ایران پیشنهادهای خود را روی میز وزیر ترکیه گذاشت

مرز بازرگان دروازه ترانزیت کالاهای ایرانی به اروپا‌ست و بهترین مسیر برای ترانزیت کالاهای ترکیه به آسیای میانه و کشورهای حوزه خلیج فارس محسوب می‌شود. در تمام دوران سخت تحریم بسیاری از کالاهای ایرانی در بنادر جنوبی ترکیه با برند و لوگوی ترک حق حضور در بازارهای جهانی را می‌یافت، اما شش ماهی می‌شود که موضوع اخذ عوارضی از کامیون‌های دو کشور ترکیه و ایران در مرز بازرگان به بحرانی تبدیل شده که روابط دیپلماسی اقتصادی دو کشور را تهدید می‌کند. 

ماجرای مشکل تردد کامیون‌های ترکیه و ایران در مرزبازرگان و افزایش نرخ عوارضی تقریبا از دو ماه گذشته رسانه‌ای شد اما مشکل به شش ماه قبل بازمی‌گردد؛ زمانی که ترک‌ها ادعا کردند، ایرانی‌ها در مرز بازرگان از رانندگانشان حق واسطه‌گری دریافت می‌کنند و بنابراین باید نرخ عوارض افزایش یابد. 

طبق آخرین توافق‌نامه ایران و ترکیه، رانندگان کامیون دو طرف باید بابت هر 100 کیلومتر عوارض 25 یورویی می‌پرداختند که پس از اتفاقات اخیر و کشمکش‌های دو طرف این نرخ به دو برابر یعنی 50 یورو برای هر 100 کیلومتر رسید تا اینکه ایران بعد از چند بار اخطار به طرف ترک، اقدام به پلمب باک سوخت کامیون‌های ترکیه کرد. 

از آنجایی که در ترانزیت جاده‌ای یکی از فاکتورهای بسیار مهم هزینه سوخت مصرفی است، بنابراین پلمب باک سوخت کامیون‌های ترکیه مسیر ایران را برای ترک‌ها گران می کند، چراکه در حال حاضر کامیون‌های ترک با نرخ فوب خلیج فارس از جایگاه‌های ایران سوخت دریافت می‌کنند این در حالی است که نرخ سوخت در ترکیه بسیار بیشتر از قیمت فوب خلیج فارس است. 

پس از این اقدام ایران، بالاخره مقامات ترکیه دعوت ایران را برای برگزاری جلساتی با محوریت پیشنهاد راهکارهایی برای حل این مشکل قبول کردند و معاون وزیر راه ترکیه به ایران آمد و مقامات همتای ایرانی هم پیشنهادهای خود را برای رفع این مشکل ارائه کردند. 

مسعود خوانساری، رییس کمیسیون حمل‌و‌نقل اتاق بازرگانی تهران که در دوره اصلاحات، عنوان معاون وزیر راه و رییس سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای را برعهده داشت با «فرصت امروز» درباره جزییات این مذاکرات به گفت‌و‌گو پرداخت. 

تاکنون چندین بار سفیر ایران در ترکیه از رفع این مشکل خبر داده است اما از زمانی که مسئولان کشورمان اقدام به پلمب باک گازوییل کامیون‌های ترکیه در مرز بازرگان کرده‌اند، گفته می‌شود مرز بسته شده و تنها محموله‌های فاسد شدنی از مرز می‌گذرند، معاون وزیر راه ترکیه برای حل این مشکل به ایران آمده است، جزییات مذاکرات دو طرف چیست و آیا به توافقی هم رسیده‌اند؟ 

در مذاکراتی که انجام شد، ایران چندین پیشنهاد را به مقام مسئول ترکیه ارائه کرد اما متاسفانه هیچ توافقی حاصل نشد. حرف ترکیه این است که سوخت را به همان قیمتی که به رانندگان و مردم خود می‌دهید در اختیار رانندگان کامیون‌های ترکیه قرار دهید که مقامات ایرانی به هیچ وجه زیر بار این خواسته معاون وزیر راه ترکیه نرفتند.  البته طرف ایرانی چندین پیشنهاد به ترکیه ارائه کرد. نخستین پیشنهاد این بود که سوخت با هر نرخی در ایران به کامیونداران ترکیه داده می‌شود با همان نرخ در ترکیه به کامیون داران ایرانی ارائه شود که طرف ترک این پیشنهاد را نپذیرفت. پیشنهاد بعدی ایران این بود که نرخ عوارض که در حال حاضر 50 یورو بابت هر 100 کیلومتر است کاهش یابد که این پیشنهاد هم مورد قبول طرف ترک واقع نشد. 

پیشنهاد سوم این بود که ایران حاضر است در بهای سوخت مقداری تخفیف به ترک‌ها بدهد که این پیشنهاد هم به مذاق مقامات ترکیه خوش نیامد و گفتند که تنها با نرخی که سوخت را به کامیون‌های خودتان ارائه می‌دهید، موافقت می‌کنیم. 

ترکیه مدعی است، خلف وعده از سوی ایران بوده این ادعا صحت دارد؟ 

این ادعا کاملا نادرست است و ترکیه حرف زور می‌زند. ترک‌ها ادعای واهی دارند و می‌گویند کامیون‌هایی که از این مرز وارد ایران می‌شود باید از سوخت ایران با نرخ یارانه‌ای 250 تا 350 تومانی در ایران استفاده کنند. دولت بابت هر لیتر گازوییل یارانه قابل توجهی می‌پردازد که این سوخت با نرخ سوخت فوب خلیج فارس بیش از سه هزار تومان اختلاف قیمت دارد، بنابراین دولت با این خواسته ترکیه هم مخالفت کرد. اگر کسی هم به فکر منافع ملی و منافع کشورمان باشد، قطعا با این خواسته ترک‌ها مخالفت می‌کند. 

گفته می‌شود دوباره پس از اقدام ایران مبنی بر پلمب باک سوخت کامیون‌های ترکیه باز هم مرز بازرگان بسته شد، در حال حاضر وضعیت در این مرز چگونه است؟ 

مرز بسته نیست، اما تردد بسیار کند است چرا که پلمب باک هر کامیون و بازرسی کامیون‌های ترکیه در مرز زمانی زیادی می‌خواهد که این علمیات باعث کندی تردد شده است. مسئولان مرزی باید تک تک کامیون‌های ترک را بازرسی کنند که چقدر سوخت همراه خود دارند و تخلفی مرتکب نشده‌اند که طبیعتا تمام این بازرسی‌ها زمان‌بر است. 

موضوع دیگری که عده‌ای از فعالان مدعی شده‌اند این است که بعد از پلمب باک سوخت کامیون‌های ترک، قاچاق سوخت بسیار افزایش یافته و کامیون‌های ترک با سوخت قاچاق وارد مرز ایرانی می‌شوند؟ آیا این موضوع صحت دارد؟ 

نمی‌توان قاچاق سوخت از مرزهای زمینی را انکار کرد اما اینکه قاچاق در مرز بازرگان به دلیل این اقدام مسئولان ایرانی افزایش یافته را قبول ندارم چراکه کنترل و بازرسی از مرزهای ایران کاهش نیافته است و همان کنترل و نظارت وجود دارد و قطعا اگر حجم قاچاق به طور جهشی افزایش می‌یافت، مشخص می‌شد و مسئولان انتظامی مرزها متوجه این قاچاق می‌شدند. قطعا با محدودیت‌هایی که در این مرز به وجود آمده و بازرسی‌هایی که از هر کامیون انجام می‌شود از میزان قاچاق کاهش می‌یابد نه افزایش.