عضو شورای عالی بورس / بورس هنوز یک امتیاز دست نخورده دارد

دبیرکل اسبق بورس با بیان اینکه بازار سهام به‌زودی خود را پیدا خواهد کرد، گفت: اگر در نسبت قیمت بر درآمدی بازار سهام، به‌جای بدهی رقم سرمایه گنجانده شود می‌بینید که نسبت قیمت بر درآمد بازار دو مرتبه می‌شود. حسین عبده تبریزی با دفاع از پیش‌بینی‌های اخیر خود مبنی بر بازگشت بازار با قدرتی فراتر از رشد قبل، عنوان کرد: «آنچه پیش‌بینی کردم می‌تواند اتفاق بیفتد. در پیش‌بینی‌های مالی حرکت‌ها می‌تواند چند هفته جابه‌جاشود اما روشن است که این بازار بالا خواهد رفت و طبیعی است توقع مردم درباره تحقق این موضوع در کمترین زمان ممکن باشد.»

وی در ادامه با بیان اینکه بازار سهام از دو یا سه عامل به‌طور جدی مورد آسیب قرار گرفته است، گفت: عامل اول سودآوری شرکت‌هاست که واقعیت‌های اقتصادی کشور را نشان می‌دهد. وقتی در اقتصاد کنونی نرخ تورم کاهنده می‌شود بنگاه اقتصادی برای کسب بازده، ناگزیر به افزایش سودآوری از طریق ایجاد و افزایش بهره‌وری به نسبت سرمایه هستند، اما علاوه بر شرکت‌ها اکنون بانک‌ها نیز با مشکل مواجه هستند.

عضو شورای عالی بورس در ادامه افزود: برخی می‌گویند آنهایی که خوراک دو سنتی به مجتمع‌های پتروشیمی می‌دادند به گسترش سودهای کاذب در این شرکت‌ها دامن زدند که در نهایت افزایش نرخ بازده را در پی داشته است، اما اکنون با واقعیت‌های اقتصادی ایران فعلی یا با نرخ تورم 10 درصد، اوضاع همین است که می‌بینید.

وی با اعتقاد به اینکه واقعیت اقتصاد ایران آن‌گونه که در این نوع تحلیل‌ها عنوان می‌شود، نیست به بیان شرایط سودآوری شرکت‌ها پرداخت و گفت: اینکه شرکت‌ها باید با تعدیل چارچوب‌های خود به سمت مدیریت بهتری سوق پیدا کنند واقعیتی است انکار نشدنی، اما اینکه سود شرکت‌ها باید رقم فعلی باشد مطمئنم که باید بیش از این رقم‌ها تغییر کند. دبیرکل اسبق بورس تهران، مسئله نقدینگی را موضوع دوم بازار دانست و افزود: هم‌اکنون اگر نقدینگی در بازار سهام وجود داشته باشد اغلب سهامداران انگیزه‌ای برای فروش نخواهند داشت، اما به هر حال برخی نیازمند پول‌شان هستند و برخی هم وحشت می‌کنند که بازار از این جایی که هست پایین‌تر ‌رود و می‌فروشند.

عبده تبریزی ادامه داد: وحشت از ریزش ادامه‌دار قیمت‌ها متأسفانه از عدم تحلیل بازار سهام ناشی می‌شود. روزی که بازار خوب بود می‌گفتند شاخص از 100 هزار واحد فراتر می‌رود، امروز که بازار در رکود است می‌گویند از 50 هزار واحد هم پایین‌تر می‌رود، این موضوع همان وحشت‌زدگی یا پنیک سراسری را برای بازار ایجاد می‌کند. وی ادامه داد: بزرگان بازار که همیشه مازاد واریزی داشته‌اند و همیشه می‌خریدند الان وضعیت متفاوتی پیدا کرده‌اند. صندوق‌های بازنشستگی که 50درصد خرید‌های بازار همواره متعلق به آنها بود الان به وضعیتی رسیده‌اند که جریان نقدینگی‌شان با مشکل مواجه شده و فروشنده سهام هستند. به عبارتی دیگر تأمین‌کننده نقدینگی سیال اکنون دچار مشکل شده و حالا اینکه چقدر طول می‌کشد بتوانیم جایگزینی برای آنها تأمین کنیم موضوعی است که برای بازار سهام باید حل شود.

عضو شورای عالی بورس ادامه داد: وضعیت نرخ غیر‌تعادلی بانک‌ها نیز موضوع دیگری است که باید به آن توجه داشت. وقتی بانک به سپرده‌ها 25 درصد سود می‌دهند طبیعی است که بازار سرمایه قادر به پرداخت این نرخ غیرتعادلی نباشد؛ همان‌طور که بانک‌ها هم نمی‌توانند پرداخت کنند.

عبده تبریزی با بیان اینکه بانک‌ها سال گذشته به‌طور حتم نتوانستند 150 هزار میلیارد تومان سود به‌دست آوردند، عنوان کرد: روشن است که بخشی از این سود‌ها عملیاتی نبوده و هیچ بانکی سود عملیاتی نداشته است. از سویی دیگر بانک مرکزی اقدام به کنترل سود سهام بانک‌ها کرد اما 10 برابر سود بانک‌ها سود سپرده‌گذارها بود که اکنون معضل بازار شده است. وی افزود: کماکان معتقدم که بازار هنوز یک موضوع را شناسایی نکرده و آن عبارت است از موقعیت جدید کشور در منطقه و جهان که اعتبار ایران را اضافه می‌کند و این تنها چیزی است که بازار به مقدار قابل‌ملاحظه‌ای هنوز آن را تنزیل نکرده و بازار از این نقطه رشد خود را شروع می‌کند.

وی در برابر این پرسش که وقوع این رخداد در چه زمانی رخ خواهد داد و چرا ریزش قیمت‌ها حتی سهام گروه‌های دیگر بورسی را که تحریم‌ها تأثیری بر آنها ندارند تحت تأثیر قرار داده است، گفت: این موضوع نشان‌دهنده این است که حتی بزرگان بازار هم از این دیدگاه تحلیلی برخوردار نبوده و حتی آنهایی که این دیدگاه تحلیل‌محور را دارند از توانایی نقدینگی برخوردار نیستند.

عبده تبریزی با این عنوان که برخی شرکت‌ها به پایین بودن قیمت سهام معتقدند، عنوان کرد: اگر در نسبت قیمت بر درآمدی بازار سهام، به‌جای بدهی بیایید سرمایه بگذارید می‌بینید که نسبت قیمت بر درآمدی بازار برابر با دو مرتبه می‌شود. شرکت‌ها اکنون بابت هزینه‌های مالی دچار زیان شده‌اند. بدهی شرکت‌های بورسی طی دو سال اخیر بدون تغییر بالغ بر 47 هزار میلیارد تومان بوده است. با احتساب جرایم و وجوه التزام این رقم به 9هزار میلیارد تومان افزایش یافته و این نشان‌دهنده وضعیت نامناسبی است که ایجاد شده که من اعتقاد دارم که بازار برمی‌گردد اما اینکه در یک فاصله زمانی کوتاه برگردد چنین اعتقادی ندارم.