آسیا در جست و جوی مقام از دست رفته

صحبت از اقتصاد کشورهای آسیایی ماهیتی به شدت دوگانه دارد. این ماهیت دو وجهی از یک سو به پتانسیل های اقتصادی این کشورها برای رشد و پیشرفت مرتبط است و از سوی دیگر به فقدان برنامه ریزی های موثر و کاربردی برای پیشرفت معطوف می شود.

در واقع با وجود آنکه اغلب قریب به اتفاق کشورهای آسیایی در رده کشورهای در حال توسعه طبقه بندی می شوند، اما برای رسیدن به واژه توسعه یافته با محدودیت هایی مواجه هستند و در نهایت همین موضوع است که زمینه لازم برای رسیدن به قله های خلاقیت و نوآوری اقتصادی را محدود می کند.

با وجود همه این نقص ها و مشکلات، نمی توان کشورهای آسیایی را بدون آینده و در شرایط غیر قابل صعود ارزیابی کرد. بسیاری از دولت های منطقه طی سال های اخیر و در طول زمان موفق شده اند روند رشد در پلکان خلاقیت را طی کنند.

اکنون موضوع اینجاست که کشورهای توسعه یافته آسیایی چگونه موفق شده اند به بخش های ممتاز نوآوران اقتصادی راه پیدا کنند و سایر کشورهای منطقه چه راهکارهایی برای رسیدن به این مقام در اختیار دارند ؟ برای یافتن پاسخ این سوال نگاهی داریم به تعدادی از کشورهای موفق.

سنگاپور

یکی از کشورهایی که در طول سال گذشته میلادی کارنامه ای موفق و تحسین برانگیز درحوزه نوآوری اقتصادی به نام خود ثبت کرد ، سنگاپور بود. این کشور برای نخستین بار در بین کشورهای آسیایی موفق به کسب مقام ششم رده بندی بین المللی نوآوری اقتصادی شد؛ مقامی ارزشمند که نسبت به دو سال پیش یک سکو پیشرفت نیز داشت.

لیم چوان پی، مدیر آژانس علمی فناوری و تحقیقات ملی سنگاپور معتقد است بخش بزرگی از موفقیت سنگاپور در حوزه نوآوری به دیدگاه آینده نگر دولتمردان این کشور مرتبط است. سنگاپور بخش بزرگی از برنامه های بلند مدت توسعه خود را بر محور افزایش دانش و مهارت های علمی و توسعه زیرساخت های نوآوری تکنولوژیک استوار کرده است.

همین شیوه برنامه ریزی است که آینده سنگاپور را روشن تر از بسیاری از همتایان آسیایی اش رقم زده است. این موضوع نه تنها رشد اقتصادی سنگاپور را تا حد زیادی ضمانت می کند، بلکه پتانسیل های این کشور برای جذب سرمایه های خارجی را افزایش می دهد.

 چین

اگرچه چین مثل سنگاپور در بین رتبه های برتر فهرست نوآوری اقتصادی جای نمی گیرد، اما این کشور در طول سال های اخیر رشدی قابل توجه را تجربه کرده است. کسب مقام بیست و پنجم در رده بندی جهانی موفقیتی است که با سال ها تلاش و برنامه ریزی این کشور در مدت زمان مشخصی به دست آمده است. 

با این حال برخی از صاحب نظران حوزه اقتصاد معتقدند مقام فعلی برای کشوری با حجم روابط تجاری گسترده چندان قابل توجه نیست. پژوهش های دانشگاه ملی اوهایو نشان می دهند روند رشد چین از سال 2007 تا 2016 بر محور شاخص هایی مثل دانش و فناوری، سرمایه های انسانی، توسعه زیرساخت ها و افزایش بازارهای تجاری استوار است.

با توجه به تلاش های چین برای رقابت با اقتصاد ایالات متحده انتظار می رود این کشور روند پیشرفت را بسیار سریع تر از آنچه تاکنون داشته طی کند. به قدرت رسیدن ترامپ در ایالات متحده و مواضع سختگیرانه و نامنعطف وی عاملی است که می تواند مثل یک کاتالیزور عمل کرده و به بیشتر دیده شدن چین در رقابت جهانی کمک کند.

کره جنوبی

یکی از امیدهای همیشگی آسیا برای رشد و پیشرفت کره جنوبی است؛ کشوری که در طول چند دهه گذشته از گروه فقیرترین ها به گروه غنی ترین های آسیایی وارد شده است. نیازی نیست یک کارشناس اقتصادی شناخته شده باشید تا بدانید این کشور برای رسیدن به وضعیت فعلی تا حد زیادی به نوآوری های فناورانه وابستگی داشته.

نوآوری و فناوری دو کلیدی هستند که هر دو با هدف باز شدن درهای پیشرفت و توسعه به روی اقتصاد چین پیگیری می شوند. تمرکز بر زیرساخت های این کشور در عرصه تولید محصولات فناوری محور و توسعه بازارهای صادراتی یکی از عوامل مهمی است که متضمن رشد اقتصادی چین طی دهه های اخیر شده است.

توجه به نوآوران و کارآفرینان این حوزه نیز جزو دلایل اساسی رشد اقتصادی کره جنوبی محسوب می شود. سئول به عنوان یکی از مهم ترین شهرهای اقتصادی کره جنوبی شناخته می شود؛ شهری که  نه تنها بین کشورهای آسیایی بلکه بین کشورهای اروپایی و توسعه یافته نیز جایگاهی قابل قبول دارد.

همکاری های مشترک کره جنوبی با کشورهای توسعه یافته ای مثل آلمان، ایالات متحده، انگلستان و. . . کمک کرده این کشور در جایگاهی امن و مطمئن قرار گیرد. الگو گرفتن از این اقتصادهای بزرگ و شناخته شده باعث شده این کشور بیاموزد که می توان به واسطه نوآوری و تولید محصولات جدید به توسعه اقتصادی دست یافت.

ارتباط با نویسنده: baranokhovatnia@gmail.com