توسعه پایدار ایران با اقتصاد مقاومتی

دانشگاه خاتم 26 بهمن ماه در آستانه فرارسیدن سالروز ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری، میزبان چهره‌های اقتصادی، انجمن‌های علمی و دانشجویانی بود که گرد هم آمده بودند تا پیرامون اقتصاد مقاومتی به تضارب آرا و تبادل ایده‌ها بپردازند.

الزامات اقتصاد مقاومتی

دکتر مجید قاسمی، رئیس دانشگاه خاتم و مدیرعامل بانک پاسارگاد، اصلی‌ترین سخنران این نشست بود که به تبیین ابعاد اقتصاد مقاومتی پرداخت. وی در این باره گفت: مواردی مانند متمرکز عمل کردن، مثبت‌نگری، آماده عمل بودن، انعطاف‌پذیری و سازمان‌یافتن از الزامات اساسی در مقاومتی عمل کردن است. وی با تاکید مجدد بر این مطلب که اقتصاد مقاومتی، اقتصاد ریاضتی نیست، ادامه داد: مقاومت با ریاضت و فقر سازگاری ندارد. در اقتصاد مقاومتی فرض بر آن است که مشارکت جمعی براساس رضایت جمعی و عدالت‌محوری حاصل می‌شود. همچنین تامین حداقل نیاز، به‌عنوان یک اصل انکارناپذیر در شمار وظایف دولت قرار دارد.

وی به حداکثرکردن استفاده از امکانات و تجهیزات موجود در کشور به‌عنوان یکی از محورهای اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و افزود: شناسایی و به‌کارگیری ظرفیت‌های علمی، فنی و اقتصادی برای دسترسی به توان آفندی و اقدامات مناسب، همچنین ایجاد شبکه‌های فنی برای ارتقای سطح فعالیت بنگاه‌های مختلف از جمله موارد مطرح شده در این بخش هستند.

ایمن سازی اقتصاد در مبادلات خارجی

رئیس شورای انجمن‌های علمی ایران خاطرنشان کرد: پایین آوردن درجه آسیب پذیری کشور در جریان مبادلات با خارج، دیگر محور اقتصاد مقاومتی است که در راستای آن به مواردی مانند حمایت همه جانبه و هدفمند از صادرات کالاها و خدمات به تناسب ارزش‌افزوده و با خالص ارزآوری مثبت، مقابله با ضربه‌پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت‌و‌گاز، برنامه‌‌ریزی برای افزایش تولید ملی متناسب با نیازهای صادراتی، شکل‌دهی سامان‌یافته به بازارهای جدید و تنوع بخشی پیوندهای اقتصادی با کشورها، به‌ویژه کشورهای منطقه، تاکید جدی شده‌است.

مدیرعامل بانک‌پاسارگاد در ادامه، افزایش سالانه سهم صندوق توسعه ملی از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز تا قطع وابستگی بودجه به نفت و همچنین توسعه پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری و مشارکت با کشورهای منطقه و جهان را از دیگر تاکیدات سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ذکر و تصریح کرد: اگر هزینه‌های جاری کشور باعث شود که منابع صندوق توسعه ملی کاهش یابد، با فلسفه‌ تشکیل این صندوق در تضاد خواهد بود. وی افزود: در برنامه ششم توسعه، تاکید زیادی روی صندوق توسعه ملی صورت گرفته و اعلام شده‌است که باید سالانه 30 درصد از درآمدهای نفتی، صادرات گاز و خالص میعانات گازی به این صندوق واریز شود.

دکتر قاسمی با اشاره به تدوین اساسنامه صندوق توسعه ملی در برنامه پنجم توسعه، ادامه داد: امسال در سیاست‌های کلی برنامه ششم تاکید شده‌است که این اساسنامه دائمی شود. همچنین بر این نکته تاکید شده که حساب صندوق می‌تواند مستقل از بانک مرکزی باشد. به گفته وی، اگر این موضوع عملیاتی شود، استقلال صندوق بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت.

لزوم فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی

وی در ادامه به رابطه مقاومت و توسعه پایدار اشاره و تصریح کرد: افزایش مقاومت با پایداری رابطه مستقیم دارد. اقتصاد مقاومتی، ضوابط توسعه پایدار را به رسمیت می‌شناسد و به عبارتی پایداری و مقاومت، رابطه دوطرفه تنگاتنگی با هم دارند. وی بر ضرورت فرهنگ‌سازی در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تاکید و خاطرنشان کرد: لازم است برای تقویت مقاومت اقتصادی فرهنگ‌سازی شود. بخشی از این فرهنگ‌سازی به شناخت الزامات مقاومتی شدن برمی‌گردد. همچنین ساماندهی به مدیریت جمعی، عامل دیگری است که به فرهنگ‌سازی نیاز دارد.

دکتر قاسمی با بیان این نکته که برخلاف آنچه در نگاه نخست به نظر می‌رسد، محور مقاومت در سند سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، فقط تحریم نبوده است، تاکید کرد: مقاوم‌سازی باید برای تمامی محورهای احتمالی ضربه‌زدن به اقتصاد کشور باشد و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، این پویایی را با عنوان مقاومت در برابر بی‌اطمینانی‌ها خوانده ‌است. مدیرعامل بانک پاسارگاد با اشاره به این نکته که اقتصاد مقاومتی برای هر اقتصادی بنا بر مقتضیات زمان، قابل تعریف است، افزود: مقاومت یک ویژگی الزامی برای پایداری است و پویاسازی مقاومت و آمادگی برای مقاوم‌سازی اقتصاد در برابر ضربه‌های جدید، از پیش‌نیازهای رعایت حقوق نسل‌های آینده است. 

در این همایش همچنین دکتر فیروزه خلعتبری، از اقتصاددانان برجسته کشور، در سخنانی با بیان این نکته که اقتصاد مقاومتی راجع به ظرفیت‌سازی در اقتصاد صحبت می‌کند، گفت: اقتصاد مقاومتی یعنی مقاومت در برابر آنچه هویت و شالوده اقتصاد کشور را تهدید می‌کند. وی با اشاره به این نکته که مقاوم‌سازی را می‌توان در عرصه‌های گوناگون نظیر فرهنگ، بانکداری و... اجرایی کرد، ادامه داد: بانکداری مقاومتی یعنی مقاوم‌سازی بانک‌ها در برابر ضربه‌هایی که هویت و ساختار بانک‌ها را مورد تهدید قرار می‌دهند و فرهنگ مقاومتی هم مقاوم‌سازی فرهنگ در برابر تهاجم‌هایی است که هویت فرهنگی ما را تهدید می‌کند.

این اقتصاددان تاکید کرد: انتخاب واژه مقاومتی در کنار مقاوم‌سازی با این هدف صورت گرفته‌است که ما می‌خواهیم امکان مختل شدن هویت خود را در زمینه‌های مختلف از بین ببریم.