برخورد بانک مرکزی با صرافی‌های غیر‌مجاز

بانک مرکزی در حال استریلیزه کردن بازار پولی و مالی کشور است. به گفته دکترحسن میردامادی بازار پولی و مالی در همه جا آماده آلوده شدن به انواع ویروس‌های کشنده و خطرناکی است که می‌تواند اقتصاد کشور را دچار بیماری کند و وظیفه بانک مرکزی این است که نسبت به پاکسازی این بازار از میکروب‌های خطرناک اقدام کند. به گزارش «فرصت امروز» بانک مرکزی در حالی که تلاش دارد تا فعالیت دلالان خیابانی را در خرید و فروش ارز محدود کند، همزمان در تلاش است تا حلقه فعالیت صرافی‌های غیر‌مجاز را نیز تنگ‌تر کند.

اقدامی که دیر آغاز شد

دکتر حسن میردامادی، کارشناس اقتصادی در این‌باره به «فرصت امروز» می‌گوید: متاسفانه بازار پولی و مالی کشور از مشکلات ساختاری رنج می‌برد. در اقتصادهای پیشرفته امکان ندارد با چنین ساختاری رو به رو شویم که عده‌ای بتوانند بدون اخذ مجوز اقدام به عملیات‌های مالی کنند و به خریدو فروش ارز بپردازند. جای تعجب است که چرا تاکنون بانک مرکزی در ساماندهی این صرافی‌ها اقدام جدی نکرده است. وی افزود: اساسا یک صرافی که فاقد مجوز است و نظارتی بر عملکرد آن وجود ندارد می‌تواند انواع عملیات‌های مالی غیر‌مجاز را انجام دهد و این به معنی باز گذاشتن ورود میکروب‌های مالی به پیکر اقتصادی کشور است. این روزها صحبت زیادی از پولشویی در کشور می‌شود. یک سوال مهم این است که این پول‌های کثیف در کجا شسته می‌شوند؟ یکی از مهم‌ترین محل‌های شست‌وشوی این پول‌های آلوده همین صرافی‌های غیر‌مجاز هستند که به دلیل وجود ابهام در عملکردشان به‌سادگی می‌توانند رد پای پول‌های آلوده را گم کنند تا سر منشا اصلی آنها دیده نشود.

این کارشناس تاکید کرد: کسی واقعا نمی‌داند که میزان صرافی‌های غیر‌مجاز چقدر است اما مسئولان می‌گویند تعدادشان چند برابر صرافی‌های مجاز است. این آمار به معنی این است که تاکنون بازار پولی و مالی کشور تا حدود زیادی رها بوده است و هر کس می‌توانسته با خرید یا اجاره یک مغازه و نصب تابلوی صرافی به خریدو فروش ارز بپردازد. اقدامی که اکنون بانک مرکزی آغاز کرده در راستای استریلیزه کردن این بازار پر از میکروب است. این اقدام لازم خیلی دیر شروع شده است اما باید با سرعت و قدرت ادامه یابد.

سود صرافی‌های غیر‌مجاز زیان اقتصاد

عبدالکریم رجبی، عضو هیات رییسه کمیسیون اقتصادی مجلس هم در این باره به «فرصت‌امروز» گفت: کمیسیون اقتصادی مجلس این موضوع را مورد توجه قرار داده است و معتقدیم که صرافی‌های غیر‌مجاز یک معضل در بازار پولی و مالی کشور هستند و باید هر چه زودتر ساماندهی شوند. این نماینده مجلس تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب بر مبارزه با مفاسد اقتصادی تاکید دارند و بانک مرکزی در راستای اجرایی کردن فرمایشات ایشان باید راه سوء‌استفاده مفسدانی را که از طریق صرافی‌های غیر‌مجاز اقدام به پولشویی یا تخلفات دیگر می‌کنند، ببندد. وی افزود: وجود صرافی‌های غیر‌مجاز در بازار موجب می‌شود که بازار از نظم مشخص خود خارج شود و دلال بازی جای ضابطه‌مندی را بگیرد. ما در سال‌های قبل هم شاهد بودیم که صرافی‌های غیر‌مجاز با بازی قیمت توانستند از هیجان مردم استفاده کنند و سودهای کلانی ببرند اما زیان این سود آنها را اقتصاد کشور با رشد تورم و آثار منفی دیگر پرداخت.

حلقه فعالیت غیر‌مجازها تنگ‌تر می‌شود

مدیرکل مقررات، مجوز‌ها و مبارزه با پولشویی بانک مرکزی با تشریح اقدامات این نهاد برای ساماندهی صرافی‌های بدون مجوز، گفت: با صدور مجوز برای صرافی‌، آنها تحت نظارت بانک مرکزی قرار گرفته و صرافی‌های غیر‌مجاز از کنار خیابان‌ها جمع‌آوری خواهند شد. به گزارش اقتصادنیوز، عبدالمهدی ارجمند‌نژاد، با بیان اینکه اساسا پدیده پولشویی منحصر به حوزه خاصی نیست و در هر حوزه‌ای ممکن است اتفاق بیفتد، اظهار داشت: ارز یکی از حوزه‌هایی است که ممکن است در آن پولشویی رخ دهد. وی افزود: یکی از اتفاقاتی که ممکن است حوزه ارزی و پولشویی را به یکدیگر گره بزند بیش‌اظهاری در واردات کالا است، به طور مثال کالایی که قرار است از خارج کشور وارد شود تنها ۱۰۰ دلار می‌ارزد لیکن در اسناد مربوط ۱۵۰ دلار اظهار و ثبت می‌شود، بنابراین ۱۵۰ دلار از کشور خارج شده است اما تنها ۱۰۰ دلار کالا به کشور وارد شده است.

مدیرکل مقررات، مجوز‌ها و مبارزه با پولشویی در بانک مرکزی با بیان اینکه فردی که این اقدام را انجام می‌دهد ممکن است در مراحل مختلف اقدام به پولشویی کند، گفت: بعضی اوقات شرکت‌های صادر‌کننده در خارج از کشور و وارد‌کننده در ایران متعلق به یک نفر هستند و این فرد در اصل با خودش معامله کرده و در پوشش آن تخلفات متعددی انجام می‌دهد. انجام چنین تخلفاتی به خروج غیر‌قانونی ارز از کشور می‌انجامد و سرمایه‌های کشور را فدای مطامع شخصی و غیر‌قانونی عده‌ای سودجو می‌کند.

ارجمند‌نژاد در پاسخ به این سوال که آیا در خریدوفروش ارز هم مصادیقی از پولشویی دیده شده است، گفت: پولشویی یک جرم ثانویه است، به این معنا که ابتدا یک جرم اولیه اتفاق می‌افتد و سپس چنانچه درآمدهای این جرم اولیه به موسسات مالی وارد شود و به گردش درآید، جرم دیگری به نام پولشویی اتفاق می‌افتد. وی با بیان اینکه اگر در خریدوفروش ارز چنین امری رخ دهد می‌تواند مصداق پولشویی تلقی شود، افزود: البته توجه به این موضوع ضروری است که برابر ماده ۲۸ آیین‌نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی، خریدوفروش ارز خارج از سیستم بانکی و صرافی‌های مجاز به‌صورت نقدی یا حواله‌ای جرم محسوب شده و مشمول قوانین و مقررات قاچاق کالا و ارز می‌شود.

جزییات ضوابط معاملات ارزی صرافی‌ها

ارجمند‌نژاد افزود: فعالیت صرافی‌های بدون مجوز غیرقانونی است و ما با همکاری و هماهنگی با نیروی انتظامی با‌ آنها برخورد می‌کنیم. این قبیل صرافی‌ها قبل از آنکه کار به این مرحله برسد باید در چارچوب ضوابط و مقررات اقدام به اخذ مجوز از بانک مرکزی کنند. مردم هم باید دقت کنند از صرافی‌های غیر‌مجاز خرید نکنند تا ان‌شاءالله مشکلی برای آنها به‌وجود نیاید. مدیرکل مقررات، مجوز‌ها و مبارزه با پولشویی در بانک مرکزی در ادامه و در توضیح نحوه رعایت مقررات مبارزه با پولشویی در صرافی‌های مجاز اظهار داشت: برابر مقررات، صرافی‌ها باید هنگام انجام معامله با مشتری نسبت به شناسایی وی و صدور فاکتور و درج مشخصات مشتری روی آن و مواردی از این دست اقدام کنند و معاملات خود را در سامانه سنا به ثبت برسانند. در این فرآیند، کارت ملی مشتری رویت و شماره ملی وی کنترل می‌شود.

ارجمند‌نژاد با بیان اینکه این موارد در قانون دیده شده و صرافان باید به دقت آنها را رعایت کنند، تصریح کرد: همچنین به‌موجب مقررات، هر صرافی باید شخصی را به‌عنوان مسئول مبارزه با پولشویی در آن صرافی معرفی کند، مثلا مدیر عامل یا عضو هیات‌مدیره را برای این منظور معرفی کند. برخی صرافان این شخص را معرفی کرده و برخی دیگر به مرور در حال معرفی مسئول مربوط هستند.

۱۰ هزار تقاضای تاسیس صرافی در حال بررسی است

وی ادامه داد: گام بعد تعیین‌تکلیف حدود ۱۰‌هزار متقاضی تاسیس صرافی در کشور بود که در دستور واحدهای اجرایی قرار گرفت.در این زمینه، به تدریج با این متقاضیان مکاتبه شده یا خواهد شد و از آنها خواسته می‌شود تا در صورت تمایل به تاسیس صرافی، الزامات لازم را تامین کنند. ارجمند‌نژاد گفت: علاوه بر اینکه قرار است طبق قانون بهبود مستمر فضای کسب‌و‌کار از مراجع صدور مجوز برای تغییر فضای کشور به نفع تولید کالا و خدمات، فرآیند صدور مجوز‌ها را تسهیل کنند، سیاست دولت یازدهم هم بر مبنای بهبود و تقویت این فضا شکل گرفته است و مجموعه ارکان و دستگاه‌های مختلف کشور به این سمت جهت‌گیری کرده‌اند.

صرافی‌های غیرمجاز جمع می‌شوند

مدیر کل مقررات، مجوز‌ها و مبارزه با پولشویی در بانک مرکزی اضافه کرد: صدور مجوز برای صرافی‌ها و تحت پوشش نظارتی قرار گرفتن آنها موجب می‌شود تا صرافان غیرمجاز از کنار خیابان‌ها جمع‌آوری شده و بازار ارز به سمت شفافیت بیشتر حرکت کند.

دامنه فعالیت دلالان ارز به تدریج تنگ‌تر می‌شود

ارجمند‌نژاد با اشاره به فعالیت دلالان در بازار ارز، گفت: به تدریج حلقه را برای آنها تنگ‌تر می‌کنیم تا دنبال مجوز بروند یا از بازار خارج شوند. بازار برای آنها ناامن می‌شود تا یکی از این دو راه را انتخاب کنند. وی تصریح کرد: امیدواریم به نقطه‌ای برسیم که هرکسی خریدوفروش ارز انجام می‌دهد، با مجوز بانک مرکزی و به‌صورت قانونی باشد که البته به زمان نیاز دارد.