در ایام سلامت به جوانمردی کوش *

با پیشرفت علم، بشر توانست علت بسیاری از بیماری‌ها را کشف کند و آنها را از بین ببرد. برای بیماری‌هایی که هنوز آنها را صعب‌العلاج می‌دانند هم، دارو و درمان‌هایی پیدا شده که بیماری با آن کنترل می‌شود، اما دوره درمان بعضی بیماری‌ها بسیار طولانی می‌شود یا افرادی با بیماری خاص به دنیا آمده و باید تا آخرعمر تحت درمان باشند. برای بعضی بیماری‌ها درمان قطعی هنوز وجود ندارد. گاهی شخص بیمار نیست، اما به علت کهولت و سالمندی ناتوان شده به مراقبت یا درمان خاص نیاز دارد.  

خدمات و امکانات بیمه‌های درمانی با توجه به اوضاع اقتصادی و سیاست‌های هر کشور تفاوت دارند. بیمه‌های خصوصی و دولتی هرکدام تا حدی می‌توانند هزینه‌های درمان را تامین کنند. پس‌انداز افراد هم محدودیت دارد و وقتی بیماری خاص یا علاج‌ناپذیر بوده یا احتیاج به زمانِ درمان طولانی داشته و یا مشکل تنها سالمندی باشد، در همه جای دنیا، مشکل بزرگ‌تر از بیماری پیدا می‌شود و آن «هزینه نگهداری و درمان» است. 

شرایط و روند بیماری بعضی طوری است که بیمار باید مدت طولانی یا نامشخص در خانه بماند. در این مرحله بیمار به «طب تسکینی» احتیاج دارد. در مدت‌زمان طولانی، مخارج درمان و نگهداری از بیماران آنقدر زیاد است که مدیریت امور مالی دراین مرحله بیشتر از هر مرحله زندگی نقش پررنگ‌تر را به خود می‌گیرد. هرچقدر سیستم بیمه و خدمات درمانی کشور‌ها پیشرفته‌ و فراوان‌تر باشد، امکانات طب تسکینی و ارگان‌های مخصوص بیشتری وجود دارند تا به بیمار و اطرافیان او کمک کرده تا این دوران را راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر بگذرانند.  

دراغلب کشورها، دوره‌های کوتاه‌مدتی برای کمک و نگهداری از بیماران وجود دارد تا اصول اولیه مراقبت و پرستاری و چگونگی رفع آلودگی محیط نگهداری از بیمار در خانه را آموزش دهند. آموزش‌ تکنیک‌های ساده‌ای مثل اینکه چطور بیمار را از روی تخت بلند کنیم که به او یا خودمان آسیب نرسد، چطور قند خون را اندازه بگیریم یا در وقت حمله تنفسی باید چه کار کرد، نحوه تزریق، تعویض سِرم و... کمک می‌کند که از هزینه‌های اضافی پرستار خانگی یا ساعت‌ها انتظار کشیدن در مطب یا ماندن در ترافیک شهری کاسته شود. تغییراتی مثل نصب زنگ خبر در حمام، تعویض یا تغییر سرویس بهداشتی یا خرید تخت مخصوص با وجود خرج و هزینه، در‌‌نهایت به‌صرفه و بسیار اقتصادی‌تر از هزینه بستری شدن در آسایشگاه و بیمارستان‌هاست.  

وسایل کمک پزشکی و کمک حرکتی مثل انواع عصا یا صندلی چرخ‌دار و یا دستگاه فشارخون و... با قیمت‌های گوناگون وجود دارند، اما عجله در خرید اشتباه است. کمی صرف وقت و تحقیق قبل از خرید و آگاهی از نحوه استفاده آنها مانع خرید کالای بی‌مصرف، اشتباه یا گران‌ می‌شود. درست مثل بقیه وسایل گاهی وسیله‌ای ارزان خریده می‌شود اما مثلا باتری آن بعد از تمام شدن پیدا نمی‌شود یا استاندارد نبوده، به جسم و بدن آسیب می‌رساند.

برعکس می‌توان مثلا واکر چرخ‌دار بسیار مدرن و گران خرید اما چون بدون توجه به وزن و قد و مشکل تعادلی بیمار خریداری شده، بیمار نمی‌تواند از آن استفاده کند. هرکدام از این وسیله‌ها هم درست مثل دارو‌ها، برای شرایط خاص و با توجه به ناتوانی و برای بیماری خاص طراحی شده‌اند. خرید یک کتاب درباره رفتار صحیح با سالمندان یا شرکت در سمینارهای مخصوص، مثلا درباره تغذیه بیماران سرطانی یا دیدن دوره کوتاه پرستاری از صرف هزینه‌های زیادی جلوگیری می‌کند. 

غیر از بیمار، اطرافیان یا خانواده بیمار هم تحت فشار مالی و روحی زیادی هستند. آنها اغلب دچار استرس، کم‌خوابی، سوءتغذیه، افسردگی یا بیماری‌هایی مثل کمردرد یا واریس می‌شوند. گاهی به جای بردن گل یا کمپوت برای عیادت، پختن یک غذای مقوی برای مراقب بیمار یا کمی بیشتر کنار بیمار ماندن، تا که مراقب او بتواند با خیال راحت چند ساعت بخوابد، هدیه و کمکی بسیار ارزشمند است. 

*هرکه فریادرس روز مصیبت خواهد، گو در ایام سلامت به‌جوانمردی کوش. گلستان سعدی