ایران بالاترین هزینه انتقال انرژی را در کل منطقه دریافت می‌کند

شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان (SOCAR) با انتشار گزارشی اعلام کرد که ایران 5/19درصد از گاز صادراتی این کشور به منطقه خودمختار نخجوان را به عنوان هزینه ترانزیت انتقال گاز از خاک خود برداشت می‌کند. لازم به ذکر است که ایران گاز صادراتی جمهوری آذربایجان به منطقه خودمختار نخجوان را در مرز آستارا دریافت کرده و از طریق خاک خود و مرز جلفا به جمهوری خودمختار نخجوان انتقال می‌دهد. در گزارش شرکت ملی نفت آذربایجان آمده است که رقم دریافتی ایران برای انتقال گاز بسیار گران‌تر از سایر کشورهای منطقه است.

به عنوان مثال گرجستان برای انتقال گاز صادراتی آذربایجان به ترکیه تنها 5درصد از گاز صادراتی آذربایجان را به عنوان هزینه انتقال کسر می‌کند این در حالی است که طول خط لوله صادرات گاز آذربایجان به ترکیه با خط لوله انتقال گاز آذربایجان به نخجوان تقریبا یکسان بوده و تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. در همین رابطه و در 10 ماه ابتدایی سال 2015 میلادی 4میلیارد و 800میلیون متر‌مکعب گاز از طریق گرجستان به ترکیه صادر کرده است که تفلیس تنها 240 میلیون متر مکعب آن را به عنوان هزینه انتقال گاز برداشت کرده است. گفتنی است ایران و جمهوری آذربایجان از سال 2005 میلادی به این‌سو اقدام به تبادل گاز با یکدیگر کرده ولی تاکنون در ارتباط با جزئیات هزینه‌های مربوط به انتقال گاز اطلاعاتی ارائه نکرده بودند.

با این حال با نگاهی به گزارش منتشر شده توسط شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان (SOCAR) و بررســـــی آمار و ارقام موجود در آن می‌تواند جزییات بیشتری را در اختیار ما قرار دهد. بر اساس اطلاعات مندرج در این گزارش، در سال 2014 میلادی 5/398 میلیون مترمکعب گاز از آذربایجان به ایران منتقل شده است که از این میزان 319 میلیون مترمکعب به نخجوان فروخته شده است. گزارش فوق نشان می‌دهد که 5/79 میلیون مترمکعب از گاز صادراتی آذربایجان به نخجوان به عنوان هزینه انتقال توسط ایران دریافت شده است.

یک منبع آگاه در شرکت ملی نفت آذربایجان به مجله گاز طبیعی اروپا گفت که مقامات ایرانی معتقدند هزینه‌های نگهداری خط لوله خوی – نخجوان اصلی‌ترین دلیل بالا بودن هزینه انتقال گاز آذربایجان به جمهوری خودمختار نخجوان است. در حال حاضر، بالاترین هزینه انتقال گاز را گرجستان دریافت می‌کند، روسیه به منظور صادرات 2 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به ارمنستان سالانه 300 میلیون متر مکعب گاز طبیعی را به عنوان هزینه انتقال گاز روسیه به ارمنستان، به تفلیس پرداخت می‌کند که این حجم از گاز معادل 15 درصد کل گاز صادراتی مسکو به ایروان است.

در راستای دریافت بالاترین هزینه برای انتقال گاز در منطقه توسط ایران، گفتنی است که تهران برای هر هزار مترمکعب گاز طبیعی که به ترکیه صادر می‌کند 450 دلار از این کشور دریافت می‌کند که این موضوع نارضایتی ترک‌ها را در پی داشته و این کشور به این منظور از ایران شکایت کرده و به داوری بین‌المللی رجوع کرد که این موضوع در نهایت با شکست ترکیه همراه شد. در این بین ایران تلاش‌های خود را برای صادرات گاز به عراق آغاز کرده و در ازای صادرات 25 میلیون مترمکعب گاز طبیعی به این کشور، سالانه 3 میلیارد و 700 میلیون دلار درآمد کسب خواهد کرد. به بیان دیگر هر هزار متر مکعب از گاز طبیعی ایران برای بغداد بیش از 400 دلار آب می‌خورد.

بحث در مورد گرانی گاز صادراتی ایران در حالی مطرح می‌شود که بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی اداره گمرک فدرال روسیه، این کشور به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادر‌کنندگان گاز، برای هر هزارمترمکعب گاز صادراتی خود 282 دلار دریافت می‌کند. در این راستا لازم به ذکر است که ترکیه در ازای دریافت هزار مترمکعب گاز طبیعی که از روسیه به عنوان بزرگ‌ترین تأمین ‌کننده گاز مورد نیاز این کشور 418 دلار و در ازای هر هزار مترمکعب گاز طبیعی وارداتی خود از ایران به عنوان دومین تأمین ‌کننده گاز ترکیه، 487 دلار می‌پردازد. در حالی که آذربایجان به عنوان سومین کشور صادر‌کننده گاز طبیعی به ترکیه تنها 340 دلار برای هر هزار مترمکعب گاز صادراتی خود دریافت می‌کند.