحریم موجب شد تا تولیدکنندگان دانش فنی مورد نیازشان را کسب کنند. معتقدم قدرت و توانایی تولیدکنندگان داخل کم نیست و اگر قرار باشد شرکت‌های خارجی برای جوینت شدن با شرکت‌های ایرانی شرط توانمندی بگذارند، شرکت‌های معتبر نمره قبولی دریافت خواهند کرد.» وی در پاسخ به اینکه آیا شرکت طوس در ساخت دکل و تجهیزات آن می‌تواند در برابر شرکت‌های خارجی راستی‌آزمایی کند، صراحتا اعلام می‌کند که این توانایی وجود دارد.