41درصد از بازار نفت خام در اختیار اوپک است / آیا نبض اوپک ضعیف می زند؟

نبود اجماع در میان اعضای اوپک در تعیین سیاست‌های واحد، یکی از دلایل کاهش قیمت‌ نفت خام است. این سازمان مهم‌ترین سازمان در تعیین قیمت نفت است. کارشناسان بین‌المللی نفت خام و مسائل اوپک با وجود برخی تحلیل‌ها مبنی بر پایان حیات این سازمان بر این باورند که نبض این سازمان همچنان می‌زند.

برخی از منابع خارجی از جمله رویترز بر این باورند که سازمان اوپک دیگر قدرت سابق را ندارد. ایگور سچین، رئیس بزرگ‌ترین شرکت نفتی روسیه (روسنفت) با رد نقش سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت «اوپک» در بازار نفت اعلام کرده است که عربستان سعودی، آمریکا و روسیه سه بازیگر اصلی بازارهای جهانی نفت هستند.

مهدی عسلی، مدیرکل سابق امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت با رد این اظهار نظر، به «فرصت امروز» می‌گوید: «اوپک سازمانی است که کشورهای عضو آن به دلایل سیاست‌های مختلف با عرضه بیش از حد معمول، تولید نفت برخی از کشورها را به دلیل به صرفه نبودن تولید متوقف کرده است. نمی‌توان پذیرفت اوپک سازمانی مرده شده است زیرا این سازمان هم‌اکنون 41 درصد از بازار نفت خام را در اختیار دارد.»

وی با بیان اینکه اوپک برای کشورهای عضو آن منفعت دارد، می‌افزاید: «اوپک می‌تواند با اتخاذ سیاست جدید در افزایش مجدد قیمت نفت خام اثرگذار باشد به شرط اینکه اعضای آن به اجماع برسند. کشورهای آمریکا و روسیه اگرچه تولیدکنندگانی بزرگ هستند اما نمی‌توانند به میزانی که اوپک تاثیرگذار است، تاثیرگذار باشند. کشورهای عضو اوپک همچنان به افزایش تولید نفت خام ادامه می‌دهند و با توجه به افزایش تولید نفت ایران و عراق می‌توان گفت درآینده اوپک بازیگردان اصلی بازار نفت خام خواهد شد.»

آمار و ارقام نشان می‌دهد که 75 درصد از نفت ارزان قیمت دنیا در اختیار کشورهای عضو اوپک است و متوسط هزینه تولید اوپک در مقایسه با سایر کشورهای تولید‌کننده نفت خام که عضو اوپک نیستند کمتر است. این آمار و ارقام نشان‌دهنده جایگاه این سازمان است.

در این باره جواد یارجانی، مدیر اسبق امور اوپک ایران با اشاره به قیمت بالای سازمان اوپک به «فرصت امروز» می‌گوید: «این سازمان در 10 سال اول تاثیری در بازار قیمت نفت خام نداشت اما به مرور شرایطی پیش آمد که تاثیر زیادی در تعیین قیمت پیدا کرد. این سازمان افت و خیزهای متعددی داشته است به طوری که از 2014 کشورهای عضو آن تولید نفت خام را کاهش ندادند، از این رو تاثیرگذاری زیادی در کاهش قیمت نفت داشتند.»

وی با بیان اینکه شرایط کنونی را نباید به معنای کاهش تاثیرگذاری‌ این سازمان دانست، می‌گوید: «اوپک در مجموع موفق‌ترین سازمان کشورهای در حال توسعه بوده و از همان ابتدا کشورهای بزرگ مصرف‌ کننده دنبال این بودند که این سازمان وجود نداشته باشد و البته اثراتی نیز داشتند.

بارها از سوی رسانه‌ها و تحلیلگران اعلام شد که اوپک منحل خواهد شد اما هرگز این پیش‌بینی محقق نشده است. امروز که شاهد آن هستیم تعداد کشورهای عضو این سازمان رو به افزایش است، چگونه می‌توان پذیرفت سازمانی که در انحلال است، عضوگیری جدید داشته باشد.»

از دید این کارشناس مسائل اوپک، کشورهای عضو اوپک براساس منافع مالی عضو این سازمان هستند و تا زمانی کشورها احساس کنند که حضورشان به نفع منافع ملی آنها است، این سازمان حیات خواهد داشت. بارها شاهد بودیم دو کشور عضو اوپک در مسائل سیاسی با یکدیگر درگیری و جنگ داشتند اما اوپک در این شرایط کار خود را ادامه داده است. نباید متصور شد که منافع کشورها از بین رفته است و اوپک در روزهای پایانی حیات خود است. این سازمان می‌تواند همچنان با تغییر سیاست‌های خود افزایش یا کاهش قیمت نفت خام در بازارهای نفت خام تاثیرگذار باشد.

محمد علی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک نیز با تایید صحبت‌های کارشناسان حوزه اوپک بر این باور است که اوپک همچنان تاثیرگذار بازار نفت خام است و نمی‌توان پذیرفت این سازمان تاثیر‌گذار نیست و سه کشور عربستان، آمریکا و روسیه تعیین‌کننده نهایی بازار هستند.

وی با بیان اینکه کشور عربستان هم عضو اوپک است، به «فرصت امروز» می‌گوید: «این کشور به دلیل توانایی تولید بالای نفت اجازه مدیریت بازار را به اوپک نمی‌دهد اما این سازمان همچنان جلسه تشکیل می‌دهد و حیات دارد و می‌تواند با اجماع نظرات سایر اعضا، مانند گذشته تاثیرگذار باشند و بازار را متعادل کنند. این سازمان در سقوط قیمت‌های نفت در سال 2008 نشان داد که تعیین‌کننده بازار است.»

ارتباط با نویسنده : ebrahimi1941@gmail.com