به جای یارانه خواهان رقابت باشید

وزیر راه، مسکن و شهرسازی روز گذشته صبحانه را با بخش‌خصوصی در اتاق ایران خورد؛ جلسه‌ای که با آرام شدن پچ پچ و رد و بدل کردن اخباررسمی و غیر‌رسمی از مجلس و دولت و یادداشت کردن سوال‌ها و خواسته‌ها از نماینده دولت شروع شد. این صبحانه کاری نه تنها سفره دل بخش‌خصوصی را باز کرد، که بیشتر از آن نارضایتی دولت هم مطرح بود، گلایه دولت از خودش و بخش‌خصوصی. عباس آخوندی ریشه خشک اقتصاد ایران را هدف گرفت و آب پاکی را هم بردستان بخش‌خصوصی ریخت؛ از نفوذ اندیشه‌های اقتصادی ناکارآمد و نهادینه شده در ایران گفت و از اتاق انتقاد کرد که چرا واکنشی به این اشتباهات ندارد، چرا اتاق نمی‌خواهد مستقل شده و رقابت کند و از دولت یارانه تولید می‌خواهد.

وزیر راه، مسکن و شهرسازی سخنانش را با عنوان «دوران جان سختی اندیشه سوسیالیزم و سرگردانی بازار» شروع کرد؛ اندیشه‌ای که به نظر وی در 90 سال گذشته در اقتصاد جا خوش کرده است. به گفته وی قیمت‌گذاری، تفتیش اسعار، تثبیت قیمت‌ها و قیمت ارز مسئله همیشگی اقتصاد کشوربوده و هست. آخوندی به نقل از یکی از مورخان کشور، بررسی ورود تجدد و مدرنیته به کشور را لازمه برنامه‌ریزی برای رونق و توسعه اقتصاد کشور دانست و گفت: عمده این اندیشه بعد از شکست ایران از روس است، بنابراین عمده‌ترین آشنایی ما با غرب و اندیشه‌های جدید پیش از آنکه با غرب اروپایی باشد با غرب روسی است.

به گفته وی، بستر ایران به لحاظ فقر مادی و فقر دانش برای رشد اندیشه‌های چپ آماده بود و نگاهی به سیاست‌های اقتصادی ایران نشان می‌دهد در دوره جدید همیشه در حل مسائل راهکارهایی با گرایش سوسیالیستی به کار گرفته شده است. آخوندی گفت: در سال 1305 مسئله‌ای مانند تسعیر نرخ ارز، مبادلات ارزی و. . . مطرح می‌شود و به دنبال آن نخستین قانونی که وضع می‌شود قانون اسعار خارجی در سال 1308 است. بلافاصله برخی بازرگانان اعتراض می‌کنند. اتفاقی که می‌افتد این است که قانون اسعار خارجی با قانون تفتیش اسعار که مانند سازمان حمایت از مصرف‌کننده امروزی بوده بیشتر تثبیت می‌شود و بلافاصله در سال 1309 ما قانون دولتی کردن تجارت خارجی را داریم.

وزیر راه، مسکن و شهرسازی این تاریخچه را بیان کرد تا بگوید هیچ وقت اندیشه‌ها برای حل مشکل متکی بر بازار نبود. به گفته وی، در ایران جامعه و بازار رویکرد روشنی برای حل فقر، مدیریت اقتصاد ملی نداشته است. آخوندی گفت: در آن دوره بیشترین اعتراضات به این قوانین در دولت صورت می‌گرفت. به گفته وی، این نوع اندیشه تا دوران محمدرضا پهلوی هم ادامه یافت و از انقلاب سفید هم به‌عنوان نمونه آشکار آن نام برد. آخوندی ادامه داد: اقتصاد ما در تمام دوران تا به امروز بر همین اساس بوده و بازار و بخش‌خصوصی هم هیچ حس واقعی نسبت به این ماجرا از خود نشان نداده است.

وزیر راه، مسکن و شهرسازی حل این مسئله را به چگونگی برخورد بازار و اتاق بازرگانی مرتبط دانست و گفت: این اندیشه مانع بزرگ رسیدن به توسعه ملی است و به دلیل مشکلات اقتصاد ایران، حتی بخش‌خصوصی هم که مدعی بازار است، وضعیت روشنی ندارد.
وی اجرای بد سیاست‌های اصل 44 و هدفمندی یارانه‌ها را از مشکلات مهم اقتصاد ایران برشمرد و گفت: به محض ابلاغ اجرای سیاست‌های این اصل، سهام عدالت را مطرح کردند که این موضوع سبب شد همه اثرات مثبت سیاست‌های اصل 44 نادیده گرفته شود و در حالی که سهام عدالت برای 3میلیون نفر مشمول شده بود تعداد آن به 39 میلیون نفر افزایش یافت و این مسئله بازار را سرگردان کرد.

آخوندی رفتار اتاق وقت و بخش‌خصوصی را در ابلاغ سیاست‌های اصل 44 برخلاف انتظارش منفعل عنوان کرد و با اشاره به هدفمندی یارانه‌ها گفت: اصل این قانون برای اصلاح قیمت انرژی بود، اما با کسر بودجه در اول راه مواجه شد و نکته مهم‌تر اینکه اتاق خواستار یارانه تولید شد، درحالی که یارانه تولید یعنی وابسته کردن کل اقتصاد به دولت. آخوندی قوی شدن بخش‌خصوصی را با وجود سازمان هدفمندی یارانه‌ها و حمایت از تولید بعید دانست و از اتاق انتقاد کرد که چرا تا به حال خواستار انحلال این سازمان نشده است.

وی با بیان اینکه هنوز میزان بدهی دولت روشن نیست، گفت: معلوم است در عدم شفافیت عده‌ای منافع دارند. از این بدهی‌ها چرا فقط 381هزار میلیارد تومان اعلام شده و تنها بدهی پیمانکاران درشت‌نمایی می‌شود که بیش از 15هزار میلیارد تومان نیست. بقیه بدهی‌ها کجاست؟

رئیس اتاق ایران میزبان صبحانه روز گذشته نیز در این جلسه شکل‌گیری خصوصی‌سازی واقعی را در برنامه ششم از توقعات این اتاق عنوان کرد و با اشاره به دیدگاه وزیر راه در حمایت از بخش‌خصوصی، واگذاری منطقی و اصولی پروژه‌های نیمه تمام را از این وزارتخانه خواستار شد. محسن جلال‌پور در پاسخ به انتقادات مطرح شده از سوی وزیر راه و شهرسازی به فعالان اقتصادی گفت: مدرنیته در ایران در ظاهر اتفاق افتاده و منابع خدادادی که در اقتصاد دولت بوده، در راه‌های غیر‌از توسعه هزینه شده است.

رئیس اتاق گفت: در برنامه ششم توسعه نیز انتظار می‌رود کوچک‌سازی دولت با توجه به باورهای وزیر به بخش‌خصوصی، از وزارت راه و شهرسازی شروع شود و این وزارتخانه در خصوصی‌سازی پیشگام شود. به گفته وی، خدمات فنی و مهندسی در ایران بسیار بالا است اما به دلیل رکود قابل استفاده نیست و انتظار بخش خصوصی این است که دولت شرایط را برای حضور پیمانکاران ایرانی در سایر کشورها فراهم کند.

جلال‌پور پیشنهاد دیگری هم داشت، او گفت: تعریف پروژه‌های جدید در دولت امکان‌پذیر نیست اما ما به‌عنوان بخش‌خصوصی پیشنهاد دادیم که پروژه‌هایی را ابداع کرده، طرح و ایده برای آن ارائه دهیم و وزارت راه به‌عنوان یک دستگاه حاکمیتی، با انجام آنها موافقت کرده تا از ابتدا تا انتهای کار از سوی بخش‌خصوصی اجرایی شود. رئیس پارلمان بخش‌خصوصی ایران در پاسخ به طرح این سوال از سوی وزیر راه که چرا اتاق خواهان جدی رقابت‌پذیری نیست، گفت: قوانین و مصوبات دولتی برخلاف رقابتی شدن و توسعه بوده است و بخش‌خصوصی فرصتی برای حضور جدی در اقتصاد نداشته است. 

به گزارش «فرصت امروز» جلسه صبحانه کاری هیأت رئیسه اتاق ایران با وزیر راه صبح دوشنبه با حضور فعالان اقتصادی، صنعتگران و بازرگانان عضو اتاق برگزار شد. به گفته رئیس پارلمان بخش‌خصوصی، وزیر راه از حمایت کنندگان جدی بخش‌خصوصی در دولت است و این بخش امیدوار است در خصوصی‌سازی با کمک مشورت‌های این وزیر گام‌های بلندی برداشته شود. فعالان بخش‌خصوصی در این جلسه به بیان مشکلات‌شان پرداختند. برخورد نامناسب برخی معاونین این وزارتخانه در واکنش به انتقادات بخش خصوصی و عدم دسترسی به وزیر برای حل مشکلات، ارائه راهکار برای خصوصی‌سازی و... از انتقادات مطرح شده در این جلسه بود.