مکانیزاسیون کشاورزی در ایران مسئلهای است که از سال 1345، پیرو قرارداد بین ایران و جمهوری رومانی برای خرید تراکتور و برخی ادوات کشاورزی مطرح شده و همواره مورد بحث متخصصان فن بوده است. اصلیترین مسئله در دست داشتن یک تعریف درست و اصولی از این مبحث است.
درواقع باید بدانیم که مكانیزاسیون در حوزه كشاورزی صرفا به معنی تزریق ماشینآلات و ادوات نیست بلکه مجموعهای از علوم و فنون كاربردی است كه مطالعه، شناخت و بهكارگیری انواع مختلف ماشین و ابزار نیروی محرك را شامل میشود اما متاسفانه برخی مسئولان ما مکانیزاسیون را تنها به معنی افزایش تعداد تراکتور و ماشینآلات پیشرفته به بخش کشاورزی میشناسند و از جنبههای دیگر مکانیزاسیون مانند کاربرد صحیح ماشین، تاثیر برکاهش مصرف انرژی، تناسبِ ماشین با عملکرد محصول، کاهش تلفات ماشینی و تولید رقابتی محصول غافل ماندهاند.
برای سروسامان دادن به وضعیت کنونی مکانیزاسیون کشاورزی باید زیرساختهای لازم را فراهم آوریم. یکی از ضروریترین نیازهای مکانیزاسیون، ایجاد فضای لازم برای حرکت و مانور ماشین و نیروی محرکه آن است که درواقع یکپارچهسازی اراضی مهمترین زیرساخت برای توسعه مکانیزاسیون بهشمار میآید. با یکپارچهسازی اراضی ضمن تسطیح زمین و ایجاد شیب مناسب برای کشت گیاه، راههای بین مزارع ایجاد میشود، همچنین اندازه و ابعاد قطعات زراعی افزایش یافته و فضای بسیار مناسبی برای کارِ مطلوب ماشین فراهم میشود.
در کنار این موضوع کارشناسان معتقدند واگذاری اختیارات به وزارت جهاد کشاورزی یا دستکم ورود و توجه بیشتر وزارت صنایع به بحث تولید ماشینهای کشاورزی میتواند از محرکههای اصلی برای این بخش باشد. پس از مرتفع کردن این مشکلات موضع مهم دیگر، بومیسازی ماشینآلات کشاورزی است، نوع خاک و مدل کاشت و برداشت در کشور ما تفاوت بسیاری با سایر کشورها دارد از اینرو نیاز است که ماشینآلات مورد استفاده بهصورت بومی طراحی یا وارد شوند تا بیشترین میزان انطباق با شرایط اقلیمی و کاشت و برداشت کشور را داشته باشند.
در این بین کشاورزان هم اطلاعات کافی درخصوص کاربردهای مکانیزه شدن امور ندارند و ممانعت آنها گاهی برای پذیرفتن ماشینآلات به این دلیل است که تصور میکنند برخی افراد، با ماشینی شدن امور به اصطلاح از نان خوردن می افتند و کارگرهایشان بیکار میشوند درحالیکه پیشرفت تکنولوژی همواره نتیجه برد برد برای دو طرف دارد.
در واقع میتوان افراد مختلف را برای پیشبرد امور به کار برد، از جمله راننده انواع ماشینآلات کشاورزی، تکنسین و تعمیرکار ماشینآلات و حتی افرادی که طریقه کار با دستگاهها و ماشینها را به کشاورزان سنتی آموزش دهند به انضمام سرویس نگهداری و پشتیبانی اصولی از دستگاهها که میتواند انگیزه کشاورزان برای پذیرش تکنولوژی را بالا ببرد تا هم در مصرف انرژی صرفهجویی شود و هم هزینههای تولید کاهش چشمگیری پیدا کند. باشد که ما نیز بتوانیم با توسعه زیرساختها و همگامی با شرایط جهانی، شرایط مطلوبتری را برای کشاورزان و تولیدکنندگان کشور فراهم کنیم.