برندینگ جهانی سینمای ایران

اگر ما نتوانیم به شکل منطقی و درست بازار های جدید داشته باشیم، این به نفع سینمای ایران است. اگر هدف نهایی به دست آوردن بازار باشد مهم نیست این حرکت به سمت سینمای هالیوود یا بالیوود یا هر سینمای دیگری اتفاق بیفتد. ما پیش از انقلاب نیز کارهای متنوع مشترکی انجام دادیم که آن کارها نتوانستند موفق عمل کنند. اکنون نیز کارهایی انجام شده و نمی توان به صورت قطع گفت که این کارهای مشترک جواب می دهد یا خیر.

اصغر فرهادی در این حوزه، کاری مانند گذشته را انجام داد که سبب شد  بتواند بازار فرانسه را به دست بیاورد و برند خودش را در جهان جا بیندازد و اکنون توانسته برای فیلم فروشنده بازاری جهانی تعریف کند. اگر نمونه کارهایی که انجام می شود مانند کار آقای فرهادی باشد می توان امیدوار بود این روند نتیجه بخش باشد.

برای ورود به سینمای دنیا باید فیلمی که ساخته می شود از ساختار سینمای کشور میزبان تبعیت کند. مثلا اگر فیلمی در کشور فرانسه می سازیم باید فیلمی بسازیم که قابلیت نمایش در آن کشور و به دست آوردن گیشه آن کشور را داشته باشد. فیلم های استاندارد با ابعاد جهانی ساختن کار ساده ای نیست و نیاز دارد که برندهایی وجود داشته باشد.

اگر این برند ها وجود نداشته باشد ما به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید. برندهایی مانند مرحوم عباس کیارستمی، اصغر فرهادی و جعفر پناهی می توانند به بین المللی شدن سینمای ایران کمک کنند. چون این افراد با برند نام شان زمانی که کاری می سازند در گستره جهانی دیده می شوند و به آن اقبال نشان داده می شود.

همانطور که ما این افراد را در جایگاه برند داریم لازم است در حوزه تهیه کنندگی و گروه های سینمایی، گروه های برند ایرانی داشته باشیم تا در جهان شناخته شوند و شناخته شده بودن این افراد کمک کند فیلم هایی که توسط این گروه ها ساخته شده خریداری و در کشورهای دیگر نمایش داده شوند.

به گمان من اگر نظر ما رسیدن به سینمای صنعتی در حد و اندازه بالیوود و هالیوود است ابتدا باید بازارها را خطاب قرار دهیم. ما تا مدت ها جشنواره را به عنوان جشنواره می رفتیم. اما این تفکر اشتباه بوده و ما جشنواره را با هدف بازار باید برویم.

زمانی مطرح شدن در جشنواره اهمیت دارد که بتوانیم بازار آن جشنواره را تصاحب کنیم، بنابراین ساختن فیلم هایی مانند تارکفسکی خیلی تغییری در ساختار سینمای ما ایجاد نمی کند. ما باید با تلاش در مطرح شدن در جشنواره ها از طریق آنها به بازار دست پیدا کنیم. اگر ما این رویه را دنبال کنیم به نتیجه خواهیم رسید. ما سال ها جشنواره را به صرف جشنواره رفته ایم و فکر کرده ایم که تنها باید در جشنواره دیده شویم و جایزه بگیریم، در حالی که هدف اصلی جشنواره بازار آن است.

در حالی که این اشتباهی استراتژیکی بوده است که در همه این سال ها انجام داده ایم. اما اکنون می دانیم که باید به جشنواره برویم تا سینماگران و هنرمندان مان را معرفی کنیم و در کنار این معرفی بازار فیلم مان را پیدا کنیم. وقتی فیلم فروختیم و بازار بین المللی را متوجه بازار ایران کردیم، پس از فروش چند فیلم اول، فیلم های دیگر نیز مورد توجه واقع می شوند و از این مسیر سینمای ایران می تواند در سینمای جهان ورود کند و بازار خود را داشته باشد.

هرچند تاکنون فیلم های ما به واسطه بنیاد سینمای فارابی به جشنواره ها رفته است. اما من معتقدم اکنون سینمای فارابی باید تنها نقش پدر را بر عهده بگیرد. اکنون این بخش خصوصی است که باید فیلم ها را به جهان معرفی کند. با نگاهی به فیلم هایی که در جهان دیده شده  و توانسته اند بازار کشورهای دیگر را به دست بیاورند، شاهد هستید که افرادی غیر از فارابی این بازار ها را به دست آورده اند.

مثلا در مورد فیلم های آقای فرهادی خانم نسرین میر باعث معرفی فیلم جدایی می شود یا در فیلم دیگر خانم کتایون ریاحی موثر است و به گمان من باید بازار بین الملل را به بخش خصوصی بسپاریم و بخش بین الملل فارابی تنها در نقش بزرگ تر این رویه را حمایت کند. اینطور نباشد که فارابی در جایگاه یک نهاد دولتی با بودجه دولتی به رقابت با بخش خصوصی بپردازد. متاسفانه همچنان این روند رخ می دهد و این امر به زیان سینمای ایران است.

به نظر من فارابی نیز مانند دیگر نهادهای دولتی باید همان طور که آن نهادها در نمایشگاه های بین المللی شرایط را برای صنعتگران فراهم می کنند تا بتوانند محصولات شان را بفروشند عمل و کمک کنند سینماگران بخش خصوصی بتوانند کارهای شان را ارائه کنند.

در مورد جشنواره بین الملل هم این جشنواره جشنواره نوپایی است که تازه در حال شکل گرفتن است و هنوز نمی توان گفت که توانسته نقشی در بازار فیلم ایفا کند. اما از آنجا که این جشنواره و کلا در ایران برای ارائه فیلم ها محدودیت وجود دارد، نمی تواند خیلی دست بازی داشته باشد و بتواند در عرصه بین الملل موفق عمل کند. اما به هر حال در جایگاه خودش حرکت مثبتی است که ممکن است در سال های آینده بتواند نقش خوبی ایفا کند.

تهیه‌کننده سینما