بلغارستان خریدار گاز ایران از طریق خط لوله نابوکو است

کشور بلغارستان اعلام کرده که خواهان خرید گاز از ایران است. مقامات بلند‌پایه این کشور تمایل خود را برای احیای خط لوله نابوکو برای خرید گاز از ایران اعلام کرده‌اند. مجله گاز طبیعی اروپا در این‌باره نوشت: استراتژی گازی بلغارستان در سال‌های اخیر تغییر و تحولات بسیار زیادی را تجربه کرده است. این تغییرات از وابستگی شدید به شرکت گازپروم و پروژه‌هایی نظیر ساوت استریم گرفته تا تیره شدن یک شبه روابط صوفیه با مسکو را در بر می‌گیرد.

در همین راستا و در چرخشی دیگر بلغارها مجددا در پی خرید گاز از روسیه برآمده و خود را برای خرید گاز از ایران آماده می‌کنند. مقامات این کشور اخیرا از تمایل خود به احیای پروژه نابوکو در رسانه‌ها صحبت کرده‌اند، احیای این پروژه از دید مقامات بلغارستان به معنای محوریت بخشیدن به ایران و منابع عظیم گاز طبیعی این کشوراست. در همین رابطه گزینه همکاری با ایران نیز مورد توجه بلغارستان قرار گرفته و افزایش فعالیت سفارت این کشور در تهران و مذاکرات گسترده با مقامات و شرکت‌های انرژی ایرانی از جمله نشانه‌های علاقه صوفیه به گسترش همکاری‌های خود با تهران در حوزه انرژی است. 

لازم به ذکر است که به‌رغم دستیابی ایران وقدرت‌های عمده جهانی به یک توافق جامع هسته‌ای، تحریم‌های اعمال شده بر ایران همچنان فعال بوده و حتی در زمان لغو آنها نیز به یک دهه زمان نیاز است تا خط لوله‌ای از این کشور به سوی اروپا احداث شود. این موضوع زمانی تحقق می‌یابد که ایران تصمیم لازم جهت مشارکت در چنین پروژه‌ای را اتخاذ کرده و کشورهای اروپایی نیز حمایت‌های سیاسی و اقتصادی لازم را از آن به عمل آورند. با این وجود جنگ‌های داخلی و بی‌ثباتی گسترده در خاورمیانه و همچنین درگیر شدن ترکیه به‌عنوان اصلی‌ترین مسیر انتقال گاز به اروپا با کردها در این کشور از جمله موانع اصلی تحقق پروژه صادرات گاز به بلغارستان است.

چرخش دوباره به سمت گازپروم

اخیرا بویکو کوتزف، سفیر بلغارستان در روسیه طی مصاحبه‌ای با خبرگزاری ریانووستی اظهار داشت که قرارداد احتمالی بین دوکشور می‌تواند بلغارستان را به مرکز گاز منطقه بدل کند. کوتزف در ادامه از تلاش دو کشور برای از سرگیری صادرات گاز پس از لغو پروژه احداث خط لوله ساوت استریم خبر داد و اعلام کرد که مقامات دو کشور به سختی مشغول کار روی این موضوع به منظور یافتن یک راه‌حل مناسب هستند. در همین زمان تمنوژکا‌پتکووا، وزیر انرژی بلغارستان در جریان کنفرانس اقتصادی سن‌پترزبورگ ضمن دیدار با الکساندر نوواک همتای روس خود پیشنهاد انتقال گاز روسیه از طریق خاک بلغارستان به اروپا را مطرح کرد، موضوعی که در صورت تحقق صوفیه را به مرکز انتقال گاز در منطقه بدل خواهد کرد.

لحن رسانه‌های بلغارستان در ماه‌های اخیر نسبت به روسیه با توجه به این فرض که خط لوله Nord Stream 2 در نهایت احداث و افتتاح خواهد شد، تغییر کرده است. بررسی و تفسیر تمامی گزینه‌های موثر در زمینه تبدیل شدن بلغارستان به هاب انرژی منطقه از جمله موضوعات مورد علاقه رسانه‌های بلغارستان در هفته‌های اخیر بوده است. به‌رغم تلاش‌های مقامات بلغارستان برای مشارکت در پروژه‌های انرژی منطقه، مطرح شدن پیشنهاد احداث خط لوله Tesla که احتمالا کشورهای یونان، مقدونیه، صربستان و مجارستان از سوی کارشناسان اقدامی عملی جهت کنارگذاشتن بلغارستان از معادلات توسعه امنیت انرژی در منطقه بوده که در صورت تحقق، پیامدهای دیپلماتیک قابل توجهی را به دنبال خواهد داشت.

در نهایت مدت زیادی به برگزاری نشست مقامات روسیه و بلغارستان به منظور یافتن راه‌حلی مناسب برای گسترش همکاری‌های دو کشور در حوزه انرژی باقی نمانده است. لازم به ذکر است که به‌رغم اشتیاق بلغارستان برای مشارکت در پروژه‌های منطقه، گزینه دیگری در مسکو مورد بررسی قرار گرفته است. تهران در این میان از روس‌ها خواسته تا با اتصال به ارمنستان و سیستم انتقال گاز ایران - ارمنستان پیوسته و درنهایت گاز ایران را به اروپا صادر کند. شکی نیست که تحقق این پروژه بازار گاز اروپا را به‌شدت تحت‌تاثیر خود قرار خواهد داد اما در حال حاضر صحبت از این موضوع و امکان تحقق آن اندکی زود به نظر می‌رسد.

به عقیده کارشناسان، علت طرح احیای پروژه نابوکو از سوی بلغارستان آن است که قرارداد صادرات گاز از میدان گازی شاه دنیز 2 میان آذربایجان و بلغارستان و انتقال آن از طریق خط لوله TANAP – TAP گاز مورد نیاز صوفیه در بلند‌مدت را تامین نکرده و پاسخگوی مصرف داخلی این کشور نخواهد بود. در این بین بلغارها هم‌اکنون مشغول بررسی امکان همکاری گسترده با شرکت ملی نفت آذربایجان SOCAR بوده و به صراحت از سرمایه‌گذاری این شرکت در پروژه‌های انرژی خود استقبال کرده‌اند. گفتنی است همکاری‌های دو کشور در حوزه انرژی شامل ساخت یک مخزن زیرزمینی جهت ذخیره گاز و ساخت پمپ گاز برای خودروهای گازسوز می‌شود. با این حال هنوز مشخص نیست که گاز مورد نیاز این پروژه‌ها نیز توسط جمهوری آذربایجان تامین خواهد شد یا خیر؟

پی نوشت: نابوکو خط لوله‌ای است که قرار بود گاز طبیعی را از منابع دریای خزر به اروپا از طریق آذربایجان، گرجستان، ترکیه، بلغارستان، رومانی، مجارستان و اتریش منتقل کند. هدف اصلی از احداث این خط لوله کاهش وابستگی منابع تامین انرژی اروپا به روسیه بوده و اغلب اعضای اتحادیه اروپا و آمریکا از این پروژه حمایت می‌کردند. این خط لوله رقیبی برای پروژه خط لوله South Stream به شمار می‌رفت.