وقتی صحبت از خانه، تزیینات داخلی و زیبا کردن آن به میان میآید همه توجهات ناخودآگاه به برجستهترین قسمت هر خانه یعنی دیوارهای آن جلب میشود. آسانترین راه دکور کردن دیوارهای هر خانه هم در دنیای پر از خرج و مخارج امروزی، استفاده از کالایی است که تحت عنوان کاغذ دیواری از آن یاد میشود و چندین دهه است که در بازار ایران هم جولان میدهد و اتفاقا استقبال خوبی هم از آن شده است. خلاصه استفاده از این محصول تا آنجا پیش رفته که در بسیاری از منازل و محیطهای اداری دیوارهای سفید جای خود را به دیوارهایی با کاغذدیواریها طرح جنگلهای پردرخت، نقوش رنگی هندسی و هنرمندانه دادهاند و امروزه به زیبایی این پوشش باید کارکردهای دیگری همچون عایق حرارتی، برودتی و صوتی را هم اضافه کرد.
در این میان وزارت صنعت، معدن و تجارت در آخرین گزارش فرصتهای سرمایهگذاریاش، بخش تولید کاغذدیواری را یکی از بخشهای اولویتدار معرفی کرده است. بههمین دلیل در این گزارش به بررسی بازار این کالای مشتریپسند و شرایط سرمایهگذاری در این حوزه پرداختهایم.
تنها دو تولیدکننده داریم
از حدود چهار دهه پیش چند شرکت ایرانی مبادرت به تولید و عرضه این کالای دنیای مدرن کردند که با وجود محصولات مشابه خارجی مشتریان بسیاری داشتند. اما این همه داستان نبود؛ تحریمهای اقتصادی از راه رسیدند و نه تنها ضربههای کاری بر پیکر نحیف تولید در ایران وارد کردند، بلکه راه را برای ورود قانونی و غیرقانونی انواع کالاهای باکیفیت و بیکیفیت هم باز کردند.بازار کاغذدیواری هم از این بلبشو بینصیب نماند تا فعالان این حوزه عطای تولید را به لقایش ببخشند و کار تا آنجا پیش رفت که بعضی از آنها که خود تولیدکننده بودند، به بزرگترین واردکننده این کالا تبدیل شدند.
در ارتباط با بازار این کالا و شرایط سرمایهگذاری برای تولید در این حوزه، مجتبی ضیایی، مدیرعامل نمایندگی تهران شرکت آذران پلاستیک به «فرصت امروز» میگوید: تعیین سرمایه اولیه مورد نیاز در این بخش برای تولید محدود با در نظرگرفتن مشکلات تهیه مواد اولیه و دستگاهها بدون احتساب نیروی انسانی حداقل 500میلیون تومان است که این عدد صرفا برای خرید دستگاههای اولیه هزینه میشود که برای شروع کار مناسب به نظر میرسد. برای تولید کیفی و گسترش کار همچنین در اختیار گرفتن تیم متخصص طراحی و زمین مطلوب برای احداث کارخانه این میزان باید به 3 تا 4میلیارد تومان افزایش پیدا کند.
این میزان سرمایهگذاری بهطور تقریبی برای حدود 500نفر بهصورت مستقیم و غیرمستقیم ایجاد اشتغال میکند کما اینکه در گروه تولیدی ما هم این تعداد افراد صاحب شغل شدهاند. این تولیدکننده درباره تعداد شرکتهای تولیدکننده کاغذ دیواری در ایران و کیفیت اجناس تولیدی نیز میگوید: در حال حاضر تنها دو شرکت تولیدکننده کاغذ دیواری در ایران مشغول کار هستند که آنها همچون شرکت ما تمرکز خود را از بحث کاغذ دیواری گرفته و به تولید پوششهای دیواری و سقفکاذب هم روی آوردهاند، زیرا حجم بالایی از نیاز بازار توسط چینیها و کشور ترکیه تامین میشود.
وی همچنین اضافه میکند که دلایل زیادی در بهوجود آمدن چنین وضعیتی دخیل هستند اما بزرگترین مشکلات به ساختار دولتی در کشور ما برمیگردد که پیچوخمهای بسیاری برای سرمایهگذار ایجاد کرده و انگیزه تولیدکنندگان را از بین برده است.
واردات عمده مواد اولیه از چین و ترکیه
وی در ادامه میافزاید: تولیدات ایرانی از تنوع و کیفیت لازم برخوردار نیستند. مصرفکننده به دنبال کالای با قیمت مناسب و کیفیت بالاست. کاغذ دیواری تولید ایران در هر متر مربع 5 تا 6هزار تومان قیمت دارد یعنی هر رول 25 تا 30هزار تومان. این در حالی است که کالای ساخت چین موجود در بازار با کیفیت بهتر و خاصیت ضدآب رولی 40 تا 45هزار تومان به فروش میرسد. بههمین دلیل در این شرایط کالای ایرانی امکان رقابت با تولیدات کشورهای دیگر را سالهاست از دست داده است.
این تولیدکننده با اشاره به مراحل تولید کاغذ دیواری تصریح میکند: بزرگترین مانع فعالان این حوزه تهیه پیپر (PAPER) اولیه است. پیپر در ایران نایاب است و برای وارد کردن آن باید هزینه بسیار بالایی پرداخت شود. عمده این محصول از چین و ترکیه به ایران وارد میشود. همچنین یکی از ملزومات تولید کاغذ دیواری پودر وینیل است که از ایتالیا وارد میشود.این تولیدکننده همچنین در مورد مشتریان محصولات ایرانی میگوید: عراق، ارمنستان، آذربایجان، سوریه و پاکستان مشتریان بالقوه دیوارپوش و سقف کاذب ما هستند.
اما به دلایلی که ذکر شد، کاغذ دیواری ایران امکان صادرات ندارد و در مقایسه با کالاهای موجود در بازار جهانی از کیفیت نامطلوبی برخوردار است. در صورتی که اگر تولید باکیفیت داشته باشیم میتوانیم صادرات قابلتوجهی داشته باشیم که هم ارزآوری را در پی دارد و هم زمینههای اشتغال بسیاری را فراهم میکند.
2تا 3سال حداقل زمان برای انتظار بازگشت سرمایه
مدیرعامل نمایندگی تهران آذران پلاستیک در ادامه حرفهایش و درباره مدت زمانی که سرمایهگذار باید انتظار بکشد تا برگشت سرمایه و سوددهی کارش را شاهد باشد، میگوید: کارخانهها و کارگاه تولیدی کاغذ دیواری ایرانی نمیتوانند محصولات خود را در بازار عرضه کنند و مدتهاست مشتریان خود را از دست دادهاند. مهمترین امر برای یک واحد تولید، رونق فروش است و در این وضعیت اصلا مهم نیست تا چه میزان تولید شده است. کارخانه کاغذ دیواری میلیاردها تومان تولید دارد اما از حداقل فروش برخوردار نیست.
این اوضاع گروه تولیدی را محکوم به تعطیلی یا روی آوردن به تولیدات دیگر میکند. وی اضافه میکند: سرمایهگذار برای برگشت سرمایه خود با در نظرگرفتن رکود موجود حداقل باید دو تا سه سال منتظر باشد. البته این زمان میتواند کوتاهتر باشد که بستگی به مدیریت فروش و بازاریابی واحد تولیدی دارد.
ضیایی حمایتهای غیراصولی از برخی محصولات نامناسب داخلی را نگرانکننده دانسته و میافزاید: این رویکرد غلط یعنی حمایت از محصولات بیکیفیت داخلی و بیتفاوتی نسبت به واردکنندگان غیرمجاز باعث بیاعتمادی مصرفکننده داخلی شده و تولیدکننده را نیز مجبور به عقبماندگی و عقبنشینی کرده است.