جایگاه کارآفرینی در ایران

کمتر از دو دهه است که موضوع، عنوان و رشته کارآفرینی و کارآفرین در فضای اقتصاد، صنعت و کسب وکار ایران مطرح شده و طی این مدت، گرچه آهنگ رشدش آهسته و گام به گام بوده، اما با حرکتی پیوسته به حیات بالنده خود ادامه داده است.

در این مدت، کتاب های زیادی در موضوع کارآفرین و کارآفرینی (Enter preneurship) منتشر شده، یک رشته مهارتی نیز با نام کارآفرینی در سازمان آموزشی فنی و حرفه ای کشور تصویب و دارای استاندارد آموزشی شده است. دانشگاه تهران نیز با تاسیس دانشکده کارآفرینی، گام مهمی را در این مورد برداشته است. 

طی این بازه زمانی، عرصه کسب و کار ایران، صدها فارغ التحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و حتی دکترا را در خود جای داده و حتی چندین سال است که مراسم انتخاب کارآفرین نمونه سال، البته نه چندان با آب و تاب برگزار می شود.

عرض کنم بانکی به همین نام تاسیس شده و البته معلوم نیست تا چه اندازه به کارآفرینان شهیر و گمنام کشور مساعدت و یاری کرده باشد. مجلاتی نیز به همین نام و البته به صیغه جمع مفرد و مصدر این واژه سال هاست در فضای رسانه ای ایران، به زیور طبع آراسته می شوند و به این ترتیب ادبیات کارآفرینی و کارآفرینان در عرصه گسترده صنعت و تکنیک و اقتصاد کشور، توسعه یافته و این البته جای امیدواری است، اما کافی نیست و تا رسیدن به نقطه ایده آل فرسنگ ها فاصله است.

اکنون دیگر کلمه کارآفرینی، واژه ای گمنام به شمار نمی رود. این واژه در جامعه جهانی محترم و تحسین برانگیز است و کسانی که با این واژه نامگذاری یا توصیف می شوند، از سوی مردم و جامعه خود، به خوبی و به نیکی مورد احترام قرار می گیرند. متاسفانه در ایران این نگرش هنوز به خوبی جا نیفتاده و معیارها برای انتخاب و شناخت کارآفرینان تا حدودی به هم ریخته است.

برخی فعالان عرصه های صنعت و کسب وکار پول که البته تعدادشان هم کم نیست، شاهد ابراز علاقه مردم به این افراد بوده اند، خود را به نحوی شبیه آن افراد می کنند تا جایگاه مناسبی در جامعه برای خود دست وپا کنند، غافل از آنکه، کارآفرین و کارآفرینی پیش و بیش از آنکه یک پست، رتبه و مقام اجتماعی و شغل باشد، یک صفت نیک، خصلت و برجستگی روحی، اخلاقی و منش انسانی است.

کارآفرین بزرگ ژاپنی، کونوسوکی ماتسو شیتا می گوید: ماموریت یک صاحب صنعت آن است که بر فقر چیره شود، جامعه را در کلیت آن از تهیدستی و فقر رهایی بخشد و برای آن ثروت بیافریند. داد و ستد و تولید تنها به این معنی نیست که فروشگاه ها و کارخانه های یک موسسه، غنی و پرمایه شود. همه جامعه باید ثروتمند و غنی شود و جامعه برای افزایش ثروت خود به پویایی و سرزندگی بازرگانی و صنعت نیاز دارد. فقط در پرتو چنین اوضاعی است که بازرگانی ها و کارخانه ها به راستی فزونی می یابند و نیک فرجام می شوند... ماموریت واقعی ماتسو شیتا الکتریک، تولید تعداد پایان ناپذیری از فرآورده هاست تا از آن راه، صلح و نیک سرانجامی را در سراسر سرزمین برقرار سازد.»

نگاه این کارآفرین اسطوره ای را ببینید؛ «برقراری صلح، نیک فرجامی در سراسر سرزمین!» همو می گوید: احساس مسوولیت نسبت به جامعه، هسته داد و ستد سالم را پدید می آورد.

با این جمله کارآفرین بزرگ بهتر است امروز سکوت اختیار کنیم و بررسی ابعاد دیگری از کارآفرینی و کارآفرین و مدیریت کارآفرینی را به روز دیگر موکول کنیم.

روزنامه نگار