بخش خصوصی نگران تغییر نگرش های اقتصادی پس از انتخابات است / حمایت از برجام، راه ناگزیر همه دولت ها

تدبیر دولت یازدهم پرونده هسته ای را حل کرد و به دنبال آن برداشتن تدریجی تحریم ها از سر گرفته شد؛ موضوعی که شاید نه تنها مهم ترین مسئله کشور در تاریخ چند دهه اخیر شد که مهم ترین چالش جهان با ایران در همین دهه ها بود. 

سیاست خارجی و اقتصاد ایران روی کشورهای قدرتمند و بزرگ در گشود، به آن امید که روزهای گمشده اش را بیابد. اما به نظر می رسد سرمایه گذاران خارجی هنوز هم از این در با احتیاط وارد می شوند.

شاید عمده ترین مسئله مراودات بانکی باشد اما پیش از این برخی از این سرمایه گذاران اروپایی در گفت وگو با «فرصت امروز» از نگرانی دیگری حرف زدند؛ نگرانی ای که با پایان یافتن دولت یازدهم آهسته آهسته به سراغ شان آمده است. این نگرانی ها چقدر جدی است و با تغییر دولت یازدهم چه سرنوشتی در انتظار برجام است.

قراردادی بین المللی که میان ایران و 1+5 بسته شد و هر دو متعهد به اجرای آن هستند چه تاثیراتی از تغییر دولت ها خواهد گرفت. آیا مخالفان برجام فقط شعار می دهند یا می توانند اختلالاتی هم ایجاد کنند. رئیس کمیسیون صنعت اتاق تهران این نگرانی ها را بجا می داند.

مهدی پورقاضی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق تهران معتقد است برای برجام نه تنها باید نگران نتیجه دوره بعدی ریاست جمهوری ایران بود که نتیجه انتخابات آمریکا هم در این مسئله تاثیر گذار است چون برجام در ایران و آمریکا مخالفان جدی دارد.

او با اشاره به سفر نخست وزیری ژاپن به ایران که قرار بود مهرماه انجام شود به «فرصت امروز» می گوید: گفته می شود «شینزو آبه» سفرش را به ایران به تاخیر انداخته و در انتظار روشن شدن نتیجه انتخابات آمریکاست. اگر نتیجه انتخابات آمریکا به گونه ای باشد که مخالفان همکاری غرب با ایران قدرت بگیرند یا انتخابات آینده ریاست جمهوری ایران به شکلی باشد که کسانی که مخالف برجام هستند و به برجام اعتقادی ندارند بر سر کار بیایند، به نظر من در این صورت این روند لطمه جدی خواهد خورد و کشورهای صنعتی هم وقتی ندارند که در کشوری که رتبه ریسکش بالاست مذاکره و سرمایه گذاری کنند.

پورقاضی نگران مسیری است که با تغییر سیاست های دولت های بعدی ایران و آمریکا ممکن است اتفاق بیفتد. او این تغییر را بازگشت به عقب می داند و می گوید: به نظر من در این صورت چشم اندازی برای بازگشت به مسیر اصلی وجود ندارد و کار سختی به نظر می رسد. شاید دیگر به شرایط مطلوبی نرسیم یا اگر این روند قطع شود ممکن است باز هم سال ها عقب بیفتیم.

به گفته رئیس کمیسیون صنعت اتاق تهران، همه کسانی که به آرامش در اقتصاد ایران اعتقاد دارند باید تلاش کنند اقتصاد ایران مسیر خارج شدن از انزوای جهانی را ادامه دهد. این فعال اقتصادی باتجربه امیدوار است در آمریکا دموکرات ها بر سر کار بیایند و دولت آینده ایران، ادامه سیاست های دولت یازدهم باشد، چرا که به تسریع روند اجرایی شدن برجام کمک خواهند کرد.

پورقاضی می گوید: من هم اگر سرمایه گذار خارجی بودم و می خواستم سرمایه ام را به ایران بیاورم، برایم اهمیت زیادی داشت که این سرمایه در دولت بعدی مورد تهدید قرار نگیرد.

پورقاضی در پاسخ به این سوال که از آنجایی که برجام قراردادی بین المللی است که همه به آن متعهد شده اند، اجرایی شدن آن چقدر می تواند از عملکرد مخالفان تاثیر بپذیرد، می گوید: امروز هم کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا ادعا می کند که آن را برهم خواهد زد و هم مخالفان داخلی می گویند به برهم زدن آن علاقه مند هستند، در این شرایط اینها قدرت شان یا شانس شان صفر نیست. آنها حمایت هایی دارند، حتی قدرت های مالی پشتیبان آنها هستند و کسانی هستند که در واقع از تحریم ها بسیار بهره بردند و حالا با اجرایی شدن برجام احساس خطر می کنند.

او توضیح می دهد: مثلا آمریکایی هایی که با بزرگ کردن ایران به عنوان خطر منطقه تسلیحات بسیاری به کشورهای منطقه فروختند از برجام آسیب خواهند دید یا در کشور ما کسانی هستند که سود بسیاری از تحریم ها بردند و حالا منافع شان تهدید می شود، آنها ساکت و بیکار نمی نشینند.

رئیس اتاق تهران اما به دولت آینده امیدوار است. او با اطمینان می گوید: روحانی در دولت بعدی هم خواهد بود و خارجی ها بیهوده نگران هستند.

مسعود خوانساری نگرانی سرمایه گذاران خارجی را بیشتر از تغییر دولت آمریکا می داند. او به «فرصت امروز» می گوید: ممکن است ترامپ روی کار بیاید و آنها نگران خواهند شد. دیگر اینکه اگر روند برجام هنوز در حد انتظار نیست مراودات بانکی با بانک های بزرگ است و بانک های کوچک کارشان را شروع کرده اند و من نگرانی آنچنانی نمی بینم.

او اما در دولت بعدی، نگران آنچنانی در داخل نمی بیند و می گوید: چون همه در داخل کشور متوجه شدند که در دوران تحریم ها اشتباه کردند آن شرایط را برای اقتصاد کشور ایجاد کردند. بعید است دولت بعدی اگر هم موافق با سیاست های این دولت نباشد، بتواند از سرمایه خارجی که آماده سرریز شدن به کشور است چشم بپوشد.

به گفته او، اگر این روند ادامه نیابد و ایران باز هم تحریم ها را در پیش داشته باشد، بسیار نگران کننده است، اما نکته دیگر این است که دولت بعدی هم اگر دولت روحانی نباشد راه دیگری جز ادامه روند سیاست های خارجی دولت یازدهم در پیش رو ندارد.

اما رئیس کنفدراسیون صادرات با نظر پورقاضی هم عقیده است و این نگرانی ها را بجا می داند. این عضو اتاق تهران اما دلایل متعددی هم دارد. محمد لاهوتی به انتخابات های متعدد و تاثیر آنها در تمام حوزه ها به خصوص اقتصاد کشور اشاره کرده و به «فرصت امروز» می گوید: برخلاف برنامه های توسعه ای که در کشور تدوین می شود، تغییر دولت ها باعث تغییر جهت هم شده است.

به این معنی که ما در دولت اصلاحات یک نوع نگرش را می بینیم و بعد در دولت بعدی دولت عدالت محور، ممکن است روند تغییر تا 180 درجه باشد. به نظر من این اشکال برمی گردد به اینکه ما شاید برنامه ریزی و استراتژی مشخصی برای کشور نداریم یا اگر هم داریم برنامه ها و قوانین به صورتی است که مجریان بر اساس سلیقه و نظر خودشان آن را اجرا می کنند و به این خاطر است که یک دولت از یک قانون یک برداشت دارد و دولت بعدی برداشت دیگری، بنابراین طرف خارجی حق دارد نگران این باشد که با تغییر دولت یازدهم و آمدن دولت دوازدهم سیاست ها و استراتژی کشور تغییر می کند یا نه؟ من به آنها حق می دهم. لاهوتی اما این تغییر را در برجام شکل دیگری می داند و به گفته او، با تغییر دولت ها تغییر آنچنانی در برجام کمی بعید به نظر می رسد، اما ممکن است سیاست های اقتصادی دستخوش تحولاتی شود که دستاوردهای برجام را تحت تاثیر قرار دهد.

رئیس کنفدراسیون صادرات در توضیحات بیشتری می گوید: مثلا رویکرد دولت روحانی تعامل با جهان است اما ممکن است دولت بعدی ارتباط با جهان در سیاست هایش نباشد یا روش آن در سیاست خارجی متفاوت با این دولت باشد. ما این تفاوت ها را بین دولت یازدهم و دهم، همچنین دولت دهم و نهم شاهد بودیم و تجربه کردیم، بنابراین این مسایل هست که نگرانی را هم برای بخش خصوصی و هم برای کشورهای طرف معامله ما به وجود می آورد.

این فعال اقتصادی همچنین اشاره ای به کارنامه سیاست خارجی دولت های قبل کرده و می گوید: بررسی این کارنامه ها نشان می دهد دولت هایی که به سمت تعامل و در جهت پایین آوردن هزینه های کشور حرکت کردند، موفقیت بیشتری داشتند. آنها در فاکتورهای اقتصادی، کاهش بیکاری و افزایش سرمایه گذاری موفق بودند. اینها همه منجر به رشد اقتصادی می شود و رشد اقتصادی منجر به درآمد سرانه بالاتر و رفاه بیشتر می شود و جامعه راضی تر خواهد بود.

از سوی دیگر محمدرضا نجفی منش، نماینده بخش دولتی در اتاق تهران، معتقد است با تغییر دولت نگرانی برای برجام درآینده وجود ندارد. او به «فرصت امروز» می گوید: به نظر من همه کسانی که در یکی دو سال اخیر به ایران آمدند با همین شرایط آمدند. برجام یک قانون است و قرار نیست تغییرکند، هر دولتی هم که روی کار بیاید باید آن را اجرا کند. سیاست ها فرقی نمی کند، چرا که برجام قانون است. هر دولتی هم بیاید باید برجام را اجرا کند. خط مشی مقام معظم رهبری است و تغییری هم در آن ایجاد نخواهد شد. به گفته او، در دولت یازدهم اعتماد قابل توجهی به وجود آمد و خارجی ها آمدند و منطقی برای ورود به اقتصاد ایران شکل گرفته است و بقیه هم بر اساس آن منطق خواهند آمد.

به گزارش «فرصت امروز»، در گفته های برخی سرمایه گذاران خارجی نگرانی هایی از چگونگی، ادامه روند برجام و از تغییر دولت ایران دیده می شود. آنها از تغییر سیاست خارجی ایران و سر کار آمدن مخالفان برجام و تغییر رفتار ایران با سرمایه گذارخارجی نگران هستند، چیزی که نه تنها مخالفان داخلی که مخالفان خارجی هم از آن حرف می زنند. همه این مخالفت ها در حالی ابراز می شود که برجام یک قرارداد بین ایران و 1+5 است و طرفین به اجرای همه مفاد آن متعهد شده اند، اما اینکه مخالفان داخلی و خارجی در صورت روند ادامه دار برجام چه سنگ هایی را پیش پای ایران و 1+5 بگذارند، شاید باید در انتظار نتایج انتخابات دو کشور باشیم.

ارتباط با نویسنده : minoo.galeh@gmail.com