تخفیف معنادار ایران در فروش نفت خام

همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، جنگ قیمتی میان ایران و عربستان به‌عنوان دو قطب سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت‌خام جهان، به طور علنی آغاز شده و دو طرف به مانند مزایده‌ها، تخفیف را برای نفت خود برگزیده و به مشتریان خود تخفیف می‌دهند، اما به اعتقاد مسئولان و کارشناسان با همه شواهد موجود جنگی در میان نیست.

ارائه تخفیف در شرایط کاهش قیمت نفت ماحصلی به جز کاهش بیشتر قیمت نفت نداشته و به سود تولید‌کنندگان نیست، اما عربستان با ارائه تخفیف‌های یک‌دلاری به مشتریان خود در شرق آسیا، روان‌کننده کاهش قیمت نفت‌شده و به سمت به دست‌گیری بازارهای نفت حرکت می‌کند. گرچه این موضوع به زعم بسیاری از کشورهای عضو اوپک پسندیده نیست، اما از میان همه اعضای این سازمان، ایران در حرکتی کم نظیر، به دوئل با عربستان قیام کرده است و محموله‌های نفت خود را با تخفیفی یک‌دلاری به مشتریانش عرضه می‌کند. بازار نفت در شرایطی این دوئل را به تماشا نشسته که ایران نفت خود را با کمترین قیمت طی شش سال اخیر به فروش خواهد رساند؛ کشوری که به‌شدت به پول نفت برای خروج از رکود نیازمند است.

این در حالی‌است که چهارمین ماه متوالی است که این دو کشور به مشتریان خود تخفیف می‌دهند، اما این مرتبه موضوع کمی متفاوت‌تر از گذشته شده و «حراج قیمتی» دو کشور را وارد چالش بزرگی کرده است.

گزارش قیمتی

براساس گزارش‌های منتشر شده، نفت سنگین ایران در ماه نوامبر، 2 دلار و 61 سنت کمتر از متوسط عمان و دوبی در بازار آسیا عرضه خواهد شد، در حالی که این رقم در ماه اکتبر یک دلار و 91 سنت کمتر از متوسط عمان و دوبی بود. بدین ترتیب ایران قیمت نفت سنگین خود را نیز 70 سنت کاهش داده است. همچنین قیمت نفت فروزان در ماه نوامبر 2 دلار و 44 سنت کمتر از متوسط عمان و دوبی خواهد بود که این رقم نسبت به ماه اکتبر 70سنت ارزان‌تر شده است. قیمت نفت سنگین میادین سروش و نوروز نیز برای ماه نوامبر 6 دلار و 90 سنت کمتر از متوسط عمان و دوبی تعیین شده که 10سنت نسبت به قیمت ماه اکتبر پایین‌تر است.

اما سیدمحسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت نظر دیگری دارد و معتقد است کاهش قیمت نفت ایران متناسب با عربستان به این معنی نیست که ایران می‌خواهد رقابت معنادار با عربستان داشته باشد. قیمت رسمی نفت عربستان در ماه جاری در همه بازارها نسبت به ماه گذشته کاهش یافته و طبیعی است که قیمت نفت ایران نیز متناسب با قیمت نفت عربستان کاهش پیدا خواهد کرد که این موضوع دلایل فنی دارد و ارتباطی به رقابت میان دو کشور ندارد.

تخفیف نفت خام صحت ندارد

مـحـمـد عـلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «این کاهش قیمت براساس فرمول است و نباید از آن به‌عنوان تخفیف یاد کرد، در حقیقت هر ماه اعضای اوپک فرمول ماهانه را اعلام می‌کنند و براساس آن نفت خود را به فروش می‌رسانند و با توجه به وضعیت موجود انتظاری بیش از این وجود ندارد.»

وی با اشاره به اینکه تا زمانی که مازاد فروش نفت‌خام وجود دارد ایران ناچار است این رویه را درپیش بگیرد و کاری نیز نمی‌توان برای آن کرد، می‌افزاید: «تنها راه‌حل تشکیل جلسه ویژه اوپک است تا مانع از تداوم فروش نفت‌خام توسط عربستان شود. عربستان به دلیل قدرت بالایی که دارد فعلا علاوه بر فروش مازاد خود تخفیف‌های خاصی را در دستور کار خود قرار داده است. اگر ایران از این قاعده خود را مستثنی کند حتما با اعتراض مشتری‌ها مواجه خواهد شد.»

در حقیقت رقابت موجود در بازار فروش نفت اوپک رقابت منفی است و هر کشوری ناچار است با فرمول جذاب خود مشتری‌های خود را حفظ کند.

کاهش قیمت برای تعادل بازار

نرسی قربان، کارشناس حوزه نفت درباره این وضعیت نگاه دیگری دارد و به «فرصت امروز» می‌گوید: «نگاه من به کاهش قیمت نفت نگاه جنگ قیمتی میان ایران و عربستان نیست و معتقدم این رویه برای ایجاد تعادل در بازار است و تداوم چندانی نخواهد داشت. این وضعیت موجب شده تا خریداران نفت خام هزینه کمتری را پرداخت کنند.» وی درباره تداوم کاهش قیمت نفت‌خام و تاثیر آن نیز می‌افزاید: «قطعا در صورت تداوم، ایران با چالش مواجه می‌شود و مشخص نیست که چه زمانی این وضعیت به سرانجام خواهد رسید. نکته مهم در این میان این است که وضعیت اقتصادی در کلان موجب شده تا تقاضای کمتری برای خرید نفت‌خام وجود داشته باشد. این امر می‌تواند مقطعی باشد و با حل شدن برخی از مسائل کم‌کم به تعادل برسد.»

نرسی قربان بر این باور است مهم‌ترین چالش کنونی نفت کشور ما تداوم تحریم‌ها و سیستم بانکی است که این موضوع قابل جبران نیست.