برنامه عملیاتی برای اثرات مقابله با تغییر اقلیم نداریم

براساس تمامی مدل‌های اقلیمی، دمای هوای ایران در افق 2030 افزایش می‌یابد اما اطلاعات دقیقی درباره میزان بارش‌ها در دسترس نیست. در نشست مرکز بررسی‌های استراتژیک اطلاعات کلی بدون ارائه راهکاری برای مقابله با بحران‌های آتی توسط علیرضا مساح بوانی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران مطرح شد.

هدایت فهمی، معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو نیز از نبود برنامه عملیاتی برای اثرات مقابله با تغییر اقلیم در سال‌های آتی خبر داد. به گزارش «فرصت امروز» هدایت فهمی تاکید کرد: در ایران متخصص ارائه حرف‌های زیبا هستیم اما راهکار ارائه نمی‌دهیم. 

وی از تصویب و اجرای طرح کلان تغییر اقلیم و خشکسالی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خبر داد. به گفته فهمی، اعتبارات قابل توجهی صرف تصویب این طرح شده اما احتمالا این طرح هم مانند برنامه اجرا شده توسط «مرکز ملی تغییر اقلیم» بسیار کلی و بدون راهکارهای عملیاتی خواهد بود. وی ادامه داد: در طول دوره خدمت خود سه بار برنامه عملیاتی خاص برای بخش آب تدوین کرده‌ام اما قبل از رسیدن به مرحله اجرا با تغییر مدیریت‌ها، تدوین برنامه از ابتدا آغاز شده‌است. در واقع ذکر مصیبت گفتن جزو فرهنگ ایران است و این مسئله به برنامه‌ریزی‌ها هم سرایت کرده‌است. 

معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفا به «فرصت امروز» درباره چگونگی تجویز نسخه استفاده بیشتر از انرژی برق‌آبی و پتانسیل سدهای زیرزمینی در شرایطی که ایران به سمت خشکسالی می‌رود، این گونه پاسخ گفت: تولید برق هیچ آبی را مصرف نکرده و برای تولید انرژی از آب پشت سدها استفاده می‌کنند. ضمن آنکه برای جلوگیری از ریزگردهای جنوب کشور نیز نیاز به احداث سد زیرزمینی داریم تا سفره‌های آب زیرزمینی بالا بیاید. وی ادامه داد: طرفداران محیط زیست با ایجاد سدهای زیرزمینی به دلیل کاهش تغذیه دریاها و اقیانوس‌ها مخالفند اما هیچ کشور خشکی منابع آبی خود را هدر نمی‌دهد. ما مسئول تغذیه آب دریاها و اقیانوس‌ها نیستیم. 

در حالی فهمی از انرژی برق‌آبی و توسعه آن در ایران دفاع می‌کند که زمان تولید برق در این نیروگاه‌ها با نیاز بخش کشاورزی همخوانی ندارد. فهمی در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: در بسیاری از حوضه‌های کشور با کاهش شدید روان‌آب مواجه هستیم. در حوضه کرخه رواناب 60 درصد کاهش می‌یابد.

رواناب تمام حوضه‌ها تا سال 2030 کاهش می‌یابد

علیرضا مساح بوانی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران نیز در سخنان خود از کاهش شدید رواناب تمام حوضه‌های آبریز کشور تا سال 2030 خبر داد. وی افزود: مدل‌های ما در شبیه‌سازی بارش مثل دما عمل نمی‌کنند. تمامی مدل‌های دما می‌گویند ما افزایش دما داریم اما در مورد بارش، بعضی مدل‌ها می‌گویند بارش کم می‌شود ولی بعضی مدل‌های دیگر می‌گویند بارش افزایش می‌یابد.

مساح بوانی ادامه داد: با افزایش دو درجه دمای کشور، حدود 27 میلیارد متر مکعب بر حجم تبخیر اضافه می‌شود. میزان تغذیه آب زیرزمینی حدود 20 درصد کاهش می‌یابد. در شرایط آینده امکان بروز خشکسالی شدید و سیلاب‌های مخرب افزایش می‌یابد. وی گفت: روند بارش‌های کمتر از 5 میلیمتر و 10 میلیمتر همچنان کاهشی خواهد بود. تغییرات رواناب تمامی حوضه‌ها تا سال 2030 کاهشی خواهد بود. بیشترین درصد کاهش رواناب به ترتیب مربوط به حوضه بندرعباس و کرخه- کارون خواهد بود. تامین آب شرب اکثر کلانشهرهای کشور در آینده با مشکل مواجه می‌شود. بیشترین زیان از نظر تغییرات آب سطحی شامل استان‌های خوزستان، فارس و هرمزگان می‌شود. 

به اعتقاد مساح بوانی، اطلاعات ما در زمینه اثر تغییر اقلیم در آینده ایران بسیار کم بوده و نیاز به اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری داریم.

در برنامه ششم مسئله آب کمرنگ دیده شده است

علیرضا پرستار، مشاور معاون آب و خاک وزارت نیرو هم از حضور کمرنگ بخش آب و کشاورزی در برنامه ششم خبر داد. به گفته وی، این بخش‌ها از تغییر اقلیم تاثیر جدی می‌پذیرند. پرستار در تایید سخنان فهمی، معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفا از ضعف در برنامه‌های اجرایی در ایران سخن گفت.

وی افزود: در بحث دریاچه ارومیه اگرچه به‌صورت متمرکز بخش‌های مختلف کشور به مسئله نجات دریاچه ورود پیدا کرده‌اند اما به دلیل مسائل اقتصادی و اجتماعی نتوانسته‌ایم اقدامات مثبتی برای نجات این دریاچه انجام دهیم. بنابراین دربحث تغییر اقلیم باید به تنظیم سند به‌خصوص در حوزه‌‎های اجتماعی بیشتر توجه شود.