بانک مرکزی پینه ارز دو‌نرخی را رفو می‌کند؟

آشفتگی در بازار و رفتارهای بدون هدف بانک مرکزی در این بازار موجب شده عنان قیمت ارز در دست صرافی‌های غیر‌مجاز و دلالان بیفتد و نوساناتی را در این بازار شاهد باشیم. این در حالی است که نحوه مدیریت بانک مرکزی در بازار ارز شایعات و تحلیل‌ها و گمانه‌هایی را در میان اهالی این بازار به وجود آورده است. روز گذشته ایسنا گزارشی منتشر کرد که براساس آن یک کانون صرافی با ارسال پیامکی به اعضای خود اعلام کرده درصورتی‌که نسبت به تکمیل پرونده خود اقدام کرده‌اند، برای دریافت ارز با صرافی پارسیان تماس بگیرند. این در حالی است که در نظر گرفتن یک صرافی خاص به‌عنوان عامل بانک مرکزی در بازار می‌تواند منشأ شایعات فراوانی پیرامون این موضوع باشد.

ماجرا تا جایی پیش رفت که چندی پیش برخی فعالان بازار از جمله رئیس انجمن صنفی کارفرمایان سکه و صرافان موضوع را بازتر کرد و گفت که دلار در حال حاضر سه نرخ دارد؛ نرخ مبادله‌ای، بازار و پارسیانی!

اظهارات مسعودی در حالی عنوان شد که نه‌تنها واکنش خاصی از سوی بانک مرکزی یا بانک و صرافی مربوطه به همراه نداشت که به فاصله کمتر از یک ماه از این اعلام و از هفته گذشته پیامکی که به گفته صرافان از سوی کانون صرافان ایرانیان برای اعضا ارسال شد به آنها اعلام کرد، می‌توانند با تکمیل پرونده عضویت خود در کانون جهت معرفی به صرافی پارسیان برای دریافت ارز تنظیم بازار اقدام کنند.

اما با توجه به اینکه چنین اقدامی بدون تأیید و همکاری بانک مرکزی و صرافی بانک مربوطه قابل پذیرش نیست، موضوع از هر دو گروه مورد بررسی و پیگیری قرار گرفت ولی بانک مرکزی و بانک پارسیان هر یک به طریقی از توضیح در این رابطه خودداری کرده و ترجیح دادند موضع خود را بی‌اطلاعی از این پیامک و سایر ابعاد آن اعلام کنند.

با این حال رأس دیگر قضیه یعنی کانون صرافان ایرانیان اذعان کرد که چنین جریانی وجود داشته و از حدود یک هفته گذشته صرافان مجاز به‌عنوان توزیع‌کنندگان ارز در بازار آن‌هم تحت عنوان ارز تنظیم بازار وارد شده‌اند. بنابر آنچه یکی از مقامات مسئول در کانون صرافان ایرانیان به ایسنا توضیح داده است پیش‌تر هم بانک مرکزی به منظور کنترل نوسانات بازار ارز نسبت به توزیع ارز در بازار اقدام می‌کرد که اخیراً مدتی بود صرافی پارسیان این مسئولیت را بر عهده داشت، اما با توافقی که بین صرافی پارسیان و بانک مرکزی انجام شده دیگر توزیع دلار تنها از طریق این صرافی انجام نشده و کاملاً به مزایده گذاشته می‌شود.

نوساناتی به نفع دارندگان ارزهای خاص

مــشـاهـدات خـبرنگار «فرصت‌امروز» در بازار ارز حاکی از آن است که این پیامک برای همه صرافی‌ها ارسال نشده است. یکی از صرافی‌های منوچهری در این باره به «فرصت امروز» گفت: ما در جریان چنین پیامکی نیستیم اما اصل این موضوع را شنیده‌ایم. در کل به دلیل رانتی که در ارز تزریقی توسط بانک مرکزی وجود دارد، صرافی‌های بزرگ برای شرکت داشتن در فرآیند تزریق ارز با هم رقابت دارند و صرافی. . . به دلایل خاصی توانسته امتیازهای بیشتری در این باره بگیرد.

وی درباره نحوه تزریق ارز در جریان افزایش قیمت دلار به 3500 تومان گفت: بانک مرکزی خودش قیمت را تا 3500 تومان افزایش داد. وقتی بانک مرکزی ارز به بازار نمی‌دهد آن‌هم در شرایطی که حجاج به عربستان می‌روند و تقاضا در بازار ایجاد شده، مسلما قیمت افزایش پیدا می‌کند.

این صراف در پاسخ به این سوال که در این صورت چرا بانک مرکزی با افزایش نرخ مبادله‌ای دلار تلاش می‌کند تا قیمت را به بازار آزاد نزدیک کند گفت: آنها با قیمت، بازی می‌کنند. گاهی به نفع‌شان است که ارز را 3هزار تومان به دست فعال اقتصادی بدهند، گاهی به نفع‌شان است که فعال اقتصادی از ارز3500 تـومـانـی اسـتفاده کند. معمولاً هم پس از این بازی‌های قیمتی مقداری ارز دولتی از کانال‌های خاصی در بازار ارز نقد می‌شود که سود خوبی می‌برند. البته من نمی‌گویم که بانک مرکزی در این کار دخالت دارد اما به هر حال عده‌ای توانسته‌اند با استفاده از روابطی، به این ارز دست پیدا کنند و از این نوسانات برای افزایش سودشان استفاده کنند.

مدیریت بانک مرکزی در بازار آزاد ضعیف است

سیروس کرمی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: بازار ارز در شرایطی قرار دارد که بانک مرکزی با استفاده از فرصت به وجود آمده پس از توافق هسته‌ای می‌تواند نسبت به اصلاح ساختار بازار ارز اقدام کند. در این فرصت مهم بانک مرکزی می‌تواند ریشه نوسانات غیر‌منطقی در بازار ارز را از بین برده و نسبت به ایجاد سازوکاری منطقی برای تعیین قیمت ارز خواه از طریق بورس ارز و خواه از طریق سازوکار فعلی منتها با حذف دلالان و صرافی‌های غیر‌مجاز اقدام کند.

وی افزود: بانک مرکزی با افزایش پی‌در‌پی قیمت ارز مبادله‌ای در حال تلاش است تا قیمت ارز آزاد و دولتی را به هم نزدیک کند اما عملکرد بانک مرکزی در مدیریت بازار آزاد موجب شده که همزمان با رشد قیمت ارز مبادله‌ای، قیمت ارز آزاد هم نوسان افزایشی پیدا کند. چنین شرایطی می‌تواند طرح یکسان‌‌سازی نرخ ارز را با شکست مواجه کند.

این کارشناس تأکید کرد: این را که بانک مرکزی از طریق یک صرافی خاص اقدام به تزریق ارز در بازار می‌کند بانک مرکزی باید شفاف کند که صحت دارد یا نه و در این مورد تا زمانی که بانک مرکزی شفاف‌سازی نکند نمی‌توان اظهارنظر کرد، اما نحوه تزریق ارز در بازار در چند هفته گذشته به‌گونه‌ای بوده که قیمت‌ها را دچار نوسان کرد. همین موضوع نشان می‌دهد که نحوه مدیریت بانک مرکزی در تزریق ارز به بازار دچار مشکلات جدی است، این تزریق ارز خواه می‌خواهد از طریق یک صرافی انجام شود و خواه از طریق چند صرافی، باید مورد اصلاح و بازبینی قرار گیرد تا چنین دستاویزهایی را برای سودجویان بازار برای بازی با قیمت ارز به وجود نیاورد.