تک نرخی کردن ارز از 2 سال پیش کلید خورد

یک تحلیلگر مسائل اقتصادی با بیان اینکه حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز از حدود دو سال پیش آغاز شده و یک شبه اتفاق نمی‌افتد، گفت: تفاوت بین نرخ رسمی دلار با نرخ آزاد به پایین‌ترین حد خود در چهار سال گذشته رسیده از این رو الان بهترین زمان برای اجرای سیاست تک کردن نرخ دلار است. سعید لیلاز در گفت‌وگو با ایرنا، افزود: اینکه از سال 1390 تاکنون فاصله بین نرخ رسمی دلار و آزاد این میزان کم شده، کم‌سابقه است یعنی این فاصله به حدود 170 تومان رسیده و کمتر از 15 درصد است.

وی ادامه داد: بنابراین ما اختلاف نرخ دلار دولتی و آزاد را از یک فاصله 2500 تومانی شروع کرده‌ایم و ظرف 21 ماه گذشته آن را به کمتر از 380 تومان رسانده‌ایم که این امر نشان می‌دهد؛ دولت با آرامش تمام از طریق یک روش شرافتمندانه و مولد کسب درآمد می‌کند. این اقتصاددان مهم‌ترین روش برای اطمینان بخشیدن به سرمایه‌گذاری مولد و سالم در اقتصاد را تک نرخی کردن ارز عنوان کرد و افزود: اگر دولت با هدف کسب درآمد این کار را انجام ندهد و تنها اصلاح ساختار اقتصادی را هدفگذاری کند، این اقدام بزرگ‌ترین خدمت به سرمایه‌گذاری مولد به خصوص در بخش تولید صنعتی محسوب می‌شود. وی ادامه داد: تجربه 21 ماه اخیر نشان می‌دهد به موازات افزایش منظم نرخ ارز دولتی از میزان رانت‌خواری‌ها در استفاده از ارز کم می‌شود و مصارف بازار آزاد نیز به سمت مصارف دولتی سوق پیدا می‌کند از این رو دولت موفق می‌شود که عرضه و تقاضای ارز را یکسان کند. 

به اعتقاد لیلاز اگر نرخ ارز رسمی را حتی به پایین‌ترین رقم برگردانیم، در تحلیل نهایی از آنجا که هیچ کشوری نمی‌تواند بیشتر از صادراتش، واردات داشته باشد، در صورت کاهش نرخ ارز به پایین‌تر از نقطه تعادل و تقاضای واقعی، در حقیقت نه به تولید، نه به صادرات و نه بهبود معیشت مردم، بلکه به رانت‌خواری دامن زده‌ایم. وی ادامه داد: اما وقتی ما نرخ ارز را در نقطه تعادلی قرار دهیم، دولت موفق می‌شود با قیمت‌گذاری درست، یک علامت درست به اقتصادگردان‌ها بدهد چون مکانیزم قیمت مهم‌ترین عامل برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذارها در بخش‌های مختلف است.

این استاد اقتصاد تأکید کرد: هرگز رشد قیمت سوخت و ارز باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها یا تورم نمی‌شود، چرا که در ایران عامل اصلی بالا رفتن سطح عمومی قیمت‌ها، کسری بودجه دولت است که موجب رشد نقدینگی و در نهایت تشدید تورم می‌شود. وی با بیان آنکه مزایای تک‌نرخی شدن بر هیچ‌کس پوشیده نیست، افزود: هر قدر حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز سریع‌تر اتفاق بیفتد، جلوی فساد، ناکارآمدی، رانت‌خواری، از بین رفتن اشتغال داخلی و ناامید شدن سرمایه‌گذاران نیز زودتر گرفته می‌شود. این استاد اقتصاد ادامه داد: در 20 ماه گذشته نرخ ارز دولتی 2.5 برابر شد و از 1200 تومان به حدود 3 هزار تومان افزایش یافت و در مقابل نرخ تورم از 40 درصد به حدود 14 درصد رسید که این یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شود و نشان می‌دهد افزایش نرخ ارز هیچ اثر روشن و تعیین‌کننده‌ای روی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها یا تورم باقی نمی‌گذارد. 

لازم به ذکر است؛ در حالی‌که قیمت دلار در بودجه سال 94 کل کشور 2850 تومان تصویب شده روز دوشنبه (25 خرداد) قیمت مبادلاتی دلار از سوی بانک مرکزی افزایش یافت و به 2909 تومان رسید. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که قیمت دلار مبادلاتی در روز تحویل لایحه بودجه سال 94 کل کشور به مجلس یعنی 15آذر سال گذشته 2693 تومان بود و بیانگر این موضوع است که از زمان ارائه لایحه بودجه و تصویب دلار 2850 تومانی در بودجه، نرخ مبادلاتی دلار 216تومان افزایش یافته است.