اصلاح مکانیزم‌های مالیاتی و عوارض صادراتی راهکار رونق بورس

افت شاخص بورس به برخی مسائل اقتصادی و سیاسی مربوط می‌شود که از جمله دلایل سیاسی می‌توان به پرونده هسته‌ای و تحریم‌های ناشی از آن و فشاری که این تحریم‌ها بر عملکرد بنگاه‌ها و فضای اقتصاد وارد آورده، اشاره کرد‌. تغییرات قیمت نفت، دلار و دیگر ارزها و همچنین تحولات اقتصادی از جمله مهم‌ترین متغیر‌های اقتصادی تاثیرگذار بر شاخص بورس هستند‌. برای بهبود شاخص بورس ابتدا باید دلایل اصلی کاهش شاخص و میزان اثرپذیری یا اثرگذاری تصمیم‌ها را سنجید‌. به‌عنوان مثال، در خصوص قیمت نفت چون نرخ این کالا متناسب با شرایط و تغییر و تحولات جامعه جهانی تعیین می‌شود و ما نمی‌توانیم بر آن تاثیرگذاری داشته باشیم، زیرا بیشتر از نرخ آن تاثیر می‌پذیریم، این در حالی است که در خصوص تصمیم‌های دولت و مجلس در بودجه برای صنایع و شرکت‌های بورسی می‌توانیم اثرگذار بوده و راهکار ارائه دهیم‌. 

بنابراین از نظر اثرگذاری باید توجه کرد که اگر قرار است تصمیم‌هایی در بازار بورس توسط دولت یا مجلس اتخاذ شود باید ملاحظات سهامداران را نیز در تصمیم‌های خود در نظر بگیرند تا شرکت‌های بورسی با شرایط بنیادی بهتری مواجه شوند‌. به‌عنوان مثال روند کار صنایع پالایشگاهی که از شرکت‌های بزرگ بورس هم به‌شمار می‌روند، معادل با بحث کیفی‌سازی محصولات و ریزش قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی آنهاست که دولت می‌تواند با دادن فرصت به پالایشگاه‌ها برای کیفی‌سازی محصولات کمک کند تا این شرکت‌ها با شرایط بهتری وارد بورس شوند‌. 

در خصوص قیمت نفت هم دولت می‌تواند با دادن تخفیف نفتی به بهبود شرایط این پالایشگاه‌ها و بنگاه‌ها کمک کند‌. سال گذشته با وجود افزایش قیمت خوراک پتروشیمی‌ها اما قیمت محصولات آنها با افت مواجه بود که این موضوع سبب ضرر و زیان این شرکت‌ها شد. بنابراین اینجا نیز دولت می‌تواند با یک حاشیه سود مناسب و یک فرمول میان قیمت خوراک پتروشیمی‌ها و قیمت محصولات آنها ریسک قیمت پتروشیمی‌ها را از بین ببرد‌. باید در زمان رکود به این بنگاه‌ها کمک کرد، دولت می‌تواند با دادن تخفیفات و اصلاح عوارض صادراتی و افزایش معافیت‌های مالیاتی بنگاه‌ها و شرکت‌ها در شرایط رکودی کمک‌کننده باشد‌. البته باید به برخی اقدامات خود سازمان بورس مانند اصلاح مکانیزم‌های مالیاتی و عدم توقف برخی از نمادها هم توجه کرد‌. 

بسیاری از نمادهای بورسی برای مدت طولانی بسته هستند که این با تعریف بورس در تضاد است‌. نمادها باید سریع‌تر باز شده و سرمایه در گردش داشته باشند تا سرمایه مردم هم حبس نشود، زیرا حبس سرمایه موجب عدم انگیزه ورود به بازار خواهد شد‌. همچنین تسهیل ساز‌و‌کار خرید اوراق بهادار، طراحی سیاست‌های جدید مانند آپشن‌ها و توسعه آنها در بازار بورس می‌تواند به دو طرفه شدن و افزایش حجم بازار کمک کند‌. 

با وجود ابهامات زیاد در زمینه تحریم‌ها و مذاکرات، تعامل دولت با شرکت‌های بورسی، قیمت نفت، مباحث مالیاتی مانند نرخ سود بانکی که از مبانی ارزشی بورس هستند، پیش‌بینی آینده بازار کمی دشوار است‌. اما با در نظر گرفتن همه این ابهامات به نظر می‌رسد، بورس در مقایسه با دیگر بازارها مانند طلا و ارز و مسکن از آینده بهتری برخوردار باشد و می‌تواند شرایط بهتری را در سال جدید تجربه کند مشروط به اینکه دولت هم در این زمینه کمک کند.

* کارشناس ارشد بازار سرمایه