یارانه به خط تولید نرسید

در شهریور ماه سال گذشته بالاخره هیات وزیران درباره نحوه اختصاص بخشی از سهم هزار و 200 میلیارد تومانی تولید تصمیم‌گیری کرد. اما هنوز با گذشت پنج‌ماه از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و یک‌ماه از تصمیم هیات وزیران، خبری از اقدامی‌اجرایی در راستای این تصمیم نیست.

مـحـمـدباقر نـوبـخت، سخنگوی دولت درباره مصوبه هیات وزیران گفته بود: « 5727 میلیارد تومان به عنوان یارانه تولید به صورت پرداخت مابه‌التفاوت سود تعیین شده بانک مرکزی با نرخ ترجیحی در اختیار تولید قرار خواهد گرفت.»

بی‌اعتمادی به پرداخت یارانه در میان تولیدکنندگان

در فاز نخست یارانه‌ها دولت با این وعده که سهمی ‌از هدفمندی یارانه‌ها به تولیدکنندگان اخـتـصاص می‌گیرد، کار خود را به پایان رساند و یارانه تولید را در فاز نخست هدفمندی در همان حد وعده نگه داشت.

چند ماهی پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، قدم‌ها برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در حالی برداشته شد که به اعتراف مسئولان کشور، تولید در رکود به سر می‌برد، اما باز هم دولت وعده پرداخت یارانه به بخش تولید را داد. وعده ای که با اجرایی نشدنش در طول چند ماه گذشته فضای بی‌اعتمادی تولیدکنندگان نسبت به دولت را افزایش داده است.

محمدرضا برخوردار، عضو هیات رییسه اتاق صنایع و معادن ایران درباره پرداخت یارانه به بخش تولید به «فرصت امروز» می‌گوید: «تا آنجا که من اطلاع دارم، هنوز هیچ یک از بخش‌های تولید، یارانه‌ای دریافت نکرده‌اند. از سوی دیگر باید توجه داشت که هنوز دولت آیین‌نامه اجرایی را برای پرداخت این یارانه و نحوه آن تدوین نکرده است.»

عبدالحمید قدیمی، رییس انجمن صنایع ریخته‌گری ایران نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «شنیده‌ام که در راستای پرداخت یارانه‌ها، آقای جهانگیری به خانه صنعت و معدن اعلام کرده‌اند که بگویند چه واحدهایی به چه تسهیلاتی نیاز دارند، اما هنوز خبری دقیق از پرداخت یارانه به بخش تولید نیست.»

بن‌بست رابطه تولیدکنندگان با بانک‌ها

این روزها هر چه درباره یارانه تولید گفته می‌شود، صرفا در حد حرف از سوی مقامات رسمی‌کشور است و هنوز هیچ یک از تولیدکنندگان رنگی از ارائه تسهیلات به تولید خود ندیده است. حالا اما خبر می‌رسد که مبلغ 1200 میلیارد تومان در اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته تا این وزارتخانه با صلاحدید آن را در اختیار تولیدکنندگان قرار دهد.

در همین راستا محمدرضا ابریشمی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته است: «12 هزار میلیارد ریال اعتبار در اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته که با صلاحدید وزیر در اختیار صنعتگران قرار می‌گیرد.این اعتبار به عنوان بخشی از سود تسهیلات یا کمک‌های ویژه و خاص مناطق محروم بین واحدها توزیع می‌شود.»

در شرایطی خبر از تخصیص یارانه در قالب بخشی از سود تسهیلات می‌رسد که به اعتقاد بسیاری از تولیدکنندگان رابطه تولیدکنندگان و بانک‌ها به بن‌بست رسیده است.

قدیمی‌در این‌باره معتقد است: «مطالبات معوق بانک‌ها از تولیدکنندگان به این دلیل که شرکت‌ها نتوانسته‌اند به تعهدات خود عمل کنند این رابطه را به بن‌بست رسانده است که البته بخشی از دلیل عمل نکردن شرکت‌ها به تعهداتشان در قبال بانک‌ها نیز به تحقق پیدا نکردن وعده‌های دولت درباره تولیدکنندگان برمی‌گردد.»

او می‌افزاید: «بانک‌ها قواعد مشخصی برای پرداخت تسهیلات دارند و طبیعتا این گونه بخشنامه‌ها تاثیری در رویه بانک‌ها ندارد.»

نکته دیگری که به گفته قدیمی‌مانع از پرداخت این تسهیلات به تولیدکنندگان می‌شود، مشکل موجود در بانک‌ها است. قدیمی‌در این‌باره توضیح می‌دهد: «به محض اینکه صحبت از ارائه تسهیلات با بهره کم از وجوه اداره شده می‌شود، شاهد بوده ایم که برخی از مدیران برای دادن این تسهیلات، درخواست‌هایی از افراد دارند که خارج از ساختار اداری است. بنابراین ارائه این نوع تسهیلات چه در سیستم بانکی چه خارج از سیستم بانکی ایجاد رانت و فساد می‌کند.»

برخوردار نیز درباره نحوه ارائه این تسهیلات، می‌گوید: «این تسهیلات باید به سرمایه در گردش تولیدکنندگان و با بهره بانکی پایین تعلق بگیرد تا پول در کوتاه مدت به بانک‌ها برگردد.»

صنایع کوچک باز هم ته صف می‌مانند؟

به گفته ابریشمی‌هنوز درباره نحوه و زمان اعطای تسهیلات یارانه‌ای به واحدهای صنعتی تصمیم‌گیری نشده است. اما یکی از انتقاداتی که همواره به اعطای این نوع تسهیلات وارد بوده، این است که صنایع بزرگ و دولتی اولین واحدهایی هستند که این تسهیلات را دریافت می‌کنند و این‌گونه است که همواره صنایع کوچک در صف انتظار می‌مانند. حال اگر قرار باشد بار یارانه تولید در قالب این نوع تسهیلات ارائه شود، آیا باز هم صنایع کوچک در صف می‌مانند؟ برخوردار در پاسخ به این پرسش بیان می‌کند: «اگر قرار است باز هم تسهیلات به صنایعی که انرژی زیادی مصرف می‌کنند، اعطا شود مانند این است که به آن صنایع چند برابر یارانه داده شده، بنابراین بهتر است درباره این موضوع دقت صورت بگیرد.» قدیمی‌نیز می‌گوید: «چنین اتفاقی طبیعی است زیرا اساسا صنایع کوچک دارای عواملی نیستند که بتوانند برای دریافت تسهیلات به اداره‌ها مراجعه کنند و طبیعتا صنایع کوچک در آخر صف قرار می‌گیرند. بنابراین بهتر است که در ساختار صنایع کوچک بازنگری شود و شرکت‌ها سرگروه با تشکل‌های این صنایع برای دریافت یارانه تولید اقدام کنند.» اکنون اما یارانه تولید همچنان در حد حرف است و هنوز به غیر از وعده چیزی از این یارانه عاید تولیدکنندگان نشده، بنابراین اگر دولت عزم جدی برای پرداخت این یارانه دارد، فکری هم به حال صنایع کوچک کند، تا قصه آخر صف ماندن آنها بار دیگر تکرار نشود.