آبگرمکن‌های خورشیدی توسط اداره‌های منابع طبیعی ترویج می‌شود

ارزان بودن بهای سوخت‌های فسیلی، فضای مانور انرژی‌های پاک در ایران را به حداقل رسانده ‌است. متاسفانه با وجود پتانسیل بالای استفاده از انرژی خورشیدی در ایران، برنامه‌ریزان به این توانمندی کمتر توجه دارند. بنابراین سیستم‌های خورشیدی به جای آنکه مورد توجه دستگاه‌های تامین‌کننده انرژی قرار گیرد، با استقبال ارگان‌های حافظ محیط‌زیست کشور روبه‌رو شده ‌است. زاگرس‌نشینان یکی از مهم‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی‌های خورشیدی هستند. در این منطقه به دلیل وجود نقاط صعب‌العبور فراوان، دستگاه‌های متولی تامین سوخت اقدام به گازرسانی یا انتقال برق نکرده‌اند، در نتیجه مردم این مناطق هنوز هم وابسته به طبیعت و چوب درختان جنگلی هستند. این وابستگی، ادارات کل منابع طبیعی استان‌های غربی را بر آن داشته تا از انرژی خورشید برای کاهش برداشت از جنگل‌ها کمک بگیرند.

علی محمدی مقدم، مدیرکل منابع طبیعی استان چهارمحال‌وبختیاری به «فرصت‌امروز» می‌گوید: این استان نخستین منطقه در غرب کشور بود که طرح آبگرمکن‌های خورشیدی را اجرا کرد. سپس استان‌های همجوار مثل کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه و کردستان با استفاده از این الگو، آبگرمکن‌های خورشیدی را به روستاهای صعب‌العبور خود معرفی کردند. وی محل تامین هزینه نصب آبگرمکن خورشیدی در مناطق جنگل‌نشین را اعتبارات حفاظت از جنگل‌ها اعلام می‌کند. مدیرکل منابع طبیعی چهــارمحـــال‌وبختیــاری می‌گوید: تامین سوخت جنگل‌نشینان جزو وظایف ما نیست اما برای حفاظت از منابع طبیعی، اعتبارات خود را صرف ترویج آبگرمکن خورشیدی کردیم. 

وی از وزارت نیرو، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و شرکت ملی گاز ایران انتظار دارد که صعب‌العبور بودن مناطق را برای تاخیر در خدمت‌رسانی بهانه نکنند. زیرا اگر سوخت به روستاییان نرسد، هزینه‌های این کم‌کاری را باید منابع طبیعی پرداخت کند. محمدی‌مقدم اضافه می‌کند: بهتر است دستگاه‌های متولی تامین انرژی، بخشی از اعتبارات گاز یا برق‌رسانی را صرف توسعه انرژی خورشیدی در مناطق صعب‌العبور کنند. زیرا پکیج‌های خورشیدی قادر هستند بدون ایجاد آلودگی برای محیط‌زیست، برق و آب گرم منازل روستایی را تامین کنند. ضمن آنکه حتی می‌توان با استفاده از آنها، گرمایش منازل را هم تامین کرد. وی در پاسخ به این پرسش که چرا وزارت نفت و نیرو به توسعه انرژی‌های پاک در مناطق صعب‌العبور توجهی ندارند، می‌گوید: آنها بر این باورند که مردم از انرژی‌های خورشیدی استقبال نمی‌کنند. درحالی‌که اقدامات و برنامه‌های ما نشان داد که مردم روستایی، به‌خوبی با تکنولوژی‌های معرفی شده همخوان می‌شوند.

صرف 285 میلیون تومان اعتبار

برمک اسلامی، رییس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال‌وبختیاری، محل نصب آبگرمکن‌های خورشیدی را منطقه پشتکوه میلاس بخش مرکزی شهرستان لردگان معرفی می‌کند. وی به «فرصت‌امروز» بیان می‌کند: این سیستم‌ها را به ساکنان روستاهای «له‌دراز»، «بردکارخانه»، «لیرابی»، «انجو»، «پاتوه» و «سرتوف» معرفی کرده‌ایم. اسلامی با اشاره به اینکه در منطقه اجرای طرح «تغییر الگوی مصرف سوخت» -که در قالب آن آبگرمکن‌های خورشیدی بین روستاییان توزیع شد- بیش از 200 خانوار زندگی می‌کنند، می‌گوید: براساس برآوردها، هر خانوار روستایی به‌طور متوسط در یک ماه 200 کیلوگرم چوب مصرف می‌کند. این میزان چوب معادل یک درخت با قطر متوسط 20 سانتی‌متر و ارتفاع 30 متر است. بنابراین هر خانوار روستایی سالانه 12 اصله درخت بلوط را برای سوخت آبگرمکن‌ها و تولید آب گرم قطع می‌کند.

وی اضافه می‌کند: با اجرای این طرح سالانه از قطع یک‌هزار و 884 اصله درخت جلوگیری می‌شود. رییس اداره حفاظت چهارمحال‌وبختیاری می‌گوید: در طرح تغییر الگوی سوخت، 157 دستگاه آبگرمکن در بین روستاییان توزیع شد. برای اجرای این طرح هم 285 میلیون تومان از محل اعتبارات ملی استان هزینه شده ‌است. وی با اشاره به اینکه هنوز حدود یک هزار و 500 خانوار دیگر جنگل‌‎نشین متقاضی دریافت یارانه دولتی برای نصب آبگرمکن خورشیدی هستند، عنوان می‌کند: تلاش می‌کنیم هرچه سریع‌تر اعتبارات لازم را برای خرید آبگرمکن تامین کنیم. اسلامی ادامه می‌دهد: در مرحله ابتدای اجرای طرح، هر آبگرمکن خورشیدی به‌طور متوسط به قیمت یک میلیون و 400 هزار تومان خریداری شد که 25 درصد هزینه آن توسط روستاییان پرداخت و بقیه در قالب مشارکت دولتی از اعتبارات اداره کل منابع طبیعی تامین شد.

تبلیغ بهتر از سوبسید

حمیـــدرضا بـــابازاده، مدیرعامل شرکت فن‌آوران انرژی‌های سبز، تامین‌کننده آبگرمکــن‌هــای خـورشیدی استان چهارمحال‌وبختیاری است. وی در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» مدعی است که تنها تولیدکننده آبگرمکن خورشیدی در خاورمیانه بوده و شش سال پیش تکنولوژی و خط تولید این محصول را به ایران وارد کرده ‌است. بابازاده که کارخانه وی سالانه 30 هزار دستگاه آبگرمکن خورشیدی تولید می‌کند، 30 درصد محصول خود را به عراق، افغانستان، ارمنستان، بحرین، عربستان و کنیا صادر کرده و 70 درصد آن را در داخل کشور توزیع می‌کند. البته ترجیح می‌دهد محصولات خود را به خارج صادر کند. زیرا علاوه بر اینکه پرداخت خارجی‌ها به‌موقع و به‌صورت دلاری است، نیازی به ارائه خدمات پس از فروش به آنها ندارد. وی می‌گوید: مشتریان ایرانی پول محصولات را به ریال داده و به‌موقع پرداخت نمی‌کنند. ضمن آنکه محصولات ما یک سال گارانتی و 10 سال خدمات پس از فروش به خریداران داخلی می‌دهد.

مدیرعامل شرکت فن‌آوران انرژی‌های سبز هم تایید می‌کند که شاخه محیط‌زیست شهرداری‌ها به‌ویژه شهرداری تهران و ادارات کل منابع طبیعی، مشتریان محصولات این شرکت هستند. زیرا آبگرمکن‌های خورشیدی بیشتر در مناطقی که حفظ محیط‌زیست مهم است، مشتری دارد. وی البته به این نکته هم اشاره دارد که اداره برق سنندج و اصفهان از این شرکت خریدهایی انجام داده‌اند اما وزارت نفت هیچ همکاری با آنها نداشته است. بابازاده درباره ساختار و نحوه عملکرد آبگرمکن‌های خورشیدی نصب شده در کشور، می‌گوید: آبگرمکن‌های خورشیدی تولیدی ما دارای سلول‌های خورشیدی است که به لوله‌های خلأ شهرت دارند. آب داخل این لوله‌های شیشه‌ای، با استفاده از انرژی خورشید گرم شده و به‌راحتی به دمای 98 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و سپس وارد مخزن می‌شود. وی ادامه می‌دهد: اگر آب درون مخزن استفاده شود یا اینکه دمای آن کاهش یابد، آب سرد مجددا وارد لوله‌های خلأ شده و با استفاده از انرژی خورشیدی گرم می‌شود. 

مدیرعامل شرکت فن‌آوران انرژی‌های سبز می‌گوید: اگر هوا دو روز برفی باشد، آبگرمکن می‌تواند از طریق برق، آب گرم تولید کند. اما لوله‌های خلأ قادر هستند انرژی روشنایی خورشید در شرایط ابری را هم جذب کنند. البته این مسئله روی راندمان آنها تاثیر دارد. وی تولید آبگرمکن خورشیدی در ایران را غیر‌اقتصادی توصیف می‌کند و بر این باور است که با سرمایه‌گذاری انجام شده برای تولید این محصول، می‌توانست کالایی دیگر با سود بالاتر تولید کند. اما از آنجا که خط تولید آبگرمکن را به ایران وارد کرده، ناچار است که به فعالیت خود ادامه دهد. بابازاده تبلیغ و ارائه سوبسید توسط دولت به آبگرمکن خورشیدی را دو راهکار موثر برای رونق یافتن بازار این محصول می‌داند اما ترجیح می‌دهد دولت فعالیت‌های تبلیغی را برای مصرف آبگرمکن‌های خورشیدی در دستور کار خود قرار دهد.