نبض تغذیه جهان با غذاهای خیابانی

شاید شما هم تجربه دیدن خودروهای سیار فروش غذا در سطح شهر یا نزدیکی یک محل عمومی را داشته باشید که البته این اتفاق در کشور ما چندان رایج نیست و احتمالا شما هم در سفرهای خود به کشورهای دیگر یا در فیلم‌های خارجی این تصویر در ذهن‌تان نقش بسته است؛ کسب‌و‌کار جذاب و بسیار کارآمدی که مزیت‌های بیشماری هم برای سرمایه‌گذار و هم مشتریان به دنبال دارد.

درواقع این کامیون‌های حمل و فروش غذا به‌صورت سیار در سطوح مختلف شهر و در اماکن پرتردد دست به فروش انواع غذاهای سرد و گرم می‌زنند و همچنین به دلیل وجود تجهیزات سرمایشی توانایی فروش انواع بستنی‌ها و نوشیدنی‌های خنک را هم خواهند داشت.

در گزارش امروز قصد داریم این نوع کسب‌و‌کار را با چگونگی ورود به آن و شرایط سرمایه‌گذاری و همچنین انواع این شغل را از نظر بگذرانیم. نسل نویی از رستوران‌ها که با عنوان «غذاهای خیابانی» یا «کترینگ‌های سیار» معرفی می‌شوند زیر ذره بین «فرصت امروز» است.

کسب‌و‌کاری رو به رشد در دنیا

در نگاه اول شاید این شغل یا سرمایه‌گذاری در آن برای افراد کوچک به نظر بیاید اما حقیقت این است که این کسب‌و‌کار پرسود اگر براساس نیاز بازار و تحقیقات کافی شروع به کار کند می‌تواند به شکل زنجیره‌ای و در اماکن مختلف شهر توزیع شده و به شکل یک کسب‌و‌کار وسیع با حجم زیادی از سرمایه و سود دنبال شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از 3 میلیون کامیون غذای سیار در آمریکا فعالیت می‌کنند، جالب اینکه این کسب‌و‌کار فقط در قالب کامیون نیست و حدود 7میلیون چرخ‌دستی‌ غذای سیار و کیوسک غذایی هم در همین قالب فعالیت می‌کنند. این مطالعات که توسط  «IBSI WORLD» در فاصله زمانی بین سال‌های 2007 تا 2012 انجام شده نشان می‌دهد در طول این پنج‌سال تعداد فعالان حوزه غذاهای سیار معادل 8.4درصد رشد داشته‌اند که این یک آمار کارآفرینی بسیار بالاست.

جالب است بدانید 87درصد از کارآفرینانی که وارد این عرصه شده‌اند و یک رستوران سیار راه‌اندازی کرده‌اند با حداکثر چهار نیرو به این کار پرداخته‌اند که این یکی از مهم‌ترین مزیت‌ها در این شغل به شمار می‌آید. این آمارها نشان می‌دهد که این شغل در حال پیشرفت روزافزون است و در آینده‌ای نه‌چندان دور حضور این کامیون‌ها و کیوسک‌ها در سطح شهر به مقداری افزایش می‌یابد که ممکن است بازار رستوران‌ها و فست‌فودهای کوچک به‌شدت تحت‌شعاع قرار بگیرد.

کجا کامیون سیار خود را مستقر کنیم؟

اغلب این کامیون‌ها که قابلیت جابه‌جایی راحتی دارند می‌توانند در اماکن مختلف شهری مستقر شوند اما بهتر است برای این کار یک یا در نهایت دو نقطه ثابت و البته پرتردد در سطح شهر را برای خود در نظر بگیرید تا مشتری‌های ثابت خود را داشته باشید و فروش روزانه‌تان تامین شود.

این مکان می‌تواند در نزدیکی مراکز خرید، ایستگاه‌های قطار و اتوبوس در محوطه یا سالن فرودگاه و در پارک‌ها و فضای‌های سبز و پرتردد باشد.اماکن گردشگری و تفریحی هم می‌تواند نقطه مناسبی برای استقرار کامیون شما باشد. همچنین در محل ورزشگاه‌ها و استادیوم‌ها برای زمان‌هایی که بازی‌ها انجام می‌شود می‌توان کامیون را مستقر کرد و فروش بسیار خوبی داشت.

مزایای بی‌شمار برای سرمایه‌گذار

نخستین مزیتی که این کسب‌و‌کار می‌تواند داشته باشد جذابیت‌هایی است که برای مشتریان ایرانی دارد، درواقع به دلیل اینکه این کار در ایران تقریبا وجود ندارد در نگاه اول می‌تواند مشتری را به‌خوبی جذب کند.در ادامه سیار بودن این کار موجب شده تا پتاسیل‌های نوآوری و خلاقیت در آن بسیار زیاد باشد به‌گونه‌ای که شما می‌توانید به راحتی دیزاین کامیون خود را تغییر دهید و با ابتکاراتی در جلب نظر مشتری فعال باشید، حتی می‌توانید از شرکت‌های تهیه مواد‌غذایی آگهی بگیرید و با نصب بر بدنه خودروی خود برای آنها تبلیغ کرده و کسب درآمد کنید.

دومین مزیت این کار نسبت به رستوران‌داری کمتر بودن هزینه‌های سربار است، درواقع هزینه اجاره مکان، هزینه‌های مربوط به انرژی و همچنین مالیات و. . . همگی به بیش از نصف کاهش می‌یابد و این می‌تواند کمک زیادی به سودآوری کار شما کند. همچنین تعداد نیروی مشغول به کار و کارگر در این کار پایین است و با دو یا سه نفر می‌توان یک کامیون را به‌خوبی اداره کرد که همین مسئله موجب کاهش هزینه نیروی انسانی می‌شود.

از دیگر مزیت‌های این کار این است که محدودیت مکانی ندارد و اغلب پیش می‌آید که رستوران‌داران از کم بودن میزان فروش و پاخور نبودن رستوران خود گله و شکایت دارند اما در این کار این مشکل به کل حل شده است به‌گونه‌ای که در هر منطقه‌ای که مشتری کم باشد به راحتی می‌توان با جابه‌جایی کامیون خود و رفتن به مکانی پرتردد این مسئله را حل کرد.

چهارمین مزیتی که می‌توان برای این کار در نظر گرفت، عدم نیاز به هزینه بازاریابی و تبلیغات است، مارتین استیانتوکو نخستین کسی که این کار را در مالزی راه‌اندازی، کرد در این خصوص می‌گوید: خوبی کامیون‌های غذای سیار همین است. شما احتیاج به بازاریابی ندارید و کامیون سیار با بوی مطبوع و طراحی جالب خود جاذب مشتری است.»

2 مدل اصلی این کسب‌و‌کار

برای راه‌اندازی این کسب‌و‌کار دو مدل اصلی تعریف شده است، مدل اول رستوران‌های غذای آماده سیار که تهیه غذا در منزل، آشپزخانه یا هرجای دیگر مثل رستوران و.... انجام شده و در این کیوسک‌ها و چرخ‌دستی‌ها فقط غذا را گرم نگه داشته و بسته‌بندی کرده و به مشتری ارائه می‌کنند و در مدل دوم که رستوران‌های غذای سیار هستند، طبخ غذا در همان کامیون یا تریلر صورت می‌گیرد و این تریلرها می‌توانند یک یا دو اتاق داشته باشند تا غذا در آنجا طبخ و نگهداری شود.

مجوزهای مورد نیاز برای شروع کار

کسب مجوز برای فعالیت در این حوزه زیر نظر دو مجموعه انجام می‌شود، اول باید برای گرفتن پروانه بهداشت به وزارت بهداشت مراجعه کرده و با ارائه درخواست خود برای راه‌اندازی یک مجموعه رستوران سیار برای اخذ پروانه بهداشت منتظر ماند.مسئولان این امر با بازرسی از کل مجموعه و کنترل تجهیزات، وسایل و سیستم تهویه و دفع پسماند بهداشتی به علاوه تمام موارد مربوط به تهیه آب و مواد اولیه بهداشتی یک پروانه یک ساله برای فرد صادر می‌کنند.

سپس هر یک ماه یکبار از مجموعه بازرسی به عمل می‌آید.همچنین تهیه و عرضه غذاهای بالقوه خطرناک توسط واحدهای سیار غذا ممنوع است و موجب ابطال مجوز فرد خواهد شد، در تعاریف بهداشتی غذاهای خطرناک آن دسته از مواد‌غذایی هستند که پی اچ آن 6/4 یا پایین‌تر باشد و همچنین دارای فعالیت آب 85درصد یا کمتر باشند از جمله آنها مواد لبنی و تخم مرغ است.

مرحله دوم مجوز برای استقرار در مکان باید توسط شهرداری و پلیس راهنمایی و رانندگی با کسب اجازه از نیروی انتظامی صادر شود که با مراجعه به این اماکن و تعیین مکان‌هایی که توانایی استقرار را دارند از شهرداری یا ارگان‌های مربوطه مجوز فوق دریافت می‌شود.

کسب‌و‌کاری که موانع شدید قانونی دارد

در ادامه سراغ یکی از فعالانی رفته‌ایم که پروژه‌ای بزرگ در این زمینه تعریف کرده و نزدیک به سه سال این پروژه را دنبال کرده و در نهایت با شکست بزرگی مواجه شده است، وی معتقد است فعالیت در این کسب‌و‌کار اگرچه در دنیا یکی از انواع مشاغل کارآفرین و سودآور است اما در ایران موانع قانونی بسیاری دارد که موجب ضرر و زیان چند میلیاردی به وی و شرکتش شده است.

این فعال توضیح می‌دهد که قیمت این کامیون‌ها بسته به اینکه چه تجهیزاتی در آنها تعریف شود بین 40تا75میلیون تومان است که با خودرو حدود 120میلیون تومان تمام می‌شود اما مشکل اساسی برای این کار نه مبلغ سرمایه بلکه موانع قانونی این کار و سنگ‌اندازی‌های شهرداری، نیروی انتظامی و وزارت بهداشت است که موجب شده هیچ کس تاکنون نتواند در این عرصه فعالیتی داشته باشد.وی معتقد است تا زمانی که قوانین مربوط به این حوزه تسهیل نشود و ارگان‌های مربوطه با هم هماهنگ نباشند ورود به این بازار اشتباه محض است و جز ضرر برای سرمایه‌گذاری چیزی به دنبال ندارد.

شهرداری باید توجیه شود

در ادامه برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص خرید کامیون‌های فروش غذا سراغ شرکت «ویونا» رفته‌ایم.این شرکت که تنها شرکت تولیدکننده این تجهیزات در ایران است اذعان می‌کند که تمام قطعات و تجهیزاتش داخلی است.

جمشید روزخوش، مهندس بخش طراحی و تولید این شرکت درخصوص اخذ مجوز و چگونگی انجام روال قانونی این کار می‌گوید: متأسفانه مدیران شهرداری و ارگان‌های ذیربط آشنایی کافی با این نوع کسب‌وکار و مزیت‌های فراوانی را که می‌تواند داشته باشد ندارند و همواره با بهانه‌های مختلف درخواست کنندگان را رد می‌کنند، بخش زیادی از تغذیه مردم در دنیا حول محور این غذاهای خیابانی می‌چرخد و ما هنوز درگیر گرفتن مجوز هستیم، به نظر من شهرداری‌ها باید در این خصوص کاملاً توجیه شوند.

البته در شهرستان‌ها این کار راه‌اندازی شده و بسیار خوب هم پاسخگو بوده است، یکی از این شهرها کیش است که ما به آنها کامیون تولید فست فوت را ارائه کرده‌ایم و هر روز در حال فعالیت هستند.روزخوش درخصوص سرمایه‌های مورد نیاز برای شروع این کار می‌گوید: بسته به اینکه شما این سیستم را برای فروش چه محصولی می‌خواهید و نیازمند وجود چه امکاناتی در آن هستید از 18میلیون تومان شروع شده و تا 90میلیون تومان هم ادامه دارد.

مثلاً در یک کامیون چهاردر2.40 که توانایی تولید 400پرس فست‌فود را در طول یک روز دارد حدود 85میلیون تومان سرمایه اولیه می‌خواهید که در این کامیون تجهیزات کامل مانند ژنراتور تولید برق، کولرگازی، یخچال، فریزر، مخزن آب، مخزن پسآب و تمام مواردی را که در یک فست‌فود وجود دارد موجود است. برای فروش بستنی و نوشیدنی اما اندازه دو ونیم متر در 1.60 کافی است که هزینه 20 میلیونی دارد.