جایی برای آموزش ندیده‌ها نیست

تقریباً اواسط دهه 70شمسی بود که با توجه به اهمیت تأمین بیشتر زنجیره غذایی کشورمان بسیاری از طرح‌های پرورش و تکثیر ماهی‌های سردآبی و گرمی در گوشه و کنار کشورمان با دریافت مجوزهای لازم از سازمان جهاد کشاورزی، شیلات یا دیگر ارگان‌ها اجرایی شد و در مجموع تا امروز نزدیک به 3‌هزار سرمایه‌گذار مختلف برای پرورش ماهیان خوراکی یا تزیینی سرمایه‌های‌شان را در استخرهای پرورش ماهی زینتی ریخته‌اند. این درحالی است که با توجه به استقبال گسترده سرمایه‌گذاران خصوصی در این زمینه نه‌تنها قوانین متناسب با حضور اقتصادی این بخش شکل نگرفت بلکه گروهی که به تولید و تکثیر ماهی‌های زینتی‌ بیشتر علاقه‌مند شدند به نوعی در حاشیه قرار گرفته و حمایت‌های دولتی به سمت پرورش‌دهندگان ماهیان خوراکی حرکت کرد.

اما مدتی است که ارزش اقتصادی تولید و تکثیر ماهیان زینتی برای مسئولان کشورمان مشخص شده و کم‌کم نشان از حمایت‌های هرچند محدود از این نوع سرمایه‌گذاری می‌بینیم به صورتی که در استان‌های مشخصی مثل کاشان، همدان و استان‌های حاشیه جنوب دریای خزر یا حتی سواحل خلیج‌فارس علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری می‌توانند با شرکت در کلاس‌های آموزشی، نسبت به تشکیل پرونده برای دریافت تسهیلات اقدام کنند.

آزمون و خطا هرگز مفید نیست

سیدجواد حسینی راوندی، مالک شرکت خانه‌ ماهی در منطقه کاشان در همین رابطه به  «فرصت امروز» گفت: پرورش ماهی قرمز فقط آب و تخم ماهی لازم ندارد بلکه قبل از همه این موارد سرمایه‌گذار باید دانش و شناخت کافی از این صنعت داشته باشد، چون به غیر‌از این، به دلیل سختی کار موفق نخواهد شد. حسینی که نزدیک به سه دهه است در این صنف مشغول به کار است در ادامه افزود: بهترین توصیه به علاقه‌مندان این است که قبل از هرگونه تصمیم‌گیری و رؤیاپردازی به دنبال شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت مربوط به شاخه‌های مختلف پرورش آبزیان در جهاد کشاورزی باشند تا حداقل یک آگاهی معمولی از زیر و بم کار داشته باشند، چون با آزمون و خطا هیچ چیز به دست نخواهد آمد جز آنکه سرمایه اولیه افراد نیز از بین برود.

این فعال صنفی درباره تسهیلات کارآفرینی در این حوزه به خبرنگار ما گفت: تقریباً سال 1393 بود که برخی مسئولان درباره ارائه تسهیلات 15میلیون تومانی به پرورش‌دهندگان مطالبی را عنوان کردند اما با توجه به مشکلات و رکود موجود در بازارهای مختلف تولیدی کشورمان این وعده در شهرستان‌ها محقق نشد و در تهران هم که برای نخستین‌بار مطرح شد افراد کمی توانستند از این تسهیلات کم‌بهره استفاده کنند، درحالی که اگر مسئولان بتوانند سرمایه اولیه و نقدینگی تولیدکنندگان خصوصی را تأمین و شرایط صادراتی را تسهیل کنند، ماهیان زینتی صادرات چندصدمیلیون دلاری را به اقتصاد کشورمان هدیه می‌دهند.

حداقل 200 متر لازم دارید

حسینی درباره تجهیزات و نیازهای اولیه شروع به‌کار می‌گوید: بهترین روش برای شروع کار این است که از کم شروع کنیم به صورتی که بهتر است با خرید یک کارگاه 500متر مربعی که دارای استخر 200متر مکعبی سرباز است، شروع کرد و با پرورش سنتی  «گلدفیش‌»های زینتی از هر 100متر مربع آب آن سالانه نزدیک به 2میلیون تومان کسب درآمد داشت و از سود حاصل برای توسعه کارگاه برنامه‌ریزی کرد. مالک شرکت خانه ماهی در شهر کاشان در ادامه افزود: اگر سرمایه‌گذاران تصمیم به سرمایه‌گذاری هدفمند و اقتصادی‌تری دارند، می‌توانند با ایجاد استخرهای سرپوشیده که نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر و تجهیزات متفاوتی است، وارد میدان شوند.

در این شرایط باید زمینی نزدیک به 1000متر مربع خریداری و با احداث چند استخر100متر مکعبی کارشان را شروع کنند. وی معتقد است در روش سنتی اگر از بحث خرید زمین کلی کارگاه که نیازمند سرمایه‌ای متفاوت است بگذریم، برای احداث یک استخر 100متر مکعبی در فضای باز حدود 2میلیون تومان سرمایه نیاز است و در فضای سرپوشیده این رقم تا 5/3میلیون تومان افزایش خواهد داشت.

این فعال صنفی یکی از امتیازات منحصربه‌فرد پرورش ماهی را در چند منظوره بودن این نوع کسب‌وکار دانست و گفت: با توجه به اینکه امروز مشکل کمبود آب در برخی نقاط کشورمان وجود دارد، در مناطقی مثل کاشان که تولیدکنندگان قابل توجهی مشغول کسب‌وکار هستند در واقع به نوعی برنامه‌ریزی شده که این افراد پروژه‌های خود را چندمنظوره طراحی کنند. به این صورت که آب استخرهای پرورش ماهی پس از تعویض به مصرف کشت و صنعت خواهد رسید. بنابراین سبد کالایی تولیدکنندگان نه‌تنها ماهی‌های زینتی است بلکه محصولات کشاورزی نیز می‌تواند جزو تولیدات آنها روانه بازار شود.

ارزش افزوده در مالکیت است

این فعال صنفی درباره نحوه محاسبه ارزش افزوده سرمایه‌گذاری در زمینه پرورش ماهیان زینتی گفت: شاید درباره موضوع پرورش ماهی زیاد دودوتای اقتصادی در شرایط کنونی اقتصاد ایران معنی یا مفهوم نداشته باشد اما از آنجا که مالکیت زمین خود می‌تواند ارزش افزوده بسیار قابل قبولی داشته باشد کل پروژه را به نوعی اقتصادی خواهد کرد. به‌عنوان مثال یکی از واحدهای تولیدی شرکت خانه ماهی که در سال 1380 خریداری شده بود در آن زمان تنها 30میلیون تومان ارزش ملکی داشت و امروز همان کارگاه نزدیک به 400میلیون تومان قیمت دارد.

حسینی با اشاره به مظلوم واقع شدن تولیدکنندگان ماهیان زینتی در محاسبات اقتصادی دولت افزود: باوجود اینکه اشتغال‌زایی در این صنعت جزو یکی از ارزان‌ترین روش‌های اشتغال‌زایی در کشورمان است تاکنون زیاد این صنعت از سوی مقام‌های مسئول جدی گرفته نشده است. به صورتی که همه می‌دانیم برای ایجاد هر شغل دولت باید نزدیک به چند صد میلیون تومان هزینه کند اما یک پروژه پرورش ماهیان زینتی با نزدیک به 300میلیون تومان می‌تواند حداقل 10نفر را به‌صورت مستقیم شاغل کند ولی در محاسبات اقتصادی این ویژگی نادیده گرفته شده است.

وی در ادامه با اشاره به گردش مالی نزدیک به 30میلیارد دلاری بازار بین‌المللی ماهیان زینتی تصریح کرد: کشورهایی چون اندونزی، تایلند و چین با حمایت بسیار گسترده از تولیدکنندگان ماهیان زینتی خود حجم قابل توجهی از این رقم گردش مالی تجارت جهانی ماهیان زینتی را به خود اختصاص داده‌اند درصورتی که اگر مسئولان ایران تنها 10درصد حمایت‌های این کشورها را از تولیدکنندگان ماهیان زینتی داشته باشند این سرمایه‌گذاران می‌توانند ارزآوری قابل ملاحظه‌ای برای اقتصاد کشورمان داشته باشند.