چالش ها، موانع و زیر و بم تولید پوشاک ایرانی در گفت و گوی «فرصت امروز» با یک تولید کننده / برند‌سازی لازمه توسعه‌ یافتگی نیست

قانون تعزیرات همه را متضرر کرده است

مجید افتخاری دانش آموخته دکترای مدیریت اجرایی و کارآفرینی بیش از 20 سال است که در صنعت پوشاک مشغول بوده و در این مدت توانسته برند عصر جدید را پایه گذاری و اداره کند.

این برند 10 فروشگاه در سطح شهر تهران دارد و توانسته بیش از 300 شغل در بخش تولید و فروشگاه ها ایجاد کند که از این میزان 200 نفر در بخش تولید مشغول به کار هستند. این فعال اقتصادی معتقد است صنعت مد طیف و گستره بسیار بزرگی است که دربرگیرنده گرایش های متفاوت زندگی انسان ها بوده و بخش اعظمی از چیزهایی که روزمره با آنها درگیریم زیر چتر تولیدات این حوزه قرار دارند.

این صنعت پاسخگوی رویکردهای مختلف انسان هاست و فرهنگ هر جامعه آن را شکل می دهد. پوشاک از نیازهای اساسی به حساب می آید و از آنجایی که طیف های مختلف جامعه درگیر آن هستند از اهمیت بالایی برخوردار است. این حوزه علاوه بر خلق ثروت، ابزاری است برای انتقال مفهوم و رساندن پیام انسان ها به یکدیگر. عصر جدید بیشتر در شهر تهران شعبه دارد و به تازگی شعبه تازه ای در بابل افتتاح کرده است.

به صورت تخصصی مانتو، پالتو و بارانی تولید می کنند و بر پوشاک بانوان تمرکز دارند و هدف گذاری آنها بر گسترده کردن و ورود بیشتر به تولیدات مخصوص خانم هاست. «فرصت امروز» در نظر دارد از این به بعد در این صفحه کارآفرینان ایرانی را به شما معرفی کند و سری به زندگی و کسب و کار آنها بزند.

خبرنگار ما ذره بین به دست به آنها سر می زند تا دیدگاه های اقتصادی خود را محک بزند و نقش این فعالان را در آینده اقتصاد کشور بررسی کند. بنابراین با ما همراه باشید تا از آنچه زیرپوست اشتغال در کشور می گذرد، مطلع شوید.

در ابتدا تاریخچه مختصری از آغاز کسب و کار عصر جدید بگویید و اینکه چطور امروز در اینجا ایستادید؟

مجموعه عصر جدید از اواخر دهه 60 شروع به فعالیت کرد. برادر و خواهرم این برند را پایه گذاری کردند و تمام مراحل ابتدایی این کار زیر نظر آنها راه اندازی شد. من از اوایل دهه 70 به این مجموعه اضافه شدم. اوایل مسیر و حرکت سازمان این طور نبود و فعالیت ها به این گستردگی که در حال حاضر هست وجود نداشت. همه در کنار هم از صفر مطلق شروع کردیم و در ابتدا محصولات بسیار اندکی داشتیم.

قواره های محدودی را انتخاب می کردیم و با ریسک های بسیاری روبه رو بودیم. مدتی وارد کننده بودیم و پس از آن هم زمانی خارج از ایران تولید می کردیم. شرایط به گونه ای رقم خورد که ترجیح دادیم در داخل تولید کنیم. پتانسیل ها را شناختیم و به طور مقطعی کار مطالعاتی روی بازار انجام دادیم. نیاز بود تجهیزات و دانش فنی را وارد کنیم.

با مشکلات بسیاری مواجه شدیم و موانع بی شماری در مقابل مان وجود داشت با این حال نخستین مسئله به روز شدن بود که با وجود مشکلاتی که در حوزه تجارت خارجی وجود داشت با سختی توانستیم سرپا بمانیم و فعالیت خود را ادامه دهیم. از زمانی که نوسان نرخ ارز در بازار به وجود آمد بر تولید داخلی تمرکز کردیم.

چه فاکتورهایی در تولید داخلی وجود دارد؟

خب می توانم بگویم در مقطع خاصی شرایط برای تولید کننده مناسب بود. در حال حاضر هم تولید در داخل کشور مزیت هایی دارد که در مقایسه با شرایط در خارج از ایران برای تولید کننده به صرفه تر است. به زبان ساده چند عامل مهم مثل ارزان بودن انرژی، دستمزد پایین کارگر و سهولت دسترسی به منابع اولیه از مزیت های تولید در داخل است. موانع متعدد بسیاری نیز وجود دارد که شاید بتوان گفت مهم ترین عامل نبود ثبات و استمرار در سیاست ها به خصوص سیاست های اقتصادی است.

چرا در حوزه پوشاک با محدودیت برند سازی مواجه هستیم؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید اشاره کنم که یکی از دلایل اصلی این ماجرا نبود یک تعریف مشخص از واژه برند است. بسیاری از تولید کنندگان داخلی از این اصطلاح استفاده می کنند در حالی که هیچ شناختی از چند و چون آن ندارند. اینجا یک فرضیه مطرح می شود که ما در کدام صنعت کشورمان در سطح جهانی برند سازی کرده ایم که از تولید کنندگان پوشاک چنین انتظاری داریم؟

در واقع چه اراده ای برای ورود به بازار جهانی پوشاک داشتیم که پس از آن کم کاری کردیم؟ در سال های اخیر این بحث مطرح شده و هدف اصلی آن کوبیدن تولید کننده ایرانی است. اگر قرار است بگوییم صنعت پوشاک ضعیف است از واژه برند استفاده نکنیم.

اگر در این حوزه کم کاری وجود داشته در کدام صنعت ایرانی برندی جهانی داریم؟ دنیا کدام برند تولیدی ایرانی را می شناسد و به آن اعتماد دارد؟برند سازی لزوم توسعه یافتگی نیست. چین نخستین صادر کننده پوشاک جهان است. چند برند چینی می شناسید؟ ترکیه یکی از تولید کنندگان بزرگ بازار جهانی است به جز تعداد اندکی چند برند جهانی شناخته شده دارند؟

ما در درک مفاهیم دچار مشکل هستیم. من احساس می کنم در این حوزه جهانی سازی نکردیم و دلایل متعددی دارد؛ اول اینکه بسیاری از برندهای جهانی که در این حوزه مشغول هستند سال ها پیش از ما شروع کردند و اکنون در این جایگاه قرار دارند. یعنی سابقه ای بیش از 100 سال دارند. زمانی که پیشرفته ترین وسیله نقلیه در کشور ما درشکه بود آنها ماشین آلات صنعتی داشتند و کار می کردند.

بسیاری از این گروه های بزرگ با انقلاب صنعتی رشد کردند و ما اصلا در خیال چنین چیزهایی نبودیم. این گروه ها تجربه بازارهای جهانی دارند و رکودهای بسیاری تجربه کردند، همان طور که اوج ها را دیدند. با ظرف زمان بزرگ شدند و در مقاطعی پول درآوردند که کسی در بازار نبود.

دهه 60 یک بازار بکر بود و کسی به آن شکل فعالیت نمی کرد. جمعیت یکباره رشد کرد و هر کسی که وارد شد موفق بود. دنیا در چنین شرایطی بود و آنها فعالیت کردند. بدون فیلترینگ و اذیت و آزار در شرایطی فعالیت کردند که به این نقاط برسند. مجموعه هایی ساختند که دنیا بشناسد. ما در این میان کجا هستیم؟ زمانی که این گروه ها در حال چیدن میوه های درختان خود هستند ما به فکر کاشت نهالیم.

وقتی هنوز درگیر مفاهیم هستیم چطور از رقابت با مجموعه های 150 ساله حرف می زنیم. ما به خام فروشی عادت کرده ایم. نباید فراموش کنیم تحریم ها استخوان ما را خرد کردند. آلزایمر توقعات کاذب ما را بالا برده است.

تولید کننده هم تمایلی برای ورود به بازار جهانی ندارد و برای رسیدن به آن تلاشی نمی کند.

اســـاسا چـــرا تولید کننده ای که با مشکلات ریز و درشت داخلی درگیر است، باید دغدغه ورود به بازار جهانی داشته باشد؟ وقتی مسائل اساسی یک گروه تولیدی در سربالایی تامین قرار دارد چطور می شود برای رسیدن به قله ها برنامه ریزی کرد. ما تولید کنندگان باید بدویم تا همسوی تورم شویم. در ایران نمی شود یک بازه 10 ساله مشخص برای رقم تورم تعیین کرد. تولید در ایران یک بیماری دوست داشتنی برای تولید کننده است و با قاطعیت تمام باید بگویم که تولید کننده به خاطر عشق و علاقه ادامه می دهد.

فعالیت های تجاری پرسود تری از کارآفرینی وجود دارد. قوانینی برای حمایت از مصرف کننده تحت عنوان قانون تعزیرات تدوین کردیم که بزرگ ترین ضربه را به مصرف کننده زد. چطور می شود با نوسان بالای تورم در کشور یک محصول را با 20درصد سود ثابت تولید کرد؟ وقتی یک سازمان به جای برنامه ریزی برای پیشرفت تولید کننده ایرانی سعی می کند کمبود بودجه و منابع مالی خود را تامین کند چطور می شود انتظار بهبود و توسعه داشت؟ تا زمانی که مکانیزم جریمه وجود داشته باشد اوضاع تغییری نخواهد کرد. اگر یک تولید کننده داخلی در هر حوزه ای توانست با فرمول تعزیرات کالا تولید کند واقعا باید در بالاترین سطح از او تقدیر کرد.

با توجه به توضیحاتی که ارائه شد آیا صادرات در این حوزه وجود دارد؟

بله صادرکننده داریم و برخی اجناس را صادر می کنیم اما تحت شرایط خاص و منحصر به فرد. چندی پیش در نشستی که با تولید کنندگان داشتیم همین موضوع مطرح شد. سه نفر صادر کننده در جمع بودند که غرامت های هنگفتی پرداخت کردند. آنها مواد اولیه را وارد و تولید می کنند. یکی از این شرکت ها از ما خواست یک سری ملزومات را روی محصول آنها قرار دهیم، یک باره مواد اولیه 45 روز در گمرک گیر کرد. خب ما یک قرارداد 60روزه با این شرکت بستیم.

نتیجه این شد که اجناس سفارشی دیر به مقصد رسید و شرکت ایرانی مجبور شد 40درصد سود خود را به پرداخت غرامت اختصاص دهند. وقتی شرایط برابر نداریم و تا این حد دست و پای مان بسته است چرا انتظار داریم دنیا به ما توجه کند. اصلا نباید از این موضوع صحبت کنیم. با این قوانین هم به تولید کننده فشار آوردیم هم حق مصرف کننده را ضایع کردیم. از این طریق فرهنگ دروغ و دروغگویی را در جامعه ترویج می کنیم. با این شرایط تولید کنندگان را مجبور به تعطیلی واحدهای شان می کنیم.

به عنوان سوال پایانی چشم انداز امسال و سال های آینده را چگونه ارزیابی می کنید؟

در دو سه سال قبل فعالیت های مناسبی انجام شده که امکان گسترش تجارت را در چند سال آینده فراهم می کند. همچنین با توجه به اینکه تصمیم گرفتیم روابط مان را با کشورهای صاحب صنعت و توسعه یافته ترمیم کنیم می توان امید داشت شرایط نسبت به قبل تغییر کند اما این یک طرف ماجراست. باید در داخل اقداماتی انجام دهیم و با اصلاح قوانین تجاری و همچنین پر کردن خلأ های قانونی که وجود دارد سعی کنیم با مسیر جهانی همسو شویم. آنگاه می توان امید داشت با تغییری محسوس در شرایط تولید و تولید کننده در ایران روبه رو شویم.

***

مجوز و سرمایه اولیه

برای تاسیس یک واحد کارگاهی تولیدی لباس باید در نخستین قدم به معاونت صنایع دستی و گردشگری استان محل سکونت خود مراجعه کنید. بعد از آن سراغ صنف تولید کنندگان و فروشندگان پوشاک بروید و مراحل تعیین شده را طی کنید. حالا به منظور دریافت پروانه تولید کارگاهی باید پرسش نامه مربوطه را از معاونت صنایع دستی استان دریافت و تکمیل کنید، پس از آن کارشناس سازمان محل کارگاه شما را مورد بازدید و ارزیابی قرار می دهد. اگر تایید شد معاونت صنایع دستی استان برای شما مجوز تولید صادر می کند. داستان پروانه کسب و بهره برداری هم در اختیار صنف است که خودتان می دانید.

برای راه اندازی یک واحد تولیدی به حداقل 25 تا 30 کارگر ماهر و خیاط احتیاج دارید. جدای از هزینه های لازم برای تامین مکان و هزینه های متفرقه به حداقل 300میلیون تومان پول احتیاج دارید. تولید کنندگان برای شما یک توصیه اساسی دارند و معتقدند اگر کسی بخواهد وارد کار تولید شود حداقل باید شش، هفت سال فروشندگی و شاگردی کرده باشد. به قول ما تا خاک کف بازار نخوردید سودای تولید را در سر نپرورانید که نتیجه ای جز شکست برای شما نخواهد داشت.

***

فرصت و تهدید

مهم ترین قسمت تولید پوشاک تهیه پارچه است. نوسان قیمتی پارچه می تواند یک مانع اساسی در این راه باشد. تولید کنندگان به ما می گویند بهره بانکی، هزینه های بالای حمل و نقل و نامناسب بودن شرایط بازار تهدیدهایی است که می تواند کسب و کار شما را با خطرات جدی روبه رو کند.

در کنار این نکاتی که می تواند باعث بهبود شرایط شما در بازار باشد، دسترسی داشتن به مواد اولیه مرغوب و استاندارد، برخورداری از سالن های تولیدی و استفاده از تکنولوژی های روز، استفاده و بهره گیری از استعدادهای بالقوه برای طراحی و تولید، همچنین ارائه های ایده های نو و خلاقانه در واقع پلی است به سمت بهبود کسب و کار تولیدی پوشاک شما که می تواند امنیت سرمایه گذاری شما در این حوزه را بالا ببرد.

الگو و برش از موارد مهمی است که یک تولیدی پوشاک باید به آن توجه کند و تاثیر بسیاری در فروش دارد. الگوها می توانند توسط برشکارهای باتجربه از روی یک نمونه لباس کپی شوند و همچنین می توان از الگوهای آماده استفاده کرد یا از طراحان الگو بهره گرفت.

ارتباط با نویسنده: saber.afsharzade@gmail.com