بهترین صندوق‌ها و بدترین‌ها کدام بودند / بررسی تطبیقی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری

شاخص بورس تهران پس از رشدی که از سال 91 آغاز کرد و تا زمستان 92 آن را ادامه داد، دچار افت 24هزار واحدی شد و اکثر سهامداران را متضرر کرد البته توصیه‌ای که اکثر کارشناسان و صاحبنظران به افراد تازه وارد به بورس می‌کنند ابتدا، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و پس از کسب تجربه و اطلاعات کافی درخصوص صنایع مختلف اقدام به خریدوفروش سهام مختلف است. بر این اساس قصد داریم ترکیب دارایی‌ها و صنایع بورسی را که صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین و کمترین بازدهی در آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اند در بازه زمانی سه ماهه و یک ماهه منتهی به مرداد ماه سال‌جاری بررسی کرده و دلایل بازدهی مثبت یا منفی آنها نیز بررسی شوند که بر این اساس صندوق‌هایی که از ابزارهای مختلف مالی در پرتفوی خود استفاده کرده‌اند توانسته‌اند در زمان‌های رکود بازار سهام نیز بازده نسبتا مناسبی را کسب کنند. (میزان بازدهی طبق اطلاعات انتهای مرداد ماه ثبت شده در سایت صندوق‌ها، درج شده است)

برای این بررسی، از میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری که بهترین عملکرد را در سه ماهه اخیر داشته‌اند، پنج صندوق که بالاترین بازدهی را به خود اختصاص داده‌اند، در جدول یک ارائه شده است. همان‌طور که در جدول شماره یک نشان داده شده، صندوق گنجینه سپهر با عمر تقویمی307 روز در سه ماهه گذشته 12.44 درصد بازدهی را کسب کرده که طبق بررسی سبد دارایی‌های این صندوق، بیش ار 71 درصد از دارایی‌ها به سهام بانک صادرات25.52درصد وجه نقد و 2.88 درصد نیز به سایر دارایی‌ها اختصاص دارد. با بررسی سه ماهه روند قیمتی سهم بانک صادرات با نماد وبصادر به‌راحتی می‌توان سیر صعودی این نماد لیدر بازار را مشاهده کرد که باعث چنین بازدهی برای صندوق گنجینه در سه ماهه اخیر شده، البته با توجه به وضعیت فعلی نمادهای بانکی به نظر می‌رسد مدیران پرتفوی این صندوق برای پوشش ریسک، پرتفوی خود را بهینه سازند، همچنین در رتبه دوم بهترین بازدهی سه ماهه اخیر صندوق پارس گستر دیده می‌شود که با داشتن 909 روز عمر صندوق، 9.93درصد بازدهی را در سه ماه اخیر کسب کرده است. در نمودارهای 1 و 2 ترکیب دارایی‌ها و صنایع در سبد این صندوق نشان داده شده است: 

طبق نمودارهای 1 و 2 این صندوق 80درصد از پرتفوی خود را به سهام و 10درصد را به اوراق مشارکت اختصاص داده و بخش ناچیز سه درصدی را نیز به صورت نقد نگه داری می‌کند، البته مدیران این صندوق 8درصد را نیز برای سرمایه‌گذاری در سایر دارایی‌ها درنظر گرفته‌اند، همچنین بررسی سبد این صندوق نشان داد که محصولات شیمیایی با 36درصد و ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی با 20درصد بیشترین میزان سرمایه‌گذاری در بخش شرکت‌های سهامی را به خود اختصاص داده‌اند. صنایع خودرو و ساخت قطعات و خدمات فنی مهندسی هرکدام با 17 درصد و بیمه و صندوق بازنشستگی نیز با 10 درصد، ترکیب سرمایه‌گذاری این صندوق است. با بررسی این 5 صنعت در سه ماهه اخیر درمی‌یابیم که شرکت‌های زیرگروه صنعت محصولات شیمیایی روندی خنثی را پیش‌رو داشته‌اند البته تک سهم‌هایی هم مثل پاکشو، پارسان و شیراز نیز روندی صعودی داشته‌اند، اما در گروه ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی اکثر نمادها روندی صعودی را دنبال کرده‌اند و در گروه خدمات فنی مهندسی هم که شامل دو شرکت مپنا و کنترل خوردگی تکین‌کو با نماد رتکو است، روندی صعودی داشته‌اند.

هرچند در یک ماه اخیر همراه با افت شاخص دچار کاهش قیمت شده‌اند. همان‌طور که در جدول شماره یک نیز مشخص شده این صندوق با داشتن عمری تقریبا سه ساله در انتخاب صنایع بورسی در بازه زمانی سه ماهه عملکرد مناسبی داشته که نشان‌دهنده تجربه بالای مدیران این صندوق است و بخشی از دارایی‌های خود را در اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا از سود ثابت آنها در شرایط رکودی بازار سهام بهره‌مند شوند.

جدول شماره دو نیز صندوق‌هایی را که در سه ماهه گذشته عملکرد مناسبی نداشته و پایین‌ترین میزان بازدهی را به خود اختصاص داده‌اند، نشان می‌دهد. صندوق همیان سپهر با بازدهی منفی 7.95درصد کمترین میزان بازدهی را به خود اختصاص داده که نمودار3 ترکیب دارایی‌های این صندوق را نشان می‌هد. طبق اطلاعات ارائه شده از سوی صندوق، تقریبا 80درصد از دارایی‌های این صندوق در بازار سهام سرمایه‌گذاری شده، 6درصد اوراق مشارکت و 15 درصد نیز به سایر دارایی‌ها اختصاص داده شده البته این صندوق هیچ‌گونه وجه نقدی را نگهداری نمی‌کند.

نمودار 4 صنایعی که صندوق بیشترین سرمایه‌گذاری را در آنها انجام داده نشان می‌دهد: طبق نمودار 4، بیشترین میزان سرمایه‌گذاری صندوق همیان سپهر در صنایع بورسی به صنعت حمل‌و‌نقل اختصاص داشته، انبوه‌سازی و املاک و بانک‌ها و موسسات اعتباری نیز به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. با بررسی روند سه ماهه صنعت حمل‌و‌نقل، صعودی بودن اکثر زیرگروه‌های این صنعت مشخص است، اما در گروه املاک و مستغلات به دلیل رکودی که در بازار مسکن حاکم است، اکثر قریب به اتفاق نمادهای این گروه در سه ماه گذشته روندی نزولی را تجربه کرده‌اند، البته جز تک سهم شرکت سخت آژند با نماد ثاژن که سیر صعودی را دنبال می‌کند. اما گروه بانکی و اکثر نمادهای این صنعت در سه ماهه گذشته دارای رشد بوده و پس از آن دچار افت و رکود شده‌اند، البته در این خصوص نکته حائز اهمیت، بهای تمام شده سهام خریداری شده توسط صندوق‌ها است که شاید یکی از دلایل افت یا رشد میزان بازدهی آنها این عامل باشد.

علاوه بر بررسی سه ماهه گذشته، با بررسی میزان و نحوه عملکرد یک ماهه منتهی به 31 مرداد می‌توان قوی‌ترین و ضعیف‌ترین صندوق‌ها را مرتب کرد که جدول 3 صندوق‌هایی که بیشترین بازدهی را در مردادماه داشته‌اند نشان می‌دهد.صندوق اندیشمندان پارس نگر خبره با داشتن عمری 475 روزه توانسته در یک ماهه منتهی به مرداد ماه سال‌جاری بهترین بازدهی را بین صندوق‌های در سهام از آن خود کند که ترکیب دارایی‌های این صندوق در نمودار 5 نمایش داده شده است:

طبق اطلاعات نمودار 5 این صندوق 56درصد از دارایی‌های خود را به سهام اختصاص داده و 33 درصد از منابع را هم در اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کرده و 11 درصد نیز شامل سایر دارایی‌ها می‌شود. شاید یکی از دلایلی که این صندوق توانسته عملکرد بهتری نسبت به سایر صندوق‌ها داشته باشد، سرمایه‌گذاری تقریباً یک‌سوم از دارایی‌ها در اوراق مشارکت است که هم باعث پوشش ریسک افت قیمت سهام شده و هم توانسته سودی را برای صندوق ایجاد کند.صنایعی هم که صندوق اندیشمندان پارس نگر خبره در آنها سرمایه‌گذاری کرده به همراه درصد این سرمایه‌گذاری در نمودار 6 مشخص شده است:

عرضه برق، گاز و بخار آب و سایر واسطه‌گری‌های مالی به میزان 10 درصد و خدمات فنی - مهندسی نیز با 9 درصد بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص داده‌اند که دو گروه شامل دو نماد هستند، بمپنا و مبین در گروه عرضه بخار آب و رتکو و رمپنا در گروه خدمات فنی - مهندسی که هر چهار سهم در یک ماهه منتهی به پایان مرداد ماه، همچون شاخص کل دارای روندی نزولی بوده‌اند و در گروه سایر واسطه‌گری‌های مالی هم همچون چهار نماد قبلی دارای روندی نزولی بوده و دچار کاهش قیمت شده‌اند اما از آنجا که مدیران صندوق در اوراق مشارکت نیز سرمایه‌گذاری کرده اند، توانسته‌اند افت قیمت سهام موجود در پرتفوی خود را کاهش داده و حتی در شرایط رکودی بازار سرمایه نیز بازدهی نسبتا خوبی را به دست آورند.

جدول 4 هم صندوق‌هایی را نشان می‌دهد که نتوانسته‌اند در همین بازه یک ماهه منتهی به مرداد ماه بازدهی مطلوبی را کسب کنند.

نمودار 7 ترکیب دارایی‌های صندوق دماسنج را نشان خواهد داد: با توجه به اطلاعات خود صندوق که در نمودار 7 منعکس شده، بیش از 80 درصد از دارایی‌های این صندوق در بازار سهام سرمایه‌گذاری شده و ترکیب صنایعی که صندوق در آنها سرمایه‌گذاری کرده در نمودار 8 نشان داده شده است: در این صندوق گروه‌های محصولات شیمیایی و خودرو و ساخت قطعات بیشترین میزان سرمایه‌گذاری در بخش سهام را به خود اختصاص داده‌اند و ماشین‌آلات و تجهیزات و صنعت سیمان نیز در جایگاه بعدی قرار می‌گیرند. گروه محصولات شیمیایی در یک ماهه منتهی به مردادماه عملکرد ضعیفی داشته‌اند و خطوط روند در اکثر سهم‌های این صنعت رو به پایین هستند، همچنین گروه خودرو و ساخت قطعات نیز وضعیتی مشابه پتروشیمی‌ها دارند و در یک ماهه مورد بررسی دچار افت قیمت شده‌اند که شاید اصلی‌ترین دلیل آن کاهش میزان فروش شرکت‌های بزرگ خودروساز باشد، البته گروه ماشین‌آلات و تجهیزات نیز مثل دو گروه قبلی دچار کاهش ارزش شده و روند نزولی این گروه در یک ماهه مورد بررسی به‌راحتی دیده می‌شود.

با توجه به جداول و نمودارها و بررسی نحوه سرمایه‌گذاری چند صندوق در بخش‌های مختلف اقتصادی به نظر می‌رسد، مهم‌ترین عامل برای افزایش سودآوری در چنین نهادهای مالی داشتن یک استراتژی مشخص در مقاطع زمانی مختلف است، به‌طوری‌که با درک شرایط فعلی و همچنین داشتن پیش‌بینی درست از آینده، منابع در اختیار را به بهترین شکل ممکن به کار گیرند و حداکثر سودآوری را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند.