رویای رقابت با حضور بخش خصوصی داخلی تعبیر نشد / گردش قطب سوم خودروسازی به سمت دولت

دو روز پیش با امضای قرارداد میان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و رنوی فرانسه، جوینت ونچر ایران و رنو شکل گرفت تا بالاخره آرزوی دولتی ها برای ایجاد قطب سوم خودروسازی به حقیقت بپیوندد. 

طبق آنچه در بیانیه مشترک هر دو طرف آمده است، قرار است در قالب این جوینت ونچر، 150 هزار خودرو در سال در فاز اول، در ایران تولید شود. همچنین آورده رنو در این جوینت ونچر 400 میلیون یورو و آورده ایدرو، سایت «بن رو» خواهد بود. اما پرسشی که از زمان انتشار این خبر مطرح شده این است که ایدرو چه زمانی و چگونه صاحب بن رو شد؟

سایت «بن رو» در دهه 80 توسط بخش خصوصی برای تولید خودروهای فیات در ساوه تأسیس شد؛ پروژه ای برای ایتالیایی ها که به ثمر نرسید و در همان ابتدای راه با شکست مواجه شد تا اینکه گروه خودروسازی سایپا، این شرکت را خریداری کرد. خطوط پیش رنگ با تکنولوژی قابل قبول و دستگاه های تست پایانی مناسب، از مزیت های این سایت به شمار می رود و در کل می توان آن را یکی از خطوط تولید خوب در ایران تلقی کرد، اما صاحب اصلی آن همواره گروه خودروسازی سایپا عنوان شده است. اکنون اما ایدرو با مهره ای که در اذهان عمومی برای سایپا تلقی می شود، به بازی با رنو نشسته است.

آنگونه که منابع آگاه می گویند؛ ایدرو به عنوان سهامدار 17،26 درصدی سایپا، سایت «بن رو» را به عنوان سود سهام خود از آن خود کرده است. حالا ایدرو به عنوان یک نهاد دولتی که طبق مصوبه سال 90 شورای رقابت، موظف به فروش سهم خود در دو خودروسازی سایپا و ایران خودرو شده، نه تنها سهم خود در این دو شرکت را نفروخته بلکه با ایجاد یک جوینت ونچر دیگر اقدام به راه اندازی قطب سوم خودروسازی کرده است.

همان قطبی که آرزوی دیرینه بسیاری از مسئولان بود و امید می رفت با مشارکت بخش خصوصی شکل بگیرد تا فضای رقابت در بازار خودرو مفهوم واقعی تری به خود بگیرد، نه اینکه معضل دیگری به شکل یک خودروسازی دولتی سر بیرون آورد. اکنون پرسش اینجاست که آیا شکل دادن یک قطب خودروسازی که مجموع تولیدش از تولیدات شرکت های بخش خصوصی خودروسازی بیشتر خواهد بود، آن هم با شریکی که فعالیتش با دو خودروسازی دولتی دیگر را ادامه خواهد داد، تا چه حد منطقی بوده و به شکل گیری فضای رقابت کمک می کند؟

امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران، در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می گوید: «اینکه ایدرو به صورت مستقیم وارد سرمایه گذاری برای ایجاد یک خودروسازی دیگر شده، کاملا خلاف اصولی است که دولت درباره آن صحبت کرده است. با این اقدام تضادها و ابهامات زیادی مطرح می شود. اگر رنو با بخش خصوصی اقدام به ایجاد قطب سوم خـودروسـازی مـی کرد، می توانستیم به تغییر و شکل گیری فضای رقابت در صنعت خودرو امیدوار باشیم. البته وقتی 60 درصد سهام متعلق به رنویی هاست، مدیریت برعهده رنویی ها خواهد بود و می توان امیدوار بود ایدرو در طول زمان، سهام خود را به طور کامل به بخش خصوصی واگذار کند که در این صورت می توان به تحول امیدوار بود.»

او می افزاید: «باید مشخص شود مکانیزم های دولتی چگونه اجازه چنین سرمایه گذاری را به ایدرو داده است زیرا منطقی نیست قطب سوم خودروسازی مجدد در بخش دولتی پا بگیرد مگر اینکه دولت حمایت موقتی کرده باشد. همچنین اینکه رنو هم با دو خودروساز دولتی ایران مشارکت کند و هم به تنهایی اقدام به تولید در بازار ایران کند، منطقی نبوده و در بستر قانونی نشدنی است.»

بهرام شهریاری، کارشناس صنعت خودرو نیز در این زمینه در گفت وگو با «فرصت امروز» بیان می کند: «طبق آنچه من اطلاع دارم، همه فعالیت های رنو در این جوینت ونچر متمرکز خواهد شد و فقط پروژه های شرکت رنو پارس با دو خودروساز دولتی دیگر ادامه خواهد داشت. اما درباره منطقی بودن اقدام دولت باید بگویم شاید علت اصلی آن نبود سرمایه گذار برای مشارکت با رنو بوده و دولت در مرحله ابتدایی اقدام به این مشارکت کرده تا در طول زمان سهام خود را به بخش خصوصی واگذار کند. در این صورت می توان گفت که اقدام منطقی صورت گرفته است.»

ارتباط با نویسنده : dadashloo@gmail.com