آماده شدن نظام بانکی برای ماراتن نفس‌گیر بانک‌های خارجی

ولی‌الله سیف روز چهارشنبه به فرانکفورت پرواز کرد تا به روانسازی سازوکارهای حضور بانک‌های خارجی در ایران پساتحریم بپردازد؛ امری که بسیاری از فعالان اقتصادی اعتقاد دارند، در صورت وقوع می‌تواند نظام بانکی کشور را با تحولاتی بزرگ همراه کند. رئیس کل بانک مرکزی در همایش سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی در ایران برای نخستین بار خبر داد که ایران با ۲۷ بانک آلمانی روابط کاری دارد. وی تاکید کرد: تمرکز بانک‌مرکزی ایران روی بازگشت نظام بانکی کشور به بازارهای مالی جهانی است و در این زمینه، به همکاری میان بانک‌های ایرانی و اروپایی، توجهی ویژه خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: تهران قصد دارد در دوران پساتحریم، همکاری‌های بانکی خود را در سطح بین‌المللی گسترش دهد. سیف افزود: باور داریم که تنها روابط کوتاه‌مدت میان ایران و شرکای بین‌المللی سودمند نخواهد بود و داشتن یک چشم‌انداز بلندمدت برای سرمایه‌گذاری در بخش بانکی ایران ضروری است. سیف گفت: توافق هسته‌ای میان ایران و ۱+۵، میان شرکت‌های بین‌المللی که خواهان سرمایه‌گذاری در ایران هستند، فضایی مثبت ایجاد کرده است. وی از ورود به بازار، تشویق ثبات مالی، پایداری و پشتیبانی از سرمایه‌گذاران به‌عنوان تعهد بانک مرکزی ایران یاد کرد.

وی خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاران خارجی فعلا می‌توانند ۱۰۰‌درصد از سهام بانک‌ها در مناطق آزاد و ۴۰‌درصد از سهام بانک‌ها در دیگر مناطق ایران را در تملک داشته باشند و ایران قصد دارد همکاری برای تاسیس بانک‌های مشترک و فرامرزی را افزایش دهد. رئیس بانک مرکزی همچنین از روابط بانکی میان ایران و ۲۷ بانک آلمانی خبر داد و با اشاره به طرح‌های مالی در کشورمان، گفت: بانک مرکزی ایران اصلاحاتی را برای ثبات مالی، کارآمدی سیاست‌های پولی و تخصیص موثر منابع در بخش بانکی آغاز کرده است.

سیف با یادآوری کاهش تورم از ۴۰‌درصد به ۱۳‌درصد در ایران افزود: دولت متعهد به سیاست‌های مالی و پولی منظم‌تر و شفاف‌تر است تا به رشد اقتصاد و کنترل تورم کمک شود. وی با بیان اینکه دولت تورم را از رقم کنونی نیز کمتر خواهد کرد تا ثبات بیشتری بر بازار حاکم شود، گفت: با اجرای برنامه‌ای پنج ساله، اقتصاد ایران توان رشد سالانه هشت‌درصد را خواهد داشت. اما باوجود این اظهارات باید منتظر ماند و دید که آیا رئیس کل بانک مرکزی خواهد توانست در این سفر بانک‌های خارجی را برای حضور در ایران متقاعد کند؟

رقبای تازه‌نفس بانک‌های ایرانی

سهراب پوررضی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: حضور بانک‌های خارجی در ایران یک اتفاق مهم برای نظام بانکداری ایران است. ما اگرچه تاکنون تجربه همکاری با برخی از بانک‌ها به‌خصوص در مناطق آزاد داشته‌ایم اما این حضور، حضوری نبوده که کلیت ساختار بانکی ما را درگیر خود کند. وی افزود: حضور بانک‌های خارجی زمانی می‌تواند برای نظام بانکی ما مفید باشد که بانک‌های ما در یک وضعیت رقابتی قرار گیرند. بانک‌های ما به دلیل استاندارد پایین بانکداری در ایران دچار تنبلی مزمنی شده‌اند و ورود یک حریف تازه نفس به میدان رقابت می‌تواند آنها را به تکاپو و جنبش وادار کند.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اگر بانک‌های خارجی وارد ایران شوند و شروع به ارائه خدمات بکنند به دلیل کیفیت خدمات آنها بخش مهمی از نقدینگی در کشور به سمت آنها می‌رود بنابراین بانک‌های ما مجبور می‌شوند در ساختار و قوانین‌شان تجدیدنظر کرده و پویایی لازم را در این بخش‌ها به وجود بیاورند. علاوه بر این حضور بانکداران خارجی می‌تواند تجربیات مهمی را از بانکداری جهانی به ایران منتقل کند.

وی ادامه داد: حضور بانک‌های خارجی در ایران می‌تواند برای تولید‌کنندگان ما هم مفید فایده باشد. در حال حاضر بسیاری از پروژه‌های اقتصادی ما از کمبود تامین مالی رنج می‌برند، در صورتی که اقتصاد ما یک اقتصاد بانک‌محور است و تا زمانی که بانک‌ها نتوانند بار این تامین مالی را به دوش بکشند، این پروژه‌ها به سرانجام نمی‌رسند. حضور بانک‌های خارجی می‌تواند برای بسیاری از این پروژه‌ها و برنامه‌های بخش تولید مفید باشد.

موسسات غیر‌مجاز، بانک‌های خارجی را فراری می‌دهد

باقر رستمی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: ایران به دلیل سال‌های طولانی تحریم و شرایط سختی که کشورهای غربی برای حضور شرکت‌های خارجی در ایران به وجود آوردند، تبدیل به یک بازار بکر شده است که از جهات مختلفی برای سرمایه‌گذاران خارجی جذابیت دارد. به همین دلیل بازار پولی و مالی ایران می‌تواند از این جهت برای بانک‌های خارجی جذابیت داشته باشد.

وی افزود: این بازار یک بازار بکر، بدون رقیب و گسترده است که پول زیادی در آن جریان دارد اما رشد نیافته و باید خود را با بانکداری جهانی هماهنگ کند. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: تلاش‌های بانک مرکزی برای دعوت از بانک‌های جهانی برای حضور در ایران قابل تقدیر است اما بانک مرکزی باید بگوید که برای حضور بانک‌های خارجی در ایران چه بستری فراهم کرده است.

وی ادامه داد: نظام بانکی ما باید در فهرست ارزیابی مراکز معتبر جهانی قرار گیرد. برای این کار باید قوانین بانکی ما مورد بازبینی قرار گیرد. ما مشکلات زیادی در قوانین بانکی داریم. موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز، شرکای ناخوانده‌ای هستند که در نظام بانکی ما، شرکای خارجی آنها را تحمل نمی‌کنند. رفتارهای موسسات غیر‌مجاز امنیت سرمایه‌گذاری شرکای خارجی را به هم می‌زند. این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: ما از نظر فناوری هم از بانکداری جهانی عقب هستیم و باید نسبت به رفع این عقب‌ماندگی اقدام کنیم.