بازار خاکستری داروهای ترک اعتیاد

میزان آمار تولید متادون در کشور چندین برابر میزان مورد نیاز در جامعه است که این عدم تعادل باعث ایجاد بازار خاکستری فروش متادون از سوی دلالان شده است. رسول خضری، عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» گفت: تا به امروز درخصوص کمپ‌های ترک اعتیاد با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستیم.
یکی از مباحثی که درخصوص کمپ‌های ترک اعتیاد مشکلات عدیده‌ای ایجاده کرده، موضوع مجوز این کمپ‌هاست، به‌طوری‌که در حال حاضر بیش از 90درصد کمپ‌های ترک اعتیاد بدون مجوز از سوی سازمان بهزیستی کشور به‌صورت غیرقانونی مشغول به فعالیت هستند.
علاوه بر کمپ‌های ترک اعتیاد بدون مجوز که به‌صورت فله‌ای در حال رشد هستند، کمپ‌های دارای مجوز هم عملکردی به‌صورت کامل و جامع درخصوص ترک اعتیاد ندارند؛ به‌طوری‌که برخی از پزشکان فقط چند روز دوره برای آموزش روش درمان اعتیاد بیماران سپری کرده و سپس به‌عنوان پزشک متخصص درمان اعتیاد بیماران در کمپ‌ها مشغول به فعالیت می‌شوند.
پروتکل‌های درمان ترک اعتیاد یا به‌عبارتی درمان بیماران مراجعه‌کننده به کمپ از دو جهت مشکل دارد، در وهله اول این پروتکل‌ها مربوط به 15 تا 16سال گذشته است و تاکنون به روز نشده‌اند، به همین دلیل درمان بیماران در این پروتکل‌ها به‌صورت ناقص انجام می‌شود، همچنین برای درمان بیماران معتاد به مواد مخدر سنتی، پروتکل وجود دارد اما درخصوص مواد مخدر صنعتی مانند شیشه تا به امروز پروتکلی در کشور ایجاد نشده است.
 برخی از مواد مخدر صنعتی باعث جنون جنسی در افراد می‌شود به همین دلیل درصد بیماران مبتلا به انواع هپاتیت و اچ‌آی وی در کشور رو به افزایش است، به همین دلیل داشتن پروتکل مواد مخدر صنایعی در کشور ضرورت بسیار دارد. روشی که در حال حاضر برای ترک اعتیاد بیماران به کار برده می‌شود به دلیل عدم به‌روز‌رسانی پروتکل‌ها، کارایی صددرصدی ندارد به‌طوری‌که براساس آمار درصد کمپ‌هایی که در ترک اعتیاد بیماران موفق بوده‌اند، بسیار اندک است، به همین دلیل انتظاری که از کمپ‌ها برای ترک اعتیاد بیماران داریم تا به امروز محقق نشده است.
افرادی که خواهان ایجاد کمپ ترک اعتیاد هستند، پس از اخذ موافقت اصولی اولیه، یک دوره کوتاه‌مدت سه روزه تا یک ماهه درخصوص آموزش روش ترک اعتیاد بیماران در دانشگاه می‌گذرانند، سپس به‌عنوان پزشک متخصص ترک اعتیاد مجوز ایجاد مرکز ترک اعتیاد یا متادون‌درمانی را از سوی سازمان بهزیستی کشور یا وزارت بهداشت و درمان کسب می‌کنند. در حال حاضر از مجموع پزشکان موجود در کمپ‌های ترک اعتیاد حدود 95درصد پزشکان عمومی هستند که با گذراندن دوره کوتاه‌مدت به‌عنوان پزشک متخصص ترک اعتیاد مشغول به فعالیت‌اند و فقط پنج درصد روانپزشک در برخی از کمپ‌ها وجود دارد.

در حال حاضر برای درمان آسیب‌های اجتماعی، روحی و روانی معتادان، به اندازه کافی کارشناس مجرب در کشور وجود ندارد، به‌طوری‌که بیشتر از جسم یک معتاد، روح فرد دچار هنجار و آسیب می‌شود، به همین دلیل بحث روان‌درمانی این بیماران به منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی باید از سوی کارشناسان به‌صورت جدی پیگیری شود. همچنین مشکلاتی که بخش اعتیاد برای کشور ایجاد می‌کند، هم‌وزن بودجه حوزه سلامت به جامعه آسیب می‌زند، به‌طوری‌که اگر بودجه حوزه سلامت در حدود 20هزار میلیارد تومان باشد به همین میزان بخش اعتیاد از نظر اقتصادی ضرر مالی به کشور وارد می‌کند. داروهای ترک اعتیاد از سوی سازمان غذا و دارو زیرمجموعه وزارت بهداشت و درمان و همچنین از سوی سازمان بهزیستی کشور در اختیار کمپ‌های ترک اعتیاد قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که برخی از مراکز متادون‌درمانی ترک اعتیاد زیر نظر وزارت بهداشت و درمان بوده و برخی دیگر هم از سوی سازمان بهزیستی کشور مجوز فعالیت کسب می‌کنند که متاسفانه دراین خصوص دوگانگی وجود دارد. به همین دلیل باید هر چه سریع تر معاونتی در خصوص بهداشت روان و بخش اعتیاد در کل مواد مخدر اعم از سنتی و صنعتی از سوی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور تعریف شود. میزان آمار تولید متادون در کشور چندین برابر میزان مورد نیاز در جامعه است که این عدم تعادل در تولید و مصرف باعث ایجاد بازار خاکستری فروش متادون از سوی دلالان در برخی از مناطق شهر تهران به‌ویژه خیابان ناصرخسرو شده است. به همین دلیل باید بازنگری جدی و مدونی درخصوص پروتکل‌های درمانی، تربیت پزشکان کمپ‌های ترک اعتیاد و تغییر داروی ترک اعتیاد داشته باشیم، زیرا در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا درمان اعتیاد دیگر با متادون انجام نمی‌شود، بلکه روش‌های پیشرفته‌ای برای درمان اعتیاد وجود دارد که متاسفانه به علت به‌روز نشدن 16ساله پروتکل‌های درمانی کشور هنوز به درمان اعتیاد با متادون اقدام می‌کنیم که این عملکرد علاوه‌بر ایجاد بازار خاکستری فروش متادون در کشور باعث عدم موفقیت بیش از 90درصدی کمپ‌های ترک اعتیاد شده است. در سنوات گذشته از سوی رییس‌جمهور که رییس این ستاد است، فقط پنج الی شش بار جلسه تشکیل شده که در چندین جلسه هم به هیچ عنوان رییس‌جمهور حضور نداشته است. درحال حاضر دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر وزیر کشور است که تابه امروز از سوی این وزیر عملکرد قابل قبولی مشاهده شده است.
تاکنون جلسات متعددی همراه با مسئولان ذی‌ربط با وزیر بهداشت و درمان درخصوص بررسی راهکارهای ترک اعتیاد تشکیل داده‌ایم که انتظار داریم در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد اقدامات جامع و اساسی درخصوص بحث سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در جهت ترک اعتیاد باشیم که این مهم هم نیازمند ایجاد معاونت بهداشت روان و بخش اعتیاد در کل مواد مخدر از سوی وزارت بهداشت و درمان کشور است. همچنین در این جلسه پیشنهاد ایجاد شورای راهبردی ترک اعتیاد کشور را به وزیر بهداشت و درمان دادیم که وزیر با این پیشنهاد موافقت کردند که امیدواریم در این راستا شورای راهبردی تشکیل شود که علاوه‌بر نظارت بر عملکرد پزشکان کمپ‌های ترک اعتیاد و جلوگیری از فروش داروی متادون توسط دلالان، با همکاری کارشناسان مجرب و مدبر سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری موفقی در جهت راهکارهای درمان و ترک اعتیاد در کشور داشته باشیم.