بیکاری هم‌معنای بازنشستگی نخواهد بود، اگر...

ورود به دوره سالمندی برای بسیاری از افراد برابر است با بازنشستگی. در این میان، وضعیت کارمندان و شاغلان در ادارات، سازمان‌ها و موسسات مختلف که بدون دخالت کارمند و براساس ضوابطی معین بازنشسته می‌شوند، با افرادی که مشاغل آزاد دارند و به‌طور خودخواسته از فشار کاری خود می‌کاهند، متفاوت است. بر این اساس واکنش افراد در برابر بازنشستگی مشابه نیست. برخی از بازنشستگی خوشحال می‌شوند و برخی به محض بازنشستگی به دلایل معیشتی یا شخصی، تمایل دارند مجددا صاحب شغل شوند.

 با توجه به اینکه اکنون در بسیاری از کشورها، بحران بیکاری به معضلی بزرگ بدل شده و حتی نیروهای جوان، به‌راحتی موفق به احراز شغل مناسب نمی‌شوند، ایجاد اشتغال برای نیروی بازنشسته، چندان سهل به نظر نمی‌رسد. گرچه این مشکل در کشورهای کمتر توسعه‌یافته بزرگ‌تر به نظر می‌رسد، اما حتی در کشورهای توسعه‌یافته هم به‌عنوان یک مسئله مهم بررسی می‌شود.

کار در منزل؛ نخستین روش مرسوم

سایت معتبر «بازیابی بازنشستگان»، یکی از مشهورترین سایت‌های اینترنتی است که در سراسر ایالات متحده به جذب بازنشستگان و سالمندانی می‌پردازد که جویای کارهای آسان و با درآمد مکفی هستند. این سایت که در بین کاربران محبوبیت ویژه‌ای دارد، تاکنون هزاران بازنشسته سالمند را به مشاغلی گمارده که به‌راحتی و در منازل قابل انجام هستند. فروش آنلاین و تدریس در منزل از پرطرفدارترین مشاغل موجود در این سایت هستند و تعداد زیادی از معلمان بازنشسته و افرادی را که قدرت بازاریابی خوبی دارند به خود جذب کرده‌اند.

مشاغل مشاوره‌ای و آموزش عالی

نشریه «بیزینس اینسایدر» در بررسی پیرامون مشاغل مناسب برای سالمندان به مسئله مهمی اشاره می‌کند. بازنشستگان اغلب سنین بالا و تجارب شغلی ارزشمندی دارند، بنابراین بهترین گزینه برای یک سالمند بازنشسته، شغلی است که بتوان از طریق آن از تجارب وی بهره‌برداری کرد. اخیرا در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، استخدام بازنشستگان باتجربه، برای مشاوره تخصصی به کادر مدیریت یا تیم‌های اجرایی بسیار مرسوم شده است. مشاوره‌های آموزشی به کارآموزان و تازه‌استخدام شده‌های بخش‌های مختلف، نه‌تنها نوعی کارآفرینی برای سالمندان محسوب می‌شود، بلکه سرعت پیشرفت تازه‌کارها را افزوده و راندمان کلی سیستم‌های شغلی را بهبود می‌بخشد.

از سوی دیگر، توجه به اساتید رده بالای دانشگاهی و دعوت به کار مجدد آنان، به‌ویژه در بخش‌های پژوهشی روشی مفید است. مسئولان دانشگاه کالیفرنیا، مدت‌هاست به جذب مجدد اساتید کهنه‌کار و با معلومات خود می‌پردازند و از همین طریق در سال‌های اخیر، جزو معتبرترین دانشگاه‌ها در بخش پژوهشی طبقه‌بندی شده‌اند.

بازنشستگان همیشه مسن نیستند

مفهوم بازنشستگی برای بسیاری، یادآور افرادی با سنین بالا است. گرچه در اکثر موارد این تصور صحت دارد، اما گاهی برخی از افراد به سبب حوادث پیش‌بینی نشده، به بازنشستگی پیش از موعد دچار می‌شوند. جنگ‌ها، حوادث ناگهانی و برخی مشکلات غیرمترقبه، زمینه‌ساز چنین بازنشستگی‌هایی هستند. نمونه‌هایی ملموس از چنین اتفاقاتی افرادی با مشاغل نظامی یا پرخطر، مثل آتش نشان‌ها هستند. جنگ‌ها، عموما قربانیان بی‌شمار و نقص عضو‌های پر تعدادی به همراه خواهند داشت.

طبق آمارهای منتشره از سوی دولت ایالات متحده، جنگ‌افروزی‌های اخیر این کشور در عراق و افغانستان، میلیون‌ها سرباز نقص عضوی را به جامعه نظامی این کشور تحمیل کرده است که اغلب به بازنشستگی پیش از موعد دچار شده‌اند. اوایل سال 2012 میلادی و پس از اعتراضات گسترده این افراد به بیکاری و مشکلات اقتصادی، دولت قول داد تا به ایجاد شغل برای این افراد اقدام کند. بسیاری از مراکز دولتی و بانک‌ها موظف به استخدام نیروهای واجد شرایط از بین این افراد شدند و اطلاعات تمامی متقاضیان جویای کار در لیست‌های دولتی ثبت شد، اما به نظر می‌رسد یافتن کار برای این دسته از افراد کمی دشوار‌تر از افراد دیگر خواهد بود.

دولت‌ها و زیرساخت‌ها

گرچه بنگاه‌های کاریابی خصوصی و برخی سازمان‌های غیر‌دولتی برای بازنشستگان راه‌حل‌های خوبی دارند، اما نقش دولت‌ها در ایجاد زیرساخت‌های شغلی و اشتغال‌زایی بسیار حائز اهمیت است. به نظر می‌رسد کشورهای توسعه‌یافته که روی زیرساخت‌های آموزشی و استخدامی خود نظارت بیشتری داشته‌اند، با بازنشستگان نیز مشکلات کمتری دارند. دولت‌های آلمان و فرانسه، سال‌هاست با ارائه آموزش‌های پیش از خدمت و ضمن خدمت، باعث شده‌اند بازنشستگانی فرهیخته و توانمند تربیت شوند که پس از پایان دوره کار رسمی‌شان به‌راحتی جذب بازار کار آزاد شوند. بسیاری از کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه‌یافته، بازنشستگانی دارند که با دنیای تکنولوژی و خدمات اینترنتی آشنایی ندارند و در نتیجه استخدام مجدد آنها کمی دشوار است. ایرلند از کشورهایی است که اخیرا برنامه 10 ساله آزمایشی را برای ارتقای سطح تحصیلی و مهارتی کارمندان، به‌ویژه در بخش دولتی تصویب کرده است تا آینده شغلی این افراد را روشن‌تر سازد.