تا تولید محصول صبر کنید!

بعید به نظر می‌رسد در حال حاضر کالایی خوراکی در بازار وجود داشته باشد که لیبل تاریخ نداشته و مصرف‌کننده نیز بدون توجه به این موضوع، برای خرید آن پول بپردازد. اکنون نظارت‌ها برای تاریخ تولید و انقضا به قدری محکم شده که دیگر داشتن چنین مشخصه‌ای برای مواد خوراکی به یک اصل اساسی تبدیل شده است. اگرچه هر ازگاهی فروش اجناس تاریخ گذشته اتفاق می‌افتد اما نمی‌توان آن را به چشم یک تخلف دید. احتمالات بسیاری در این زمینه وجود دارد که پیش پا افتاده‌ترین آنها ماندگاری طولانی محصول در فروشگاه است. اما نوع دیگری از سرگردانی در تاریخ حک شده روی محصولات مختلف هم هست که به تولید آن مربوط می‌شود. به عبارتی در برخی مواقع، کالایی به دست مصرف‌کننده می‌رسد که با توجه به تاریخ تولید آن، جنس موردنظر هنوز تولید نشده است!

همین دو روز پیش در یکی از گروه‌های مربوط به صنایع غذایی در شبکه اجتماعی، عکس یک شانه تخم‌مرغ منتشر شد که تاریخ تولید آن برای هجدهم شهریور و تاریخ انقضای آن دقیقا یک ماه بعد چاپ شده بود. دبیر انجمن صنفی تخم‌مرغ شناسنامه‌دار ایران در این ارتباط به «فرصت امروز» می‌گوید: «این اتفاقات، فقط یک خطای انسانی است.» 

فرزاد طلاکش با اشاره به اینکه چنین موضوعی ممکن است در تمام محصولات صنایع غذایی اتفاق بیفتد، می‌افزاید: «همان‌طور که من و شما نیز ممکن است روزی تاریخ را گم کنیم، کارگری که پای دستگاه نشسته هم درست مثل ما امکان اشتباه دارد. بنابراین نمی‌توان و نباید این بحث را به حساب شیطنت یا تخلف یک واحد صنفی نوشت.‌»‌ طلاکش اعتقاد دارد تخلف در زمانی قابل اثبات است که تاریخ انقضا دورتر از آنچه باید باشد، حک شود. به‌عنوان مثال اگر محصولی مانند تخم‌مرغ تنها یک ماه تاریخ مصرف دارد، انقضای آن یک ماه و نیم یا دوماه محاسبه شده و به مشتری فروخته شود.

فرصتی برای سودجوها

اگرچه گفته‌های این کارشناس کاملاً منطقی به نظر می‌رسد اما باید به این نکته نیز توجه کرد که وقتی تاریخ انقضای محصول را درست یک ماه بعد محاسبه کرده‌اند، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. زیرا با تفریق دو تاریخ و همچنین احتساب مدت زمان باقیمانده تا زمان تولید، تاریخ مصرف، به جای یک ماه، حدود دو ماه خواهد شد و این در شرایطی می‌تواند موجبات تخلف فروشنده‌ها را فراهم کند. به این معنی که صاحب فروشگاه، با دپوی این کالا و عرضه آن در زمانی که تاریخ تولیدش مشخص شده، جنسی را به مشتری می‌دهد که تقریباً به روزهای آخر مصرف خود رسیده است.

یکی از کارشناسان صنعت شیر در این ارتباط به «فرصت امروز» می‌گوید: «اصلی‌ترین رکن یک واحد تولیدی مشتری است و بدون این عامل، زیربنای تولید از بین خواهد رفت. بنابراین تمام فعالان حوزه‌های کسب‌وکار باید از این زاویه به موضوع نگاه کنند تا مشتری را راضی نگه دارند.» به گفته حسین چمنی، چنین اتفاقات فاحشی به از دست دادن مشتری خواهد انجامید و در نتیجه بقای واحد موردنظر را متزلزل خواهد کرد. البته گذشته از اشتباهات سهوی که در نصب لیبل تاریخ مصرف به وقوع می‌پیوندد، تعداد اندکی از تولیدکننده‌ها نیز ممکن است از این فرصت سوءاستفاده کنند. بنابراین نباید به سادگی از کنار این موضوع گذشت. از نظر چمنی، منشأ تمام تخلفات، ریشه‌های اقتصادی است. به نظر می‌رسد دولت علاوه بر بعد نظارتی، باید بعد حمایتی خود از واحدهای تولیدی را نیز تقویت کند. گذشته از موارد سهوی، کارفرما برای جلوگیری از زیان اقتصادی شاید دست به این کار بزند. بنابراین با داشتن پشتوانه، هیچ برندی سابقه خود را خراب نخواهد کرد. این اتفاق بیشتر در محصولاتی می‌افتد که از نوسانات قیمتی بالایی برخوردارند و نمی‌توان قیمت آنها را برای حتی یک ماه آینده پیش‌بینی کرد.

یکی دیگر از کارشناسان صنایع غذایی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تولیدکنندگان را ملزم می‌داند که تاریخ تولید چاپ شده روی لیبل محصول را در همان روز ثبت کنند. وحید مفید می‌گوید: «بنابراین هرگونه تخطی از این امر تخلف محسوب شده و اداره نظارت و سازمان استاندارد به‌شدت با این موضوع برخورد خواهد کرد.»

مفید معتقد است تاریخ خروج محصول از کارخانه، مبنای تولید قرار می‌گیرد اما بیشتر محصولات غذایی به قرنطینه‌ای 24ساعته احتیاج دارند تا نتیجه آزمایشات مشخص شده و محصول موردنظر مانعی برای خروج نداشته باشد. در این هنگام طوری باید تاریخ را تنظیم کنند تا وقتی محصول دست مشتری می‌رسد، چنین موارد خنده‌داری پیش نیاید. از نظر سازمان‌های نظارتی، اشتباه در تاریخ تولید، چه سهوی و چه عمدی هر دو تخلف است و با آن برخورد می‌شود.