تکنیکی که سرمایه انبوه سازان را به خواب عمیق نمی برد

یکی از مهم‌ترین عواملی که مردم کشورمان را خانه به دوش کرده، نبود خانه‌هایی متناسب با قدرت خرید اقشار متوسط و ضعیف کشور است. بسیاری از کارشناسان مشکل بازار مسکن را کمبود واحدهای مسکونی در کلانشهرها نمی‌دانند و مدعی هستند، اتفاقا برخلاف گفته عده‌ای خانه‌های مازاد بر نیاز مصرف‌کننده هم وجود دارد، اما این خانه‌های خالی یا آنقدر گران هستند که مردم از عهده خرید آن برنمی‌آیند یا ارزش خرید ندارند. بنابراین، با وجود خانه‌های مازاد بر نیاز مصرف‌کننده در بازار، با مشکل عرضه مواجه هستیم و دولت جدید هم مدعی است که سیاست‌های مسکنی‌اش بر رفع این معضل بازار تمرکز دارد و با برقراری توازن بین عرضه و تقاضا بازار را از رکود و مردم را از دغدغه خانه‌دار شدن نجات می‌دهد.
وزارت راه و شهرسازی برنامه‌های خانه‌دار کردن مردم را از جانب عرضه شروع کرد تا برچسب تحرک تقاضا که به افزایش قیمت مسکن در کشور منجر می‌شود، را از خود جدا کند. هر چند هنوز کلنگ برنامه‌های دولتی برای خانه‌سازی به زمین نخورده، اما انبوه‌سازان آماده باش هستند تا با ارائه تسهیلاتی که وزارت راه و شهرسازی قولش را داده، انبوه‌سازی با مدل‌ها و الگوهای جدید را شروع کنند و در این میان تاکید دولت و کارشناسان، خانه‌سازی به روش صنعتی و پرهیز از سنتی‌سازی است. روشی که گفته می‌شود، اقتصادی‌تر و با کیفیت‌تر است، اما تاکنون انبوه‌سازان کشور پیاده‌سازی این روش را به طور جامع تجربه نکرده‌اند؛ روشی که به گفته بهروز سرابندی، رییس مرکز توسعه صنعتی‌سازی ساختمان ،قیمت تمام شده ساخت مسکن را حدود ۲۳ درصد کاهش می‌دهد.

تمام مزیت‌های صنعتی‌سازی ساختمان
رییس مرکز توسعه صنعتی‌سازی روز گذشته در گفت‌وگو با ایلنا، سهم ساخت‌و‌سازهای صنعتی در بخش مسکن را 17 درصد عنوان کرد و از کاهش 23 درصدی قیمت ساخت مسکن با این روش خبر داد. حال گفته می‌شود، اینکه صنعتی‌سازی روش اقتصادی‌تری است، بر قیمت مسکن تاثیری نمی‌گذارد اما سرمایه‌گذاری را منطقی‌تر و انگیزه سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری روی این بخش تقویت می‌کند. علیرضا سرحدی، رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی مهندسان ساختمان در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با بیان اینکه تاکنون پنج مدل از روش و تکنیک صنعتی‌سازی در بخش مسکن وارد کشور شده، گفت: هر روش از صنعتی‌سازی قیمتی دارد و در واقع تکنیک جدید و گرانی است، زیرا در کشور ما چیزی به‌عنوان صنعت ساختمان وجود نداشته و با این شرایط این صنعت یک صنعت وارداتی محسوب می‌شود که تمام مزایا و معایب صنعت وارداتی را دارد.
وی ادامه داد: وقتی می‌گوییم صنعتی‌سازی به صرفه‌تر از سنتی ساز است، به این معنا نیست که قیمت تمام شده مسکن را کاهش می‌دهد، بلکه صنعتی‌سازی خواب سرمایه را پایین می‌آورد و همین عامل باعث سوددهی بیشتر می‌شود. صنعتی‌سازی سرعت ساخت را بالا می‌برد و همین امر، روی قیمت مسکن تاثیر می‌گذارد. وقتی سرمایه سرمایه‌گذاران در مدت زمان کمتری بازگشت داشته باشد، بنابراین قیمت آن کالا هم که ممکن است خانه باشد، کاهش می‌یابد و این یکی از مزایای صنعتی‌سازی است.
سرحدی افزود: صنعتی‌سازی همان سری‌سازی است و در این تکنیک هیچ معمار و مهندسی سر ساختمان قطعه‌ای را به هم متصل نمی‌کند و سازه ها از قبل در کارگاه‌هایی ساخته می‌شوند و مدل‌هایی از پیش ساخته شده‌اند که در ساختمان کار گذاشته می‌شوند.
رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی مهندسان ساختمان، با بیان اینکه صنعتی‌سازی به یقین فقط برای سری‌سازی‌ها جواب می‌دهد و به صرفه است، گفت: در سری‌سازی از یک نوع مدل پنجره و با یک اندازه مشخص 1000عدد تولید می‌شود یا اینکه خانه‌ها دیوار مشترک دارند، بنابراین هم سرعت ساخت بالا می‌رود و هم هزینه خرید مصالح کاهش می یابد. اما اگر بخواهیم یک آپارتمان 6 طبقه را به روش صنعتی بسازیم، به یقین هزینه ساخت این آپارتمان نسبت به روش سنتی آن چندین درصد گران‌تر تمام می‌شود.
وی ادامه داد: افزایش سرعت ساخت‌و‌سازها، کاهش هزینه خرید مصالح، کاهش مدت زمان خواب سرمایه سرمایه‌گذاران و افزایش کیفیت در ساخت‌و‌سازها تمام مزیت‌های صنعتی‌سازی است که این روزها تاکید زیادی برای پیاده‌سازی این مدل ساخت‌و‌ساز در کشور وجود دارد.

ادای صنعتی‌سازی را درمی‌آوریم
عده‌ای از کارشناسان مدعی هستند، هنوز ساختمان‌سازی در کشورمان به صنعت تبدیل نشده و به غیر ‌از درصد کمی از انبوه‌سازی که در کلانشهرها انجام می‌شود، باقی خانه سازی‌ها به‌صورت شخصی است که دراصطلاح به آن شخصی‌سازی می‌گویند.
بنابراین، در حوزه ساختمان صنعتی وجود ندارد که مدل‌های صنعتی‌سازی را در آن پیاده کنیم. احمدرضا جوکار، یکی از انبوه‌سازان کشور در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با بیان اینکه نمی‌توان این انتظار را داشت که صنعتی‌سازی قیمت تمام شده خانه را کم کند، گفت: صنعتی‌سازی گران است اما قیمت بالایی ندارد، به این معنا که با صنعتی‌سازی قیمت خانه نسبت به قیمت‌های بازار، گران‌تر است، اما قیمت آن نسبت به کیفیتی که دارد، بالا نیست. برای درک این موضوع قیمت یک بنز و پراید را در نظر بگیرید، قیمت یک خودروی بنز گران است اما اگر قیمت یک پراید 40 میلیون تومان باشد، به یقین قیمتش بالا است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ادای صنعتی‌سازی را در کشورمان درمی‌آورند و صنعتی‌سازی به طور جامع و کامل پیاده نشده، گفت: تاکنون چندین همایش و سمینار و از این قبیل برنامه‌ها برای رواج صنعتی‌سازی در کشورمان برگزار شده، اما از آنجا که هیچ مطالعه جدی‌ای روی تکنیک‌های صنعتی‌سازی انجام نشده، نمی‌توان گفت انبوه‌سازان تجربه صنعتی‌سازی را داشتند.
جوکار افزود: صنعتی‌سازی چندین مدل دارد که اتفاقا مصالح و تکنولوژی آن هم در کشور وجود دارد اما هنوز پروژه‌ای از صنعتی‌سازی واقعی در کشورمان نمی‌توانیم ببینیم.

 ترکیه مدل خارجی صنعتی‌سازی می‌تواند باشد
هر چند صنعتی‌سازی در ساختمان سابقه ای طولانی‌ دارد اما تنها 5 سال است که انبوه‌سازان ایرانی تکنیک‌هایش را شناخته‌اند. ژاپن را بهترین نمونه خارجی صنعتی‌سازی در بین کشورهای آسیایی می‌دانند.
 جوکار، با بیان اینکه در بین انواع نمونه‌های خارجی در صنعتی‌سازی باید از نمونه‌ای الگو بگیریم که شرایط اقتصادی و طبیعی شبیه به ایران را داشته باشد، گفت: نمی‌توان کشورهای اروپایی را به عنوان الگوی صنعتی‌سازی کشورمان انتخاب کرد، زیرا نخست شرایط اقتصادی این کشورها را نداریم و دوم اینکه باید این نکته را در نظر بگیریم که کشور ما در یک منطقه زلزله‌خیز قرار دارد بنابراین تکنیک‌های صنعتی‌سازی و مصالح مورد استفاده باید طبق این شرایط به کار گرفته شود.
این انبوه‌ساز ادامه داد: ایران اقتصاد ژاپن را ندارد که بخواهد از مدل‌های استفاده شده در آن الگوبرداری کند، اما ترکیه می‌تواند نمونه خارجی خوبی برای ایران باشد، هر چند در ترکیه هم انبوه‌سازان در ابتدای کار از تسهیلات بانکی برخوردارند، این در حالی است که دولت هنوز برای انبوه‌سازان کشورمان برنامه‌ای ندارد.

مسکن مهر، مدل ناقصی از صنعتی‌سازی
صنعتی‌سازی در ساختمان را شرکت مپسا 5 سال پیش وارد ایران کرد، اما هیچ پروژه‌ای تا به امروز به‌صورت صنعتی‌سازی ایده‌آل به سرانجام نرسیده است. سرحدی با بیان اینکه هیچ سرمایه‌گذاری نتوانسته صنعتی‌سازی در ساختمان را در کشور به اجرا برساند، گفت: شرکت مپسا صنعتی‌سازی را با مدل ISS  در ایران شروع کرد، اما عمر این شرکت به ادامه این فعالیت‌ها نرسید و منحل شد و شرکت دیگری هم به دنبال رواج انبوه‌سازی با تکنیک‌های صنعتی نبود.
همچنین جوکار با اشاره به پروژه‌های صنعتی‌سازی در ایران گفت: تاکنون تجربه صنعتی‌سازی را نداشتیم، اما می‌توان گفت مسکن مهر پرند نمونه ناقصی از صنعتی‌سازی با روش ISS است که البته نمی‌توان این واحدهای پرند را با نمونه واقعی صنعتی‌سازی مقایسه کرد.