بانک‌ها رنگ پول را می‌بینند!

سرانجام اوراق خزانه اسناد اسلامی هم از راه رسیدند. به گزارش «فرصت امروز» پس از آنکه زمزمه انتشار اوراق خزانه اسلامی در محافل غیر‌رسمی از دهان مسئولان شنیده می‌شد روز گذشته اعلام شد، دولت برای بازپرداخت بدهی‌هایش به پیمانکاران، اوراق خزانه اسلامی منتشر کند. یکی از مهم‌ترین تاثیرات انتشار اوراق خزانه اسلامی بازپرداخت بدهی دولت به بانک‌هاست. معوقاتی که بانک‌ها - به‌خصوص بانک‌های بزرگ دولتی- به دلیل تضمین پروژه‌های دولت زیر بار آن رفته‌اند و در حال حاضر یکی از عوامل اصلی افزایش معوقات بانک‌ها، بدهی دولت به آنهاست.

خبری خوش برای بانک‌ها

معوقات بانک‌ها در وضعیت «عجیب و غریبی» قرار دارد. این توصیفی است که جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور چند روز قبل در مراسم رونمایی از چکاوک گفته بود.جهانگیری با بیان این مطلب اعلام کرده بود: طبق گزارشات اعلامی نسبت معوقات در سال ۹۳ به ۹۲ کاهش یافته ضمن اینکه بدهی دولت به سیستم بانکی موردی است که باید برای آن راهکاری پیدا شود و دولت در لایحه خروج از رکود راه‌حلی را برای این موضوع در نظر گرفته است. یکی از مشکلات بانک‌ها کفایت سرمایه‌هاست و در لایحه خروج از رکود راهکاری برای افزایش سرمایه بانک‌ها پیش‌بینی شده که افزایش سرمایه بانک‌ها از موضوعات اصلی دولت است. 

این اظهارات جهانگیری نشان می‌داد دولت قصد دارد برنامه منظمی را برای بازپرداخت بدهی‌هایش به بانک‌ها و کفایت سرمایه آنها به اجرا بگذارد اما روز گذشته خبری روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت با این عنوان که دولت قصد دارد برای پرداخت بدهی‌ها به نظام بانکی اسناد خزانه اسلامی را منتشر کند.

اکبر کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی از انتشار اوراق خزانه اسلامی به‌زودی برای پرداخت بدهی دولت به نظام بانکی خبر داد و گفت: این اوراق به منظور تسویه بدهی دولت میان پیمانکاران توزیع خواهد شد. وی با اشاره به مدت زمان اوراق با سررسید۳ ساله عنوان کرد: به همین دلیل این اوراق می‌تواند به بازار سرمایه باز گردد و قبل از سررسید وارد معامله شود و در سررسید نقدا پرداخت خواهد شد. در حال حاضر اوراقی که منتشر می‌شود برخی یک‌ساله، برخی دو ساله و برخی هم سه ساله است. کمیجانی با بیان اینکه فردی که بابت بدهی خود این اوراق را دریافت می‌کند، زودتر از موعد می‌تواند در بازار آن را نقد کند، افزود: در سررسید هم بابت اصل و سود آن تعهد دولت وجود دارد و در هنگام پایان سررسیدسودها پرداخت خواهد شد. قائم مقام بانک مرکزی با پیش‌بینی اینکه بازار علاقه‌مند به این اسناد مالی باشد، خاطرنشان کرد: اوراق خزانه اسلامی ابزار متداولی است که تاکنون استفاده نشده و وزارت اقتصاد این را به‌عنوان گام نخستین آغاز کرده است و امیدواریم بازار نسبت به انتشار آن تمایل نشان بدهد.

اقدامی دیرهنگام اما ضروری

دکتر محمد‌پور خانلر، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: بدهی دولت به بانک‌ها در وضعیتی قرار دارد که دولت باید هر چه زودتر تصمیمی در این باره می‌گرفت. پیش از این انتشار اوراق خزانه اسلامی در بودجه سالانه دیده شده بود اما دولت به خاطر برخی ملاحظات این اوراق را به‌طور موثری منتشر نکرد. در واقع این طلب بانک‌ها قانونا باید چند سال قبل به بانک‌ها پرداخت می‌شد که دولت کمی با تاخیر در این مورد اقدام کرد. در واقع دولت قصد دارد از این راه علاوه بر بازپرداخت بدهی‌اش به بانک‌ها و برخی پیمانکاران درصورتی‌که استقبال خوبی از این اوراق صورت گیرد کسری بودجه‌اش را که به دنبال کاهش قیمت نفت اتفاق افتاد، جبران کند.

این کارشناس در توضیح اینکه اوراق خزانه اسلامی چیست و مکانیزم انتشار آن چگونه است، گفت: اسناد خزانه اسلامی اوراقی هستند که براساس قانون بانکداری بدون ربا تنظیم شده‌اند و سود آنها تکلیفی نیست. این اوراق بهادار با تعهد دولت منتشر می‌شوند و پایین‌تر از ارزش اسمی آن به فروش می‌رسند که جذابیت آن هم در همین موضوع است و در صورت انتشار در بازار سهام، خریداران می‌توانند مطمئن باشند با سود مناسب و بدون ریسکی مواجه خواهند بود. وی افزود: البته هنوز شرایط اوراق خزانه اسلامی اعلام نشده است که بدانیم با سود چند درصد است و آیا با این شرایط برای بازار جذاب خواهد بود یا نه؟ اما به‌طورکلی انتظار می‌رود انتشار این اوراق در این وضعیت اثر مثبتی بر بخش‌های مختلف داشته باشد و گشایشی را در شرایط اقتصادی پیمانکاران و به‌خصوص بانک‌ها به وجود بیاورد.

این کارشناس پیش‌بینی کرد: با انتشار اوراق خزانه اسلامی مطالبات معوق بانک‌ها از سیکل افزایشی خود خارج شده و رفته‌رفته با تقویت توان پیمانکاران که بخش مهمی از آنها بدهکار بانک هستند، وضعیت دیگر مطالبات بانکی هم بهبود پیدا می‌کند. در واقع با افزایش توان بدهکاران، آنها قادر خواهند بود تمام یا بخشی از بدهی‌هایشان را به بانک‌ها بپردازند و بانک‌ها باقی‌مانده بدهی‌شان را با سررسید جدید و تضمین‌های تازه برای آنها قسط‌بندی خواهند کرد.