ایرلاین‌ها بابت تاخیر بالای 4 ساعت غرامت می‌پردازند

بالاخره پس از گذشت یک سال از طرح موضوع آیین‌نامه حقوق مسافران هوایی، روز گذشته معاون وزیر راه و شهرسازی از ابلاغ این آیین‌نامه به ایرلاین‌ها خبر داد و طبق گفته‌های علیرضا جهانگیریان از این پس مسافران می‌توانند براساس قانون و استناد به آن در صورت تاخیر یا تخلف ایرلاین‌ها، حقوق خود را پیگیری کنند. درحالی‌که تحریم همواره دلیل اصلی و متهم ردیف اول تاخیرها اعلام می‌شد و شرکت‌های هواپیمایی مسئولیتی در قبال تاخیر بابت نقص فنی از خود نشان نمی‌دادند و مقصر را تحریم‌ها عنوان می‌کردند و انتظار درک متقابل از مسافران داشتند، از این پس با ابلاغیه رسمی پرداخت غرامت و جریمه به مسافران طرف هستند و باید جریمه ناشی از خسارت وارد شده به مسافر اعم از اتلاف وقت و زمان تا کنسل شدن پرواز بعدی مسافر و هزینه رزرو هتل را بپردازند.

هرچند این پرداخت جریمه بابت موارد ذکر شده در کشورهای کوچک و بزرگ دنیا از ابتدایی‌ترین حقوق مسافران هنگام تاخیر در انجام پرواز است اما در کشورمان قانون نوشته و ثبت شده‌ای در این زمینه وجود نداشت و اگر جرایمی هم پرداخت می‌شد، برگرفته از قوانین ایکائو بود که البته خیلی هم جدی گرفته نمی‌شد. از سوی دیگر مشکلاتی که مدیران ایرلاین‌ها با آن درگیر و مواجه هستند، غیر‌قابل انکار و چشم‌پوشی است؛ مشکلاتی که بخشی از آن به روابط دیپلماتیک ایران با سایر کشورها و تصمیمات دستوری دولت در حوزه حمل‌و‌نقل هوایی برمی‌گردد. اما به هر حال با افزایش تاخیرات پروازی و افزایش قیمت بلیت هواپیما بدون ارتقای کیفیت خدمات؛ سازمان هواپیمایی و در رأس آن وزارت راه و شهرسازی به ابلاغ آیین‌نامه حقوق مسافران هوایی اقدام کرد، آیین‌نامه‌ای که بارها ایرلاین‌ها مخالفت خود را جزییات آن اعلام کرده بودند.

جزییات آیین‌نامه حقوق مسافران هوایی

آیین‌نامه حقوق مسافران در بخش حمل‌و‌نقل هوایی به سه بعد حقوق مسافر هنگام پذیرش در فرودگاه، نرخ بلیت و حقوق مسافر در حین و بعد از پرواز می‌پردازد و طبق گفته رییس سازمان هواپیمایی این آیین‌نامه در راستای حمایت از مسافران تنظیم شده است. علیرضا جهانگیریان، معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه طبق آیین‌نامه ابلاغ شده شرکت‌های هواپیمایی باید بابت تاخیر بالای چهار ساعت بخشی از بهای بلیت را به‌عنوان خسارت به مسافران پرداخت کنند، گفت: تاخیرهای زیر دو ساعت، دو تا چهار ساعت و بالای چهار ساعت مشمول خسارت می‌شود. وی با بیان اینکه بر این اساس در هرکدام از پروازها که با تاخیر انجام شود سرویس‌های ارائه شده توسط ایرلاین‌ها مشخص می‌شود، ادامه داد: برای تدوین این آیین‌نامه از آیین‌نامه‌ها و قوانین سایر کشورها استفاده شده و چارچوب آن بین‌المللی است.

رییس سازمان هواپیمایی با بیان اینکه این آیین‌نامه از دو هفته دیگر اجرایی می‌شود و ایرلاین‌ها در این مدت باید تغییراتی را در ساز و کار خود ایجاد کنند، ‌اظهار کرد: در صورت تاخیر پروازی بالای چهار ساعت ایرلاین‌ها باید بخشی از بهای بلیت را به‌عنوان خسارت به مسافران پرداخت کنند و در پروازهای ابطالی نیز مشخص شده که براساس آن اگر 24 ساعت قبل از پرواز ابطالی در پروازها داشته باشیم ایرلاین‌ها باید به مسافران خسارت بپردازند. وی با تاکید بر اینکه دولت ضامن اجرای این آیین‌نامه است‌، گفت: از این پس نظارت دقیقی بر عملکرد ایرلاین‌ها خواهیم داشت.

راهی جز آزادسازی باقی نمانده است

درحالی‌که ایرلاین‌ها پیش از این با ارائه یک پکیج پذیرایی سر و ته پرداخت جریمه را هنگام تاخیر هم می‌آوردند حال باید جریمه نقدی را به مسافران معترض بپردازند، مسافرانی که چندی پیش با پیاده نشدن از هواپیما حقوق خود را بابت تاخیرهای بلند‌مدت از ایرلاین‌ها می‌گرفتند. این در حالی است که ایرلاین‌ها مدعی هستند به‌شدت با کمبود نقدینگی و فشارهای مالی مواجه‌اند و هزینه را در خوش‌بینانه‌ترین حالت در سطح سر به سر حفظ کرده‌اند. حال با توجه به شرایط تحریم و شرایط اقتصاد ایرلاین‌ها، مدیران شرکت‌های هواپیمایی باید هزینه جدیدی را متحمل و مدیریت کنند، هزینه‌ای که مدعی‌اند بخش ناچیزی از آن به سوء‌مدیریت‌ها برمی‌گردد و عمده تاخیرها به علت نپذیرفتن ریسک بالای انجام پرواز با هواپیماهای معیوب و فرسوده است.

مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با بیان اینکه راهی جز آزادسازی برای بقای صنعت هوانوردی کشورمان نمانده است، ادامه داد: هرچند که این آیین‌نامه برای حمایت از مسافران است اما دولت باید صاحبان سرمایه موجود در این صنعت را هم حمایت کند. وی ادامه داد: وقتی نرخ‌ها دستوری باشد انگیزه‌ای برای رقابت و ارتقای خدمات باقی نمی‌ماند هرچند این آیین‌نامه می‌تواند تا حدودی رقابت ایجاد کند اما در واقع علت تاخیرها خارج از کنترل ایرلاین‌ها است و قطعا هیچ شرکتی قصد برندسوزی ندارد.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه تردد در برخی از مسیرها اجباری است، اظهار کرد: وقتی فعالیت در برخی از خطوط انحصاری و در برخی هم اجباری است، رقابت و رعایت قوانین بین‌المللی موجود در اقتصاد آزاد معنایی ندارد. تمام فعالیت ایرلاین‌ها دستوری است و در این فضا شرکت‌های هواپیمایی به سختی به سوددهی می‌رسند. سامانی با اشاره به مزیت‌های این آیین‌نامه جدید گفت: البته این آیین‌نامه مزیت‌هایی هم دارد و یکی از نکات مثبت آیین‌نامه حقوق مسافران هوایی این است که برگرفته از قوانین بین‌المللی است و جوانب مختلف آن بررسی شده و برای مسافران خارجی هم قابل درک است.